تصویر تجارت خارجی 94

گروه بازرگانی: آمارهای گمرک از تجارت خارجی کشور، از مثبت بودن تراز تجاری سال ۹۴ حکایت دارد که به نوع خود در تاریخ تجارت خارجی ایران بی سابقه بوده است. اگر چه این امر را می‌توان علامتی مثبت در بخش بازرگانی کشور دانست اما با این وجود آمارها نشان می‌دهد که در سال ۹۴ هم صادرات و هم واردات کشور در سطح پایین تری از سال ماقبل آن قرار دارد که مستلزم آن است در سال ۹۵، با بهبود ساختارهای تجاری این روند تغییر کند. براساس آمارهای گمرک، صادرات غیرنفتی کشور (با احتساب میعانات گازی) در سال ۹۴ معادل ۴۲میلیارد و ۴۱۵ میلیون دلار (۹۳ میلیون و ۵۲۰ هزار تن) رقم خورده که نسبت به رقم مشابه سال گذشته افت ارزشی بیش از ۱۶ درصدی و افت وزنی هفت درصدی را تجربه کرده است.

بر این اساس با توجه به رقم هدف گذاری شده ۱/ ۶۱ میلیارد دلاری صادرات غیرنفتی کشور در سال ۹۴، می‌توان گفت در این سال سهمی معادل ۶۹ درصد رقم هدف‌گذاری شده، محقق شده است. واردات کشور نیز در سال ۹۴ معادل ۴۱ میلیارد و ۴۹۹ میلیون دلار (۳۵ میلیون و ۷۰ هزار تن) ثبت شده که نسبت به رقم مشابه در سال ۹۳ افت ارزشی ۵/ ۲۲ درصدی و افت وزنی ۵/ ۱۸ درصدی را به خود دیده است. بر اساس آمارها می‌توان گفت، در سال گذشته شاهد افزایش میانگین قیمت کالاهای صادراتی کشور بودیم که از کاهش نسبتا محسوس خام‌فروشی حکایت دارد؛ به‌طوری‌که متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی کشور در سال گذشته به ۴۶۱ دلار رسید و ۲۲/ ۱ درصد افزایش یافت. همچنین متوسط قیمت هر تن کالای وارداتی به یک هزار و ۱۸۳ دلار رسید که نسبت به رقم مشابه سال ۹۳، معادل ۵درصد کاهش داشته و نشان می‌دهد سهم مواد اولیه از واردات ایران در سال گذشته افزایش یافته است. همچنین در سال ۹۴، حجم تجارت خارجی کشور معادل ۸۳ میلیارد و ۹۱۴ میلیون دلار ثبت شده و تراز تجاری کشور نیز مازاد ۹۱۶ میلیون دلاری را تجربه کرده است. «افت قیمت نفت و به تبع آن افت قیمت سایر کالاها» و «انتظار فعالان اقتصادی به برداشته شدن تحریم ها» در سال ۹۴ را می‌توان دو عامل مهم کاهش تجارت خارجی کشور در سال ۹۴ دانست.

بررسی اقلام عمده کالاهای صادراتی کشورمان در سال ۹۴ نشان می‌دهد جایگاه میعانات گازی در میان کالاهای صادراتی به‌شدت افت داشته است؛ به‌طوری‌که سال گذشته ۵/ ۵۲ درصد صادرات میعانات گازی افت داشته و تاثیر قابل‌توجهی بر افت صادرات غیرنفتی کشور گذاشته که تحت تاثیر نوسانات شدید قیمت نفت صورت گرفته است. با این وجود صادرات انواع محصولات پتروشیمی و سایر کالاها با روند کاهشی بسیار کمتری مواجه بوده و فقط ۲ درصد کاهش داشته ‌است که البته در صورت تفکیک محصولات پتروشیمی از سایر کالاها شاهد افزایش صادرات پتروشیمی‌ها هم خواهیم بود. در مجموع عمده کالاهای صادراتی به ترتیب شامل گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل مایع شده به ارزش یک میلیارد و ۵۷۲ میلیون دلار و سهم ۴۰/ ۴ درصد از کل ارزش صادرات، پروپان مایع شده به ارزش یک میلیارد و ۴۲۲ میلیون دلار و سهم ارزشی ۹۸/ ۳ درصدی از کل ارزش صادرات و قیر نفت به ارزش یک میلیارد و ۲۳۹ میلیون دلار با سهم ارزشی ۴۷/ ۳ درصدی از کل ارزش صادرات بوده است. عمده کالاهای وارداتی کشور نیز به ترتیب شامل ذرت دامی به ارزش یک میلیارد و ۴۰۵ میلیون دلار با سهم ۳۹/ ۳ درصدی از کل ارزش واردات، گندم خوراکی به ارزش ۸۶۷ میلیون دلار با سهم ارزشی ۰۹/ ۲ درصدی، لوبیای سویا به ارزش ۷۲۸ میلیون دلار با سهم ارزشی ۷۵/ ۱ درصدی، برنج به ارزش ۶۸۰ میلیون دلار با سهم ارزشی ۶۴/ ۱ درصدی و کنجاله سویا به ارزش ۶۷۲ میلیون دلار و سهم ارزشی ۶۲/ ۱درصدی قرار دارد.

