تغییر زمین بازی تجارت در منطقه

دنیای اقتصاد: ایران، هند و افغانستان ابعاد اجرای موافقت‌نامه همکاری سه‌جانبه‌ای را که در راستای توسعه منطقه و امنیت کشورها در زمینه حمل و نقل امضا شده بود، بررسی کردند. آنها قصد دارند با این موافقت‌نامه که موافقت‌نامه ترانزیتی چابهار نام دارد، موجب تغییر زمین بازی در منطقه شوند. توافق‌نامه ترانزیتی چابهار خرداد ماه امسال در حضور حسن روحانی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، نارندرا مودی نخست‌وزیر هند و اشرف غنی رئیس‌جمهوری افغانستان از سوی وزرای راه سه کشور امضا شد.

این توافق‌نامه، نختسین گام سرمایه‌گذاری هندی‌ها در این بندر است. بندری که محل عرض اندام هندی‌ها در مقابل رقیبانی مانند چین شده است. چین در حال حاضر بندر گوادر پاکستان یکی از رقبای هندی‌ها را در اختیار گرفته و در حال توسعه دارد. البته توسعه چابهار تنها در این بخش میسر نخواهد شد و بر اساس اظهارات دولتمردان، طرح توسعه این بندر، در چندین فاز طراحی شده است. حال آنکه تنها فاز اول آن برای اجرای عملیات عمرانی و سرمایه‌گذاری به هندی‌ها سپرده شده است.بندر چابهار ظرفیت تخلیه و بارگیری ۸۵ هزار تن کالا را دارد و کشتی‌ها با تناژ بالا هم می‌توانند در این بندر پهلو بگیرند، بر همین اساس در این طرح توسعه، راهی برای پهلوگیری نفتکش‌های ۳۰۰ هزار تنی در چابهار فراهم خواهد شد. در حال حاضر ۶ پست اسکله در بندر چابهار وجود دارد که ایران قصد دارد برای افزایش ظرفیت این بندر و پهلوگیری نفتکش‌های ۳۰۰ هزار تنی، این تعداد را به ۲۲ پست برساند. آخرین اخبار در این خصوص حاکی از آن است که نشست سه‌جانبه وزیران راه و شهرسازی ایران، کشتیرانی، بزرگراه‌های هند و حمل ونقل افغانستان برای بررسی توافق‌نامه سه‌جانبه ترانزیتی چابهار در دهلی نو برگزار شده است. در این نشست وزیران شهرسازی و حمل ونقل سه کشور آخرین وضعیت اجرای توافق‌نامه ترانزیتی سه‌جانبه را بررسی کردند. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته در این نشست، فاز اول توسعه بندر چابهار بر اساس برنامه زمان‌بندی درحال اجرا است و اولین بخش آن در فصل بهار تکمیل می‌شود. بازدید از بندر جواهر لعل نهرو برای گفت‌وگو با مدیران و ارزیابی ظرفیت‌های این بندر برای همکاری نیز از دیگر دستاوردهای سفر وزیر راه و شهرسازی ایران به هند بود. بندر جواهر لعل نهرو یکی از بزرگ‌ترین بنادر حمل و نقل کانتینری هند است و حدود ۵۵ درصد از محموله‌های کانتینری این کشور از این بندر تخلیه و بارگیری می‌شود.

