مدیر ارشد گوگل: بهره‏‏‌وری حاصل از هوش مصنوعی، تضمین‏‏‌شده نیست!

نوامبر گذشته در یک میزگرد کاری، سم آلتمن، هم‌‌‌بنیان‌گذار شرکت OpenAI، پیش‌بینی کرده بود در سال ۲۰۲۴ جهشی در هوش مصنوعی ایجاد می‌شود که کسی انتظارش را ندارد. جیمز مانیکا، از مدیران شرکت گوگل، با این موضوع موافق بود: «به اضافه یک چیز دیگر.» آیا سالی که پشت سر گذاشتیم، مطابق این انتظارات پیش رفت؟ تنزل ارزش سهام شرکت‌های تکنولوژی در تابستان، این حس را منعکس کرد که کاربرد همه‌‌‌جانبه هوش مصنوعی، بیش از حد انتظار طول خواهد کشید.

مانیکا به آنچه به دست آمده اشاره می‌کند. ترانسفورمرها – یا همان تکنولوژی زیربنای مدل‌‌‌های زبانی بزرگ (LLM) – باعث شد گوگل ترنسلیت تعداد زبان‌‌‌هایی را که پشتیبانی می‌کند دو برابر کند و به ۲۴۳ زبان برساند. چت‌‌‌بات جمینی گوگل می‌تواند به طور یکپارچه (حداقل در زمینه‌‌‌های خاص) بین متن، تصویر و ویدئو جابه‌‌‌جا شود. همچنین به کاربران امکان می‌دهد در مقایسه با قبل، سوال‌‌‌های پیچیده‌‌‌تری بپرسند. به عنوان مثال، مانیکا می‌‌‌خواست در حین رفت و آمد بین سان‌فرانسیسکو و سیلیکون ولی به خلاصه‌‌‌ای از آخرین تحقیقات در زمینه کاری خودش گوش کند. او تصمیم گرفت ۱۰۰ مقاله فنی را در جمینی قرار دهد و سپس صدای دو هوش مصنوعی را که به بحث درباره آنها می‌‌‌پردازند بشنود. او می‌‌‌گوید: «توانستم این کار را انجام دهم. این نمونه‌‌‌ای از یک پیشرفت بزرگ است.»

اما بسیاری از کاربران، مدل‌‌‌های زبانی بزرگ مانند جمینی را نوعی کنجکاوی هوشمندانه می‌‌‌دانند، نه یک تکنولوژی مهم و حیاتی برای کسب و کار. آیا مانیکا واقعا کل مسیر رفت و آمدش به کار را در حال گوش دادن به صداهای هوش مصنوعی در مورد بحث‌‌‌های فنی است؟ ظاهرا او همچنان پادکست‌‌‌های انسانی را ترجیح می‌‌‌دهد. مانیکا به‌‌‌عنوان معاون ارشد واحد تحقیقات، تکنولوژی و جامعه گوگل، باید یک اقدام متعادل‌‌‌کننده انجام دهد. او باید پتانسیل تحول‌‌‌آفرین هوش مصنوعی را به همه نشان دهد و در عین حال سیاستگذاران و مردم را متقاعد کند که گوگل قرار نیست چنین چیزی را بی‌‌‌پروا دنبال کند. سال گذشته، «جفری هینتون» که «پدرخوانده هوش مصنوعی» شناخته می‌شود، با این ادعا که این تکنولوژی ریسک‌‌‌های مدیریت‌‌‌نشده دارد، از گوگل استعفا داد.

مانیکا ۵۹ ساله، در زیمبابوه به دنیا آمده و مدرک دکترای روباتیک از دانشگاه آکسفورد دارد و مسوول انتقال فواید این تکنولوژی به کشورهای در حال توسعه است. قبل از پیوستن به گوگل در سال ۲۰۲۲، او در شرکت مشاوره مک‌‌‌کینزی کار می‌‌‌کرد. او در مورد اینکه کاربرد ابزارهای هوش مصنوعی در دنیای واقعی را چطور می‌‌‌بیند، می‌‌‌گوید: «در حال حاضر، همه افراد، از همکاران قدیمی من در موسسه مک‌‌‌کینزی گرفته تا آنهایی که در گلدمن ساکس می‌‌‌شناسم، در حال تجزیه و تحلیل ارقام اقتصادی شگفت‌‌‌انگیزی هستند؛ در سطح تریلیون. اما این کار طیف وسیعی از اقدامات، نوآوری‌‌‌ها، سرمایه‌گذاری‌‌‌ها و حتی سیاستگذاری‌‌‌ها را می‌‌‌طلبد. افزایش بهره‌‌‌وری را نمی‌توان با هوش مصنوعی تضمین کرد. هنوز کار زیادی باید انجام شود.» رابرت سولو اقتصاددان، در سال ۱۹۸۷، اشاره کرده بود که عصر کامپیوتر در همه جا قابل مشاهده است، به جز در آمار بهره‌‌‌وری. «ما این تکنولوژی را در همه جا می‌‌‌بینیم؛ در گوشی‌‌‌هایمان و در همه چت‌‌‌بات‌‌‌های موجود. اما هنوز هیچ کاری برای تحول اقتصاد به روشی واقعا اساسی انجام نشده است.»