عمده‌ترین کشورهای واردکننده و صادرکننده

همچنین در سال ۹۴ به ترتیب کشورهای چین، عراق، امارات متحده عربی، افغانستان و هند عمده‌ترین خریداران کالاهای ایرانی بوده‌اند که سهم کشورهای امارات متحده عربی و افغانستان از کالاهای صادراتی ایران در مقایسه با سال ۱۳۹۳ افزایش داشته و سهم هند نیز تقریبا ثابت مانده است؛ اما سهم چین از کالاهای صادراتی ایران بیش از ۲۳ درصد کاهش داشت. براساس آمارها در سال ۹۴، صادرات ایران به چین معادل هفت میلیارد و ۲۲۷ میلیون دلار بوده که از ارزش کل صادرات غیرنفتی کشور (بدون احتساب میعانات گازی) سهمی معادل ۲۰ درصد را به خود اختصاص داده است. همچنین سهم ارزشی صادرات ایران به عراق ۱۷ درصد، سهم ارزشی صادرات ایران به امارات متحده عربی ۱۴ درصد، سهم صادرات به افغانستان ۷ درصد و سهم ارزشی صادراتی ایران به هند از کل ارزش صادرات ۹۴ نیز معادل هفت درصد رقم خورده است. عمده‌ترین کشورهای صادرکننده کالا به ایران در سال گذشته نیز به ترتیب شامل چین، امارات متحده عربی، کره جنوبی، ترکیه و سوئیس بوده‌اند که مهم‌ترین نکته در این خصوص کاهش ۱۸ درصدی واردات کالای چینی به ایران در سال ۱۳۹۴ بوده است. همچنین آمارها نشان می‌دهد سهم سوئیس به‌عنوان کشوری که محل انجام معاملات کالاهای سایر کشورها در آنجا بوده از تجارت خارجی کشورمان به میزان ۵ درصد افزایش یافته و سهم امارات متحده عربی در انجام معاملات کالاهای وارداتی به ایران نیز ۳۶ درصد کاهش داشته است. بر این اساس سهم واردات ایران از چین از ارزش کل واردات کشور در سال ۹۴، معادل ۲۵ درصد بوده و سهم ارزشی واردات ایران از امارات متحده عربی ۱۹ درصد، از جمهوری کره ۹ درصد، از ترکیه هفت درصد و از سوئیس ۶درصد بوده است.

واردات خودروی سواری

همچنین در سال ۱۳۹۴ با اجرایی شدن سیاست جلوگیری از واردات خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی‌سی یا لوکس و چشم‌پوشی دولت از درآمدهای حاصل از آن، واردات خودرو بیش از ۵۰ درصد کاهش یافت و تعداد ۵۱ هزار و ۵۲۲ دستگاه انواع خودرو وارد کشور شد. میزان واردات خودرو در سال ۱۳۹۳ به تعداد ۱۰۳ هزار و ۹۱۸ دستگاه بود. از سوی دیگر، ارزش واردات خودرو هم کاهش قابل‌توجهی داشت و با ۴۳ درصد کاهش به یک‌میلیارد و ۲۳۰ میلیون دلار رسید. در سال ۱۳۹۳ به میزان ۲ میلیارد و ۱۵۱ میلیون دلار صرف واردات انواع خودرو شده بود.

تصویر تجارت خارجی 94