نشانههای رونق گردشگری مشهد پس از برقراری رابطه با عربستان نمایان شد
دلارهای نفتی در راه مشهد؟
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» با قطع روابط سیاسی و اقتصادی بین ایران و عربستان، در ۷سال گذشته روابط ایران و کشورهای عربی مانند بحرین، امارات و عمان که دنبالهرو سیاست‌‌‌های عربستان هستند نیز تحت‌تاثیر قرار گرفت و به سردی گرایید و سفر گردشگران این کشورها به ایران با محدودیت‌هایی مواجه شد. با مذاکرات و توافق‌‌‌های انجام گرفته در اسفند ۱۴۰۱ با هدف ازسرگیری روابط دیپلماتیک بین ایران و عربستان سعودی، بوی آشتی به مشام رسید که نوید‌بخش گشایش باب جدیدی از مبادلات اقتصادی و تجاری بین دو کشور شده است.
بر اساس آمار منتشرشده در زمان اوج روابط اقتصادی، میزان مبادلات تجاری میان تهران و ریاض با در نظر گرفتن صادرات و واردات حدود ۸۰۰ میلیون دلار بود که در سال‌های قطع روابط دو کشور، تجارت آنها عملا متوقف شد؛ اما برخی از کارشناسان معتقدند که با بهبود این روابط، ایران می‌تواند بین دو تا سه میلیارد دلار و شاید بیش از این ظرفیت، تراز تجاری ایجاد کند که در صورت تحقق آن، شاهد جهش در اقتصاد کشور خواهیم شد.
بخشی از روابط اقتصادی ایران و عربستان و سایر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس علاوه بر مبادلات تجاری، به سفر تعداد زیادی از شیعیان این کشورها به ایران به‌ویژه شهر مشهد برای زیارت حرم امام هشتم شیعیان(ع) برمی‌‌‌گردد که آورده‌‌‌های اقتصادی قابل‌توجهی برای این شهر به همراه دارد. با توجه به اینکه فرآیند بازگشایی سفارت عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد در حال انجام است، سفر هیات عربستانی به ایران و مشهد نشان از عزم جدی طرفین به ازسرگیری روابط سیاسی و اقتصادی بین دو کشور دارد و فعالان حوزه گردشگری مشهد امیدوارند این تحولات به رونق گردشگری و درآمد حاصل از آن کمک کند.
بهره‌‌‌مندی از مزیت رقابتی در بازار منطقه
به گفته رئیس انجمن علمی طبیعتگردی ایران، در سال‌های اخیر با توجه به رویداد مهم سیاسی که منجر به تیرگی روابط ایران و عربستان شد و همچنین شیوع کووید-۱۹، فضای گردشگری دنیا و ایران به چالش کشیده شد و ما با مشکلات متعددی در این حوزه مواجه بودیم. اکنون با ازسرگیری روابط ایران و عربستان و موضوع بازگشایی کنسولگری این کشور در مشهد، اقداماتی در راستای عادی‌‌‌سازی این روابط در حال شکل‌‌‌گیری است که به نوعی حضور گردشگران و زائران عربستانی و کشورهای حوزه خلیج فارس در شهر مشهد را در آینده نزدیک، نوید می‌دهد.
فرید جواهرزاده با اشاره به اینکه موضوع افت ارزش ریال برابر ارزهای خارجی، کشور ما را به یکی از ارزان‌‌‌ترین مقاصد گردشگری دنیا تبدیل کرده است، می‌‌‌گوید: خوب یا بد، باید از این موضوع به عنوان یک مزیت رقابتی در بازار منطقه حداکثر بهره را ببریم. اگرچه در سه سال اخیر پاندمی کرونا موجب عدم‌بهره‌‌‌مندی لازم از این جاذبه و امتیاز شد.
جواهرزاده تصریح می‌کند: اکنون با توجه به تحولات و فراهم شدن بستر مناسب برای ورود گردشگران عرب‌زبان به‌ویژه اتباع کشورهای حوزه خلیج فارس، باید بتوانیم روند جذب گردشگران مذهبی را به یک روند پایدار تبدیل کنیم که این امر میزبانی شایسته از این گردشگران را می‌‌‌طلبد.
جواهرزاده سایر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را به نوعی دنبالهرو سیاست‌‌‌های عربستان می‌‌‌داند و معتقد است با بازشدن کریدور عربستان قطعا گردشگران سایر کشورهای منطقه هم به ایران سفر خواهند کرد و شرایط بسیار خوبی برای ما فراهم خواهد شد.
وی اظهار امیدواری می‌کند که چرخش به وجود آمده در روند گردشگری سبب شود تا از سیاست‌‌‌های تنش‌زدایی و صلح‌‌‌آمیز گردشگری استفاد کنیم و شاهد ورود اتباع سایر کشورهای منطقه و همچنین اتباع اروپایی و آسیای دور به ایران باشیم؛ همان‌‌‌گونه که اکنون شاهد پالس‌‌‌های مثبتی برای ورود گردشگران چینی به ایران هستیم.
جواهرزاده با تاکید بر ظرفیت‌‌‌های گردشگری مشهد در حوزه بهداشتی-درمانی می‌‌‌گوید: اگرچه هدف اصلی گردشگران در سفر به مشهد زیارت بارگاه مطهر رضوی است، اما در کنار آن گردشگران می‌توانند از امکانات بهداشتی درمانی در حوزه گردشگری سلامت و همچنین گردشگری خوراک و سوغات هم با هزینه مناسب بهره‌‌‌مند شوند.
