ضرورت ایجاد تنوع در ترکیب صادرات صنعتی

ایرنا: ۷۳ درصد از کل صادرات صنعتی کشور در سال‌های اخیر به ۶ گروه صنعتی اختصاص دارد؛ این وضعیت به معنی آسیب‌پذیری صادرات صنعتی کشور و ضرورت ایجاد تنوع در ترکیب صادرات صنعتی است. در سال‌های گذشته (منبع مربوط به سال ۱۳۹۲) نزدیک به ۷۲ درصد از کل صادرات صنعتی کشور به صادرات «فرآورده‌های حاصل از نفت و گاز، محصولات شیمیایی آلی»، «مواد پلاستیکی و اشیای ساخته شده از این مواد»، «چدن، آهن، فولاد و مصنوعات آنها»، «آلومینیوم، مس، روی و مصنوعات آنها»، «خاک و شن، سیمان، گچ و مصنوعات سنگی و سرامیکی» اختصاص داشته است. با نگاهی به اقلام عمده صادراتی، مشاهده می‌شود که سهم کالاهای با ارزش افزوده پایین (عمدتا منبع‌محور و انرژی‌بر) در ترکیب محصولات صادرات صنعتی کشور قابل توجه است؛ در این شرایط به دلیل نوسان‌های محدودتر قیمت کالاهای ساخته شده نهایی در مقایسه با قیمت مواد اولیه (مواد خام و کالای واسطه‌ای)، کشورهای دارای ترکیب محصولات صادراتی منبع‌محور و دارای ارزش افزوده پایین در مقایسه با کشورهای دارای صادرات با ارزش افزوده بالا، دچار نوسانات و ضررهای بیشتری خواهند شد.

همسو با اهداف سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و با هدف کاهش آسیب‌پذیری اقتصادی کشور، باید ترکیب صادرات صنعتی کشور متنوع شود؛ بر این اساس طراحی و پیاده‌سازی سیاست صنعتی جدید با رویکرد تولید و صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا اجتناب‌ناپذیر است.جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و سرمایه‌گذاری مشترک از موضوع‌های کلیدی در دستیابی به محصولات صادرات متنوع و دارای ارزش افزوده بالا محسوب می‌شود.بر این اساس، باهدف ایجاد بلوک‌های جدید صنعتی (دارای قابلیت ایجاد ارزش افزوده بالا) مواردی از جمله شناسایی و اولویت‌بندی رشته فعالیت‌های صنعتی و معدنی باهدف تولید رقابتی و توسعه صادرات باید در برنامه ششم توسعه مورد توجه قرار گیرد. معرفی حمایت‌ها، مشوق‌ها و روش‌های پشتیبانی اجرایی برای توسعه رشته فعالیت‌های اولویت‌دار با محوریت بخش خصوصی از دیگر برنامه‌های اولویت‌دار این بخش باید باشد.«پشتیبانی از انجام سرمایه‌گذاری‌های هدف‌گذاری‌شده در رشته فعالیت‌های اولویت‌دار با محوریت بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران خارجی، متنوع‌سازی پایه صادرات صنعتی و افزایش سهم محصولات دارای فناوری بالا و ارزش افزوده بالا در صادرات» از دیگر برنامه‌هایی است که باید در برنامه ششم توسعه مورد توجه قرار گیرد. «تشویق سرمایه‌گذاری خارجی با تاکید بر سرمایه‌گذاری مشترک در فعالیت‌های تولیدی صادرات‌محور از طریق اعمال مشوق‌ها» نیز از دیگر برنامه‌هایی است که از سوی کارشناسان برای این بخش پیشنهاد شده است.