استفاده از هوش مصنوعی مولد برای کدنویسی نرم‌‌‌افزاری کافی نیست. حدود ۴‌درصد از نیروی کار ایالات متحده در بخش تکنولوژی کار می‌کنند. حتی اگر کل بخش تکنولوژی ۱۰۰‌درصد نیروی کار را به خود اختصاص دهد، از دیدگاه بهره‌‌‌وری نیروی کار اهمیتی نخواهد داشت. پاسخ این مساله، در «بخش‌‌‌های بسیار بزرگ» مانند خدمات درمانی و خرده‌‌‌فروشی نهفته است. تونی بلر، نخست‌وزیر سابق بریتانیا، در این زمینه گفته بود که روزی مردم پرستار هوش مصنوعی، شاید پزشک هوش مصنوعی و حتی معلم هوش مصنوعی خواهند داشت. مانیکا قضیه را آنقدر پرآب و تاب نمی‌‌‌بیند: «در بیشتر این موارد، هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان دستیار کمکی ظاهر شود. من فکر نمی‌‌‌کنم در آینده‌‌‌ای قابل تصور، هیچ یک از این حرفه‌‌‌ها با هوش مصنوعی جایگزین شوند.»

البته همه پیش‌بینی‌‌‌ها عالی از آب درنمی‌‌‌آیند. وقتی مانیکا در مک‌‌‌کینزی کار می‌‌‌کرد، پیش‌بینی کرده بود که پاندمی کرونا شرکت‌ها را دستخوش تحول دیجیتال می‌کند. حالا اذعان می‌کند که خیلی از آنها در جهت «کاهش هزینه‌‌‌ها» این کار را انجام دادند. مانیکا حالا موافق است که مدیران ترجیح می‌دهند به جای استفاده از تکنولوژی هوش مصنوعی به عنوان یک دستیار کمکی، آن را جایگزین نیروی کار انسانی کنند.

مدل‌‌‌های زبانی بزرگ چگونه می‌توانند صنعت قدیمی مشاوره مدیریت را متحول کنند؟ مانیکا بر توانایی مدل‌‌‌هایی مانند جمینی در کار تهیه پیش‌‌‌نویس و خلاصه‌‌‌سازی تاکید می‌کند. «تیم‌‌‌هایی زیر دستم دارم که روی پروژه‌‌‌های زیادی کار می‌کنند. ممکن است به جمینی بگویم، در مورد آخرین به‌‌‌روزرسانی وضعیت پروژه Y به من گزارش بده و آن هم خلاصه‌‌‌ای از تمام اسناد موجود در ایمیل و مکالماتی را که در حال انجام آن‌‌‌ هستیم به من می‌دهد.»

خلاصه‌‌‌نویسی و تهیه پیش‌‌‌نویس، به عنوان مثال جزو وظایف وکلای جوان و تازه‌‌‌کار هم هست. آیا به این ترتیب شرکت‌های حقوقی دیگر به تحصیل‌کرده‌‌‌های جوان حقوق نیاز نخواهند داشت و روند کارشان متحول خواهد شد؟ مانیکا پاسخش مثبت است، اما تاکید می‌کند که طبق چشم‌‌‌انداز او، شرکت‌ها باید از هوش مصنوعی برای افزایش سودشان هم استفاده کنند، نه اینکه فقط بخواهند هزینه‌‌‌ها را کاهش دهند.

«صرفا با کاهش هزینه‌‌‌ها برنده نمی‌‌‌شوید. باید خروجی‌‌‌های ارزشمندتری ایجاد کنید. بنابراین امیدوارم شرکت‌های حقوقی که می‌‌‌خواهند از تکنولوژی جدید استفاده کنند به این موضوع فکر کنند که خب، حالا ما این ظرفیت مولد جدید را داریم. چه فعالیت‌‌‌های ارزش افزوده دیگری باید انجام دهیم تا روی امکانات جدید سرمایه‌گذاری کنیم؟ شرکت‌های برنده اینها هستند.»