هواپیماسازان در راه تهران

دنیای اقتصاد: دور جدید مذاکره با مدیران بوئینگ و ایرباس این هفته در تهران آغاز خواهد شد. به‌دنبال مجوز وزارت خزانه‌داری آمریکا برای فروش هواپیما به ایران، نمایندگان دو شرکت معتبر هواپیماساز جهان با سفر به تهران در رابطه با بندهای مختلف قرارداد پای میز مذاکره خواهند نشست. جدیدترین خبرها حاکی از این است که مذاکره با ایرباس فرانسه در رابطه با بندهای حقوقی خرید و فروش هواپیما است. بوئینگ آمریکا نیز با تایید رسمی مجوز فروش هواپیما به ایران، متن قراردادی خود را تنظیم و ارسال کرده است.

دنیای اقتصاد: تصمیم اخیر وزارت خزانه‌داری آمریکا در اعطای مجوز به شرکت‌های ایرباس و بوئینگ برای فروش هواپیما به ایران، بازتاب‌های مختلفی در جامعه بین‌المللی و داخلی داشت. انتشار این خبر در وهله اول ارزش سهام شرکت بوئینگ در بازار وال‌استریت را بالا برد؛ به گونه‌ای که ارزش سهام این شرکت با ۲/ ۲درصد رشد به ۱۳۰.۵۶ دلار رسید. در عین حال، مجوز «اوفک» (دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا) به تعبیر موسسه اعتبارسنجی «مودیز» به سود رتبه اعتباری این دو غول هواپیماساز جهان نیز خواهد بود. حال قرار است رایزنی‌های جدید با نمایندگان ایرباس و بوئینگ در دستور کار قرار گیرد؛ به‌طوری که مقامات مسوول در طرف ایرانی اعلام کرده‌اند که نمایندگان ایرباس هفته جاری به تهران خواهند آمد تا درباره موضوعات حقوقی قرارداد خرید هواپیما پای میز مذاکره بنشینند. در حال حاضر مذاکرات با ایرباس فرانسه در بخش مالی و فنی به پایان رسیده و با صدور مجوز وزارت خزانه‌داری آمریکا، تا پایان سال ۲۰۱۶ اولین سری هواپیماهای نو وارد ناوگان هوایی ایران خواهد شد. علاوه بر این، با ارسال متن قرارداد خرید و فروش هواپیما از سوی هواپیماساز آمریکایی، قرار است مسوولان ناوگان هوایی ایران در هفته جاری میزبان نمایندگان شرکت بوئینگ نیز باشند.

یک روز پس از صدور مجوز وزارت خزانه‌داری آمریکا برای فروش هواپیمای ایرباس به ایران، شرکت هواپیماسازی بوئینگ اعلام کرد، مجوزی از دولت آمریکا دریافت کرده که به این شرکت اجازه می‌دهد هواپیمای مسافربری به ایران بفروشد. این مجوز فروش پس از حدود ۴۰ سال در پی توافق هسته‌ای، حاصل شده که بازتاب بین‌المللی زیادی را نیز به همراه داشته است؛ به‌طوری که شبکه خبری «بلومبرگ» در همین رابطه نوشت: شرکت هواپیماسازی بوئینگ مستقر در شیکاگو با بیانیه ایمیلی گفته است: دریافت این مجوز از یک دفتر ناشناخته وزارت خزانه‌داری آمریکا پس از آن صورت گرفت که بوئینگ در مورد شرایط تامین ۱۰۹ فروند هواپیمای جت مورد نیاز ایران ایر به مذاکراتش با این شرکت ادامه می‌دهد. «مارک اسکار»، سخنگوی بوئینگ در این ایمیل نوشت: هرگونه توافق فروش نهایی باید مطابق با مجوزی باشد که ما دریافت می‌کنیم. پیش از این آخرین فروش بوئینگ به ایران هواپیماهای «جمبو جت ۷۴۷» بود که در سال ۱۹۷۷ دو سال قبل از وقوع انقلاب در ایران به این کشور تحویل داده شد. از سوی دیگر، موسسه اعتبارسنجی «مودیز» در گزارشی جدید اعلام کرد: اعطای مجوز به شرکت‌های ایرباس و بوئینگ برای فروش هواپیما به ایران یک اتفاق مثبت است که در نهایت به سود رتبه اعتباری این دو شرکت هواپیماسازی خواهد بود. «راسل سولومون» معاون رئیس موسسه مودیز گفت: بیانیه خزانه‌داری آمریکا موجب تقویت بیشتر نظر مثبت ما در قبال بازار هوانوردی تجاری می‌شود. پس از یک وقفه کوتاه در سال ۱۶-۲۰۱۵، همچنان معتقدیم بازار هوانوردی تجاری رشد خود در تحویل محصولات جدید را در سال ۱۸-۲۰۱۷ با نرخی بالاتر ادامه خواهد داد. بر اساس برآورد موسسه «مودیز»، ایران قادر به خرید مقادیر قابل توجهی هواپیما از شرکت‌های هواپیماساز خواهد بود و این چشم انداز موجب رشد ۳ درصدی میزان تقاضا در این صنعت در یک دهه آینده خواهد شد که معادل ۴۰۰ تا ۵۰۰ فروند هواپیما برای شرکت‌های ایرانی است. از این‌رو، اگرچه این مجوزها راه را برای انعقاد قراردادهای چند میلیارد دلاری هموار می‌سازد، اما مجوزهای اعطا شده شامل محدودیت‌هایی است که احتمالا موجب کاهش مقدار هواپیماهای خریداری شده و توانایی ایران در تامین مالی این قراردادها خواهد شد. در همین راستا، وزیر راه و شهرسازی با اشاره به خرید هواپیماهای نو از بوئینگ و ایرباس گفت: آمریکا به خواست جامعه جهانی تن داد و لابی قدرتمند صهیونیست‌ها هم نتوانست مانع بزرگ‌ترین خرید صنعت هوانوردی ایران شود.