مزایای توافق‌نامه ترانزیتی چابهار

وزیر راه و شهرسازی کشورمان در نخستین روز از سفر به هند با وزیران راه آهن، کشتیرانی، حمل و نقل و بزرگراه‌های هند دیدار و در نشست دوجانبه ایران و هند و سه‌جانبه هند، افغانستان و ایران شرکت کرد. عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی پس از امضای موافقت‌نامه همکاری سه‌جانبه میان ایران، هند و افغانستان عنوان کرد: این موافقت‌نامه فراتر از حوزه حمل و نقلی است و اهمیت مستقیمی بر توسعه منطقه و امنیت کشورها دارد.وی افزود: به گفته نخست‌وزیر هندوستان این موافقت‌نامه موجب تغییر زمین بازی در منطقه می‌شود و ما فکر می‌کنیم این موافقت‌نامه برای هندوستان مهم است. چون چابهار دروازه اتصال دریای هند به دریای عمان است و همچنان که محمدالله بتاش، وزیر حمل و نقل افغانستان تاکید کرده چابهار برای افغانستان مهم است چون دروازه اتصال افغانستان و آسیای میانه به دریاهای آزاد است. برای ایران نیز بسیار مهم است چون ما را به اقیانوس هند و بازار بزرگ هند دوباره متصل می‌کند و پلی برای اتصال به آسیای میانه خواهد بود.آخوندی گفت: جریان ساخت فاز اول توسعه بندر چابهار بر اساس برنامه زمان‌بندی درحال اجرا است و اولین بخش آن در فصل بهار تکمیل می‌شود. همچنین از دولت هندوستان سپاسگزاریم که تامین دو خط اعتباری ۸۵ و ۱۵۰ میلیون دلاری را اعلام کرده که با هماهنگی در حال طی مراحل مناقصه این دو خط اعتباری هستیم و امیدواریم همه مراحل طبق برنامه پیش رود. در افغانستان هم درحال اجرای خط آهن شمتیغ در مرز تا هرات هستیم. وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: اضافه بر احداث بندر چابهار در زمینه توسعه پس‌کرانه و امکان سرمایه‌گذاری در چابهار تمام اقدامات در دست انجام است و در آنجا یک شهرک بزرگ برای احداث صنایع پتروشیمی و صنایع دیگر فراهم شده است.وی با بیان اینکه امکان مشارکت همه تاجران ایرانی و افغانستانی و هندی در چابهار فراهم است، گفت: ما در چابهار در کنار بندر، منطقه آزاد چابهار را نیز داریم و این خبر را اعلام می‌کنم که خط لوله گاز که تا ایرانشهر آورده‌ایم درحال اتصال به چابهار است و به زودی فرمولی را برای عرضه گاز به سرمایه‌گذاران در چابهار اعلام می‌کنیم تا تمام سرمایه‌گذاران هندی، افغانستانی و ایرانی بتوانند از گاز برای توسعه صنعت استفاده کنند. آخوندی ضمن تایید پیشنهاد وزیر حمل و نقل افغانستان برای برگزاری سمینار سرمایه‌گذاری برای استفاده از ظرفیت این موافقت‌نامه در هندوستان یا ایران، تاکید کرد: بهتر است این سمینار تا دو ماه دیگر برگزار شود.وی همچنین تاکید کرد: تا این اقدامات توسعه زیرساختی را انجام می‌دهیم باید از ظرفیت‌های موجود استفاده کنیم و ما باید هرچه سریع‌تر خط کشتیرانی هندوستان- ایران را فعال و از فورواردرهای حمل و نقل دریایی بین سه کشور استفاده کنیم. این کریدور مبتنی بر حمل و نقل چندوجهی است و باید بتوانیم برای آن فرمول روشنی طراحی کنیم که موقعیت رقابتی آن نسبت به سایر کریدورها تضمین شود.آخوندی گفت: نظام پشتیبانی مالی بانک توسعه صادرات ایران و بانک‌های توسعه افغانستان و بانک هندوستان می‌تواند در دستور کار قرار گیرد تا از فعال کردن این کریدور حمایت کنیم.وی همچنین با بیان اینکه ایران و افغانستان از یک معدن بزرگ سنگ در منطقه مرزی برخوردار هستند، افزود: یکی از بهره‌برداران این معدن می‌تواند هندوستان باشد. اکنون در ایران در این معدن ۵/ ۸ میلیون تن تولید می‌شود و پنج سال دیگر به ۲۲ میلیون خواهد رسید. ما فرآورده‌های این معدن را باید از طریق چابهار به بازار جهانی عرضه کنیم. آخوندی گفت: دبیرخانه موافقت‌نامه در سازمان بنادر و دریانوردی ایران خواهد بود و محمد سعیدنژاد، مدیر عامل این سازمان مسوول پیگیری موافقت‌نامه و اجلاس کارشناسی آن خواهد بود.وی با تاکید بر گسترش همکاری ایران و هند در زمینه بنادر و کشتیرانی گفت: با فعال شدن خطوط کشتیرانی و بارگیری کشتی‌های بزرگ در بنادر، کریدور شمال - جنوب به زودی فعال می‌شود.آخوندی در حاشیه بازدید از بندر جواهر لعل نهرو هندوستان نیز گفت: افزایش همکاری با بندر جواهر لعل نهرو به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین بنادر هند در دستور کار قرار دارد. وی با اعلام اینکه بازدید از بندر جواهر لعل نهرو برای گفت‌وگو با مدیران و ارزیابی ظرفیت‌های این بندر برای همکاری انجام گرفت، تصریح کرد: در این بازدید با تعدادی از مدیران خطوط کشتیرانی هند نیز برای پهلوگیری کشتی‌ها گفت‌وگو شد. این عضو کابینه دولت با اعلام اینکه در دوران تحریم، کشتی‌های بزرگ بیشتر در کشورهای جنوب خلیج فارس بارگیری و سپس کالاها با کشتی‌های کوچک‌تر به ایران منتقل می‌شد، اظهار کرد: این اقدام هزینه زیادی برای کشور داشت. این مقام مسوول با تاکید بر اینکه با رفع تحریم‌ها و عوامل حاشیه‌ای دیگر، کریدور شمال و جنوب می‌تواند به سرعت فعال شود، استفاده از کریدور شمال و جنوب را بهترین مسیر برای انتقال کالا به روسیه عنوان کرد و افزود: با استفاده از این مسیر زمان انتقال کالا از هند به روسیه به نصف کاهش می‌یابد.