خسارت میلیون دلاری به هتل‌‌‌های پرستاره مشهد
در این سال‌ها، محرومیت مشهد از پذیرش گردشگران عربستانی و دیگر کشورهای عربی، خسارت زیادی را به صنعت گردشگری این شهر وارد کرده است. بخش عمده‌‌‌ای از این ضرر و زیان‌‌‌ها متوجه حوزه هتلداری و به‌ویژه هتل‌‌‌های پر ستاره میلیون دلاری است که تعداد آنها در مشهد کم نیست.
به گفته محمود مادرشاهیان، رئیس جامعه حرفه‌‌‌ای هتلداران خراسان رضوی، با بازگشایی کنسولگری عربستان در مشهد در آینده نزدیک شاهد ورود سیل عظیمی از شیعیان عربستان، بحرین و سایر کشورهای عربی که مشتاق زیارت حرم امام رضا (ع) به مشهد هستند، خواهیم بود. مادرشاهیان با اشاره به اینکه اغلب زائران این کشورهای عربی هتل‌‌‌های سه،چهار و پنج ستاره را برای اقامت انتخاب می‌کنند، تاکید کرد: با ورود گردشگران مذهبی کشورهای عربی به لحاظ اقتصادی، فرهنگی و معنوی اتفاق بزرگی رقم خواهد خورد و جامعه هتلداران استان آمادگی خود را برای هرگونه همکاری، پذیرش و ایجاد امنیت برای حجم قابل‌توجهی از گردشگران مذهبی، اعلام می‌کند.
رئیس انجمن علمی طبیعتگردی ایران در این رابطه اظهار می‌کند: اگر وضعیت هتل‌‌‌های مشهد را در ۷ سال پیش در نظر بگیریم و اتفاقات پس از آن را مرور کنیم مشاهده می‌‌‌کنیم که میلیون‌‌‌ها دلار خسارت به صنعت گردشگری به‌ویژه هتل‌‌‌های مشهد وارد شده است. اگرچه در یک بازه زمانی کوتاه در تلاش برای جایگزین کردن گردشگران عراقی به جای گردشگران عربستانی بودیم، اما اتباع عراقی به لحاظ وضعیت مالی نتوانستند آورده اقتصادی مناسبی برای مشهد داشته باشند.
جواهرزاده اذعان می‌کند که در دو، سه سال گذشته بخش عمده‌‌‌ای از هتل‌‌‌ها و واحدهای اقامتی در مشهد به دلیل شیوع پاندمی کرونا و سایر مسائل با چالش‌‌‌های بسیاری مواجه بودند که با توجه به وضعیت اقتصادی این دسته از گردشگران، می‌توان امیدوار بود که بسیاری از هتل‌‌‌های چهار و پنج ستاره مشهد مورد استقبال قرار گیرد. کما‌اینکه اکنون نشانه‌‌‌هایی از آن را مشاهده می‌‌‌کنیم و گروه‌‌‌های عرب‌زبان با بخش عمده‌‌‌ای از این هتل‌‌‌ها قرارداد بستند یا در شرف عقد قرارداد و رزرو آنها هستند.
بهبود ارائه خدمات برای ماندگاری بیشتر گردشگران
یکی از مهم‌ترین مولفه‌‌‌ها در سفر گردشگران به مقاصد گردشگری، افزایش ماندگاری آنان در شهر مقصد و به تبع آن درآمدزایی بیشتر برای شهر است که این امر مستلزم بهبود ارائه خدمات در ابعاد مختلف گردشگری است.
رئیس جامعه حرفه‌‌‌ای هتلداران با تاکید بر وابستگی ۱۸۰ شغل مستقیم و ایجاد درآمدزایی به حوزه گردشگری مذهبی، می‌‌‌گوید: تلاش می‌‌‌کنیم تا تمام جاذبه‌‌‌های گردشگری مشهد مانند مراکز تفریحی، فرهنگی بستر مناسب برای پذیرش گردشگران را فراهم کنند تا جذابیت بیشتری برای گردشگران عربستانی و بحرینی ایجاد شود.
مادرشاهیان در خصوص استقرار موقت اعضا و کارمندان کنسولگری عربستان تا آماده‌‌‌سازی ساختمان اصلی کنسولگری در یکی از هتل‌‌‌های پنج‌ستاره همای ۱ و ۲، پردیسان، پارس و پارک حیات اظهار کرد: هیات عربستانی از این هتل‌‌‌ها بازید کردند و قرار است با مشورت مسوولان کشورشان یکی از این هتل‌‌‌ها را با توجه به بُعد مسافتی و شرایط امنیتی آن انتخاب کنند تا به زودی در آن مستقر شوند.
هادی مخملی، رئیس اتاق اصناف مشهد معتقد است رشد تولید و رونق اقتصادی برقراری مراودات بین کشورها را می‌‌‌طلبد. وی با تاکید بر نیاز به تولید صادرات‌محور می‌‌‌گوید: ورود گردشگران سبب گسترش بازارها می‌شود و ایجاد خلاقیت و نوآوری در تولیدات به رونق کارآفرینی و اشتغال‌زایی کمک می‌کند.
مخملی در ادامه با اشاره به حوزه‌‌‌های جذاب برای زائران خارجی اظهار می‌کند: حوزه هتلداری، خرید سوغات به‌ویژه صنایع دستی و دریافت خدمات پزشکی از مهم‌ترین حوزه‌‌‌های مورد علاقه زائران خارجی است. با توجه به اینکه اکنون ما وارد فاز جدیدی از کسب‌وکارهای نوین می‌‌‌شویم، امیدواریم به لحاظ کیفیت، شرایطی به وجود آید تا پاسخگوی زائران در بازار اسلامی و عاری از تخلفات باشیم.
