قدرت برند ملی ایران در سال ۲۰۲۴
این شاخص جهانی، میزان قدرت برند ملی کشور را در اعتبار و اعتماد به واژه «ساخت ایران، ساخت ژاپن، ساخت آلمان، ساخت آمریکا، ساخت افغانستان و...» در مبادلات تجاری و اقتصادی با جهان نشان می‌دهد. در حقیقت «اثر مبدا یا ریشه» بر برندهای صادراتی کشور در «ارزشگذاری آنها در کشورهای دیگر» بسیار اهمیت دارد. چرا که ارزش برند ملی هر کشوری به عنوان اهرم و حامی قدرتمند برای برندهای صادراتی عمل کرده و ارزش برندهای صادراتی را بسیار بالاتر یا پایین‌تر می‌آورد.
همچنین این شاخص جهانی در «انتخاب مقصد» برای نخبگان، دانشجویان، گردشگران، سرمایه‌گذاران، سیاستمداران و.... از درجه اهمیت بسزایی برخوردار است. هر چه شاخص ارزش ویژه برند ملی کشورها بالاتر و قدرت مالی آنها بیشتر و «سهم ذهنی» آنها بالاتر باشد، از شانس بالاتری برای مراودات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در سطح جهانی برخوردار می‌شوند. با این مقدمه کوتاه به وضعیت برند ملی کشورها در سال 2024 بپردازیم و وضعیت ایران را در جهان و منطقه بررسی کنیم.
جایگاه برند ملی ایران و رقبای جهانی آن
بر اساس گزارش برندفاینانس در بین 193 کشور ارزیابی شده، «ارزش برند ملی ایران» در سال 2024 در رتبه 51 قرار دارد.
پنج کشور بعد از ایران که امکان رشد بیشتر و دستیابی به جایگاه ایران را دارند و جزو رقبای جدی محسوب می‌شوند عبارتند از:
پرو (رتبه 52)، کویت (رتبه 53)، اسلواکی (رتبه 54)، لوکزامبورگ (رتبه 55) و یونان (رتبه 56).
همچنین 6 کشور بالاتر از ایران که باید در رقابتی سنگین با آنها، ارزش برند ملی خود را در سال‌های آتی ارتقا دهد عبارتند از:
آفریقای جنوبی (رتبه 50)، نیجریه (رتبه 49)، مجارستان (رتبه 48)، رومانی (رتبه 47)، پاکستان (رتبه 46) و قزاقستان (رتبه 45).
این نکته بسیار اهمیت دارد که قزاقستان از رتبه 47 در 2023 به 45 ارتقا یافته است در حالی که پاکستان از رتبه 44 در 2023 به رتبه 46 در 2024 تنزل یافته است. همچنین رومانی نیز از رتبه 50 در 2023 به رتبه 47 در 2024 ارتقا یافته است. ولی مجارستان دو سال پیاپی جایگاه خود را حفظ کرده است و نیجریه از 41 به 49 تنزل یافته است. همچنین آفریقای جنوبی از رتبه 45 در 2023 به 50 تنزل یافته است. این درحالی است که ایران رتبه 51 را دو سال پیاپی حفظ کرده است.
در حقیقت رقابت با 10 کشور نزدیک به ایران با هوشمندی و برنامه‌ریزی درست و تعهد به پیاده‌سازی برنامه تدوین شده، واقع بینانه است و با ظرفیت ملی و بین‌المللی ایران می‌توان در پنج سال آینده به رتبه 45 دست یافت.
5 کشور قدرتمند برند ملی جهان
بر اساس گزارش برندفاینانس، 5 کشور قدرتمند دنیا در «ارزش ویژه برند ملی» عبارتند از:
1- آمریکا با رتبه 1 و ارزش مالی برند ملی آن 32هزار میلیارد دلار
2- چین با رتبه 2 با ارزش مالی برند ملی 20 هزارمیلیارد دلار که نسبت به سال 2023 با 3هزار میلیارد دلار کاهش مواجه است و این یعنی قدرت اقتصاد برندهای چین در حال افول است.
3- آلمان با رتبه 3 و با ارزش مالی برند ملی 5هزارمیلیارد دلار
4- ژاپن با رتبه 4 و با ارزش مالی برند ملی 4.4هزارمیلیارد دلار
5- انگلیس با رتبه 5 و با ارزش مالی برند ملی 4 میلیارد دلار که نسبت به 2023، با 800میلیارد دلار کاهش مواجه است.
رقبای منطقه‌ای برند ملی ایران
در بین کشورهای منطقه امارات متحده عربی با رتبه 15 فاصله معناداری از ایران دارد. همچنین مالزی به عنوان یک کشور اسلامی دارای رتبه 31 است. ترکیه به‌عنوان کشور همسایه و اسلامی در رتبه 34 ارزش برند ملی قرار دارد. قطر نیز از رتبه 43 در سال 2023 به رتبه 39 در سال 2024 ارتقای قابل توجهی یافته است. همچنین قزاقستان از رتبه 47 در 2023 به رتبه 45 در 2024 ارتقا یافته و پاکستان با تنزل 2 رتبه‌ای نسبت به 2023 در رتبه 48 قرارگرفته است.
این 6 کشور که دارای همجواری معنوی و جغرافیایی با ایران هستند همگی دارای ارزش برند ملی بالاتر و قدرتمندتری نسبت به ایران هستند.
پیشنهادهای بنیادی برای ارتقای برند ملی ایران
برای ارتباط با سرمایه‌گذاری‌های خارجی و پیوستن به اقتصاد بین‌المللی باید سهم ارزش برند ملی ایران ارتقا یابد تا اعتماد جهانی برای ارائه تسهیلات و سرمایه‌گذاری‌ها را به دست آورد.
هر چه ارزش برند ملی ایران ارتقا یابد، اعتبار جهانی ایران در حوزه‌های صنعتی، اقتصادی، فرهنگی، گردشگری، نخبگان و مردم رشد یافته و تعامل با ایران از امنیت و اعتماد بالاتری برخوردار خواهد شد.
هر چند سالیان طولانی تحریم ناجوانمردانه ظرفیت‌های ایران را در همه حوزه‌ها به چالش کشیده است و با حداقل ظرفیت در حال نقش‌آفرینی است، با این حال رتبه ایران نسبت به کشورهایی که کمترین محدودیت‌ها را دارند قابل دفاع است.
اما چنین رتبه‌ای برای ایران مانع بزرگی برای انگیزه مندی شرکت‌های بزرگ و بانک‌های جهانی برای سرمایه‌گذاری و مبادلات تجاری و اقتصادی است. با توجه به نگاه وفاق و صلح دولت چهاردهم در صورت برنامه‌ریزی دقیق می‌توان رشد 4 رتبه‌ای در 4 سال آینده دولت را تجربه کرد.
اهم پیشنهادهای اساسی برای ارتقای رشد برند ملی ایران به شرح زیر است:
1- طراحی برنامه برند ملی ایران و تشکیل «مرکز راهبری برند ملی ایران» در بالاترین سطح ممکن
2- طراحی برنامه برند کشوری در حوزه‌های ورزش، گردشگری، صادرات، فرهنگ و هنر و پیاده‌سازی تمامی برنامه‌ها بر پایه آنها
3- تربیت رهبران آینده برای حوزه‌های مختلف کشور همچون صنعت، اقتصاد، کارآفرینی، دانش، فناوری، گردشگری و... به نحوی که این رهبران توانمندی درونی رهبری خود و تیم‌ها و گروه