دنیای اقتصاد- شادی آذری: افت قیمت‌های جهانی نفت طی چند سال اخیر موجب شد کشورهای عربی که اقتصادهایی متکی بر صادرات نفت داشتند، با بحران‌های مالی مواجه شوند. این بحران‌ها در عرصه‌های مختلف اقتصاد این کشورها از مسکن گرفته تا اشتغال و حتی سبک زندگی مردم آن کشورها نمود پیدا کرده است. حالا نشریه وال‌استریت ژورنال در تازه‌ترین گزارش خود به مشکلات شرکت‌های هواپیمایی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس پرداخته و نوشته است که فشارهایی که از سوی اقتصاد جهانی به این شرکت‌ها تحمیل شده و فروش بلیت آنها را دچار رکود کرده، آنها را بر آن داشته است تا به تعدیل نیرو و بازبینی در برنامه‌های توسعه ناوگان خود دست بزنند. بر اساس این گزارش، آن‌دسته از شرکت‌های هواپیمایی منطقه خاورمیانه که زمانی رشد سریعی را تجربه کردند و حتی در رقابت بر سر جذب مشتری به جنگ لفظی با رقبای اروپایی و آمریکایی خود وارد شدند، حالا این روزها شاهد افول دوران رونق خود هستند.

شرکت هواپیمایی الاتحاد ابوظبی در بیانیه‌ روز یکشنبه خود اعلام کرد که به‌خاطر کندی رشد که ثمره ضعف در اقتصاد جهانی است، یک طرح بازسازی ساختاری را در دستور کار خود قرار داده است و قصد دارد در قالب این طرح، تعداد نامعلومی از مشاغل خود را کاهش دهد. این در حالی است که شرکت‌های هواپیمایی کشورهای حوزه خلیج فارس در سال‌های اخیر به شکوفایی خوبی دست یافته و موفق شده بودند مسافران را از رقبا بربایند و به سمت خود جذب کنند چون آرامش خوبی را در ناوگان رو به رشد و جدید خود به مسافران هدیه می‌دادند. شرکت هواپیمایی امارات که مقر اصلی آن دوبی است و به لحاظ ترافیک بین‌المللی بزرگترین شرکت هواپیمایی جهان محسوب می‌شود، تا جایی پیش رفت که در هواپیمای سوپرجمبوی گروه ایرباس اس ایی ای۳۸۰ خود دوش حمام نصب کرد. شرکت رقیب آن، الاتحاد ابوظبی در هواپیماهای ‌ای ۳۸۰ خود اتاق‌های خصوصی و خدمات پرستاری از کودک ارائه می‌کرد. این خیز و پیشرفت شرکت‌های هواپیمایی عربی موجب برانگیخته شدن خشم شرکت‌های هواپیمایی معروف‌تر و قدیمی‌تر آمریکایی شد و آنها این دو شرکت هواپیمایی خاورمیانه‌ای را در کنار قطر ایرویز متهم کرده بودند که از میلیاردها دلار یارانه‌ای بهره می‌برند که رقابت در این عرصه را مختل کرده است. این سه شرکت هواپیمایی نیز در واکنش، هرگونه دریافت یارانه را انکار کردند.

رکود طولانی مدت قیمت‌های نفت و چشم‌انداز کندی رشد اقتصاد جهان موجب کاهش شدید رزرو بلیت شرکت‌ها در بسیاری از بازارهای نوظهوری شدند که این شرکت‌های هواپیمایی خاورمیانه‌ای به آنها خدمات‌رسانی می‌کردند. همین موضوع موجب شد که این شرکت‌های هواپیمایی طرح‌های خود برای رشد و توسعه را مورد بازبینی قرار دهند. تیم کلارک، رئیس شرکت هواپیمایی امارات در ماه جاری میلادی در لندن اعلام کرد که این شرکت هم در حال کاستن از تعداد مشاغل خود هست و تصمیم خود برای خرید هواپیماهای دوربرد از بوئینگ یا ایرباس را به تاخیر می‌اندازد چون چشم‌انداز کسب و کار بد است. این شرکت‌ هواپیمایی بابت واگذاری صندلی‌های هواپیماهایی که با ارزانترین بلیت فروخته می‌شوند شروع به اخذ هزینه‌های اضافی کرده است و قصد دارد برای برخی بلیت‌های تجاری جوایزی را در نظر بگیرد تا در واکنش به افت قیمت بلیت‌ها فروش خود را افزایش دهد.

پیش‌بینی می‌شود سندیکای حمل و نقل هوایی بین‌الملل، ایاتا، در سال آینده میلادی با افت شدید سود خود مواجه شود، سودی که از برآورد ۹۰۰ میلیون دلار در سال میلادی جاری به حدود ۳۰۰ میلیون دلار خواهد رسید. شرکت هواپیمایی امارات در ماه گذشته گزارش کرد که سود نیم‌ساله این شرکت نسبت به سال گذشته افت ۷۵ درصدی داشته است و علت آن را نوسانات نرخ ارز و کاهش تقاضا به دلیل کندی رشد اقتصادی عنوان کرد. کلارک هشدار داده رشد تقاضا برای مسافرت‌های هوایی طی سال‌های پیش رو کند خواهد شد. یک سخنگوی شرکت الاتحاد نیز روز دوشنبه اعلام کرد که علت مهم کوچک شدن اندازه کسب و کار این شرکت این است که وقتی شغلی خالی می‌شود، کسی نیست که آن را پر کند. گروه هوایی الاتحاد که حدود ۲۶ هزار نفر را به استخدام خود درآورده نیز سهام برخی از ایرلاین‌های دچار مشکلات همچون ایربرلین و آلیتالیا را در اختیار دارد. از سوی دیگر رقبای غربی به شدت دست به‌کار شده‌اند. لوفت‌هانزا یک واحد بودجه‌ای مختص رقابت با شرکت‌های هواپیمایی حوزه خلیج فارس تشکیل داده است. ایرفرانس کی‌ال‌ام هم اقدام مشابهی را در دست انجام دارد. یکی از دردسرهای جدید شرکت‌های هواپیمایی حوزه خلیج فارس هم پیشرفت تکنولوژی‌های نوین است. این شرکت‌ها تا کنون از طریق تبدیل شدن به قطب‌های پروازی به کسب و کار خود رونق داده بودند اما حالا با پیشرفت تکنولوژی، غرب به دنبال پروازهایی است که بتواند بدون توقف از حوزه خلیج فارس عبور کند. برخی از شرکت‌های هواپیمایی غربی از جمله دلتا ایرلاین آمریکا و ایرفرانس اروپا هم برای رقابت به دولت‌هایشان متکی هستند.