عباس آخوندی با حضور در یک برنامه تلویزیونی گفت: مجوزها از اوفک اخذ شده که پس از ۴۰سال تحریم خرید بوئینگ، می‌توانیم مستقیم از این شرکت هواپیماسازی خرید کنیم که این اتفاق بسیار بزرگی در صنعت هوانوردی و تجارت بین‌المللی ایران است.وی با اشاره به زمان تحویل هواپیماها بیان کرد: طبق مفاد قرارداد، تحویل این هواپیماها در سال ۲۰۱۶ شروع‌ می‌شود و تا هشت سال، این روند ادامه خواهد داشت و امیدواریم در پاییز یا زمستان، اولین هواپیما را وارد ایران کنیم. آخوندی با بیان اینکه اولین سری هواپیماها از هر دو شرکت ایرباس و بوئینگ تحویل ایران‌ایر خواهد شد، این را چراغ سبزی برای تمام ایرلاین‌های ایرانی برای ورود به مذاکره و خرید هواپیما عنوان کرد. آخوندی گفت: شرط خرید هواپیماهای دست دوم، پایین بودن سن ناوگان و سال ساخت بعد از ۲۰۰۰ میلادی است که باید خرید به‌صورت مستقیم انجام شود تا تمام شرایط پشتیبانی دریافت شود. وی اظهار کرد: روش پرداختی ما در این قرارداد، اجاره به شرط تملیک است و در واقع تامین‌کننده مالی، خرید را انجام می‌دهد و هواپیماها به ما واگذار می‌شود. بنابراین کمترین مشکل در نقل و انتقال پول با این مدل انتخابی نسبت به سایر مدل‌های موجود در بازارهای بین‌المللی وجود دارد. آخوندی همچنین اظهار کرد: یکی از شرکت‌های ایرانی، در حال مذاکره با شرکت ژاپنی برای خرید هواپیمای ۸۰ نفره و پیشرفت در مسیر مذاکرات است. وی گفت: در هفته جاری مسائل مربوط به قرارداد ایرباس و بوئینگ را به پایان خواهیم رساند. آخوندی با اشاره به مدیریت نرخ بلیت هواپیما نیز گفت: در حال حاضر قیمت‌ها رقابتی شده و بعد از این فرآیند، قیمت‌ها در غیر از زمان پیک سفرها به شدت کاهش پیدا کرده و همچنان رقابتی بودن بازار و حقوق مردم از اهمیت ویژه نزد ما برخوردار است.بر این اساس، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل نیز در گفت‌وگو با پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی گفت: خرید ۱۱۱ فروند هواپیمای ایرباس به ارزش کمتر از ۱۰ میلیارد دلار و امضای قرارداد با بوئینگ در آینده‌ای نزدیک انجام می‌شود. به گفته اصغر فخریه‌کاشان، خرید ایرباس ۳۸۰ اختیاری است و الزامی برای آن وجود ندارد. وی با اشاره به اینکه صدور مجوز خزانه‌داری آمریکا تا پایان سال ۲۰۱۶ چندین هواپیمای نو را وارد ناوگان هواپیمایی ایران می‌کند، افزود: ممکن است مذاکرات با بوئینگ زودتر به نتیجه برسد و هواپیمای ساخت این شرکت زودتر از ایرباس وارد تهران شود.

به گفته وی، نشست بعدی با نمایندگان ایرباس هفته جاری در تهران برگزار می‌شود تا در این جلسه نمایندگان دو طرف به موضوعات حقوقی قرارداد خرید ۱۱۱ فروند هواپیما رسیدگی کنند. فخریه‌کاشان با اشاره به اینکه مذاکرات با ایرباس متوقف نشده است، گفت: در مورد بندهایی از قرارداد با ایرباس هنوز توافق نشده که این بندها بیشتر مربوط به مواردی است که اگر بار دیگر شرایط به گونه‌ای باشد که ایرباس نتواند به تعهدات خود عمل کند، مانند برگشت احتمالی تحریم‌ها، بار حقوقی آن لحاظ شود و به ما جریمه بپردازد. وی با اشاره به اینکه بین آمریکا و اروپا آن اجماع قبلی وجود ندارد، گفت: اما برای اینکه خوش‌بین نباشیم باید قرارداد را به گونه‌ای ببندیم که انگار شرایط عادی برقرار است. یعنی شرایطی که قبلا هم وجود داشته و ما همه خریدها را انجام می‌دادیم و هیچ ماده و بندی هم نبود که بگوید اگر چنین شد، چه کاری باید کرد. فخریه‌کاشان با اشاره به اینکه مسائل بانکی و فاینانس به‌صورت سه‌جانبه بین «ایران، شرکت ایرباس و شرکت فاینانس کننده» حل شده است، گفت: حتی ایرباس به سمت ساخت لوگویی که اسم ایران‌ایر روی هواپیما نصب شود، رفته است. به گفته وی، در فاینانس هواپیما قرار نیست پولی پرداخت کنیم و به همین دلیل مشکلات بانکی هم در آن موضوعیت پیدا نمی‌کند. فخریه‌کاشان با اشاره به اینکه در جریان مذاکرات توانسته‌ایم ۵۰ درصد تخفیف بگیریم، گفت: تا پایان سال ۲۰۱۶ چندین هواپیما وارد کشور می‌شود. مقصود اسعدی‌سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی نیز در گفت وگو با خبرگزاری «مهر» اظهار کرد: غیر از ایران‌ایر که برای خرید هواپیما قرارداد بسته، سایر ایرلاین‌ها هم در حال مذاکره برای خرید هواپیما هستند.

هزینه نوسازی ناوگان جدید هوایی

با وجود تمامی مطالبی که مطرح شد، حال سوال اصلی این است که چه هواپیماهایی وارد ناوگان هوایی ایران می‌شوند و هرکدام چه ویژگی‌هایی دارند و چقدر برای کشور هزینه خواهند داشت؟ بر اساس گزارش اتاق بازرگانی تهران، مسوولان شرکت فرانسوی ایرباس و سازمان هواپیمایی ایران هم‌اکنون به دنبال بستن قرارداد برای خرید ۶ نوع هواپیمای ایرباس هستند که شامل موارد زیر است: «‏۲۱ فروند هواپیمای ‏A۳۲۰ceo FAMILY، به قیمت بین‌المللی ۹۸ ‏میلیون دلار و با ظرفیت ۱۶۸ تا ۱۸۴ صندلی؛ ۲۴ فروند ‏هواپیمای ‏A۳۲۰neo FAMILY، به قیمت بین‌المللی ۳/ ۱۰۷ میلیون ‏دلار و با ظرفیت ۱۶۸ تا ۱۸۴ صندلی؛ ۲۷ فروند هواپیمای‎ ‎‏ ‏A۳۳۰ceo FAMILY، به قیمت بین‌المللی ۵/ ۲۳۱ میلیون دلار با ‏ظرفیت ۳۳۰ صندلی، ۱۸ فروند هواپیمای ‏A۳۳۰neo (-۹۰۰)‎، به قیمت ‏بین‌المللی ۷/ ۲۸۷ میلیون دلار با ظرفیت ۲۸۰ تا ۴۴۰ صندلی؛ ‏‏۱۶ فروند هواپیمای ‏‎ A۳۵۰-۱۰۰۰‎با قیمت بین‌المللی ۷/ ۳۵۵ میلیون دلار ‏و ظرفیت ۲۸۰ تا ۳۶۰ صندلی و ۱۲ فروند هواپیمای ‏A۳۸۰‎، به قیمت بین‏المللی ۶/ ۴۳۲ میلیون دلار و با ظرفیت ۵۲۰ صندلی. از طرفی با اعلام مسوولان شرکت آمریکایی بوئینگ، سازمان هواپیمایی ایران به دنبال بستن قرارداد برای خرید ۳ مدل هواپیمای بوئینگ است که شامل بوئینگ ۷۳۷، به قیمت بین‌المللی ۵/ ۵۱ میلیون تا ۸۷ میلیون ‏دلار بسته به مدل و با ظرفیت ۸۵ تا ۲۱۵ مسافر؛ بوئینگ ۷۸۷ ‏دریم لاینر، به قیمت بین‌المللی ۱۴۶ تا ۲۰۰ میلیون دلار ‏بسته به مدل و با ظرفیت ۲۱۰ تا ۳۳۰ مسافر و بوئینگ ۷۷۷ ‏به قیمت ۲۵۸ تا ۳۱۵ میلیون دلار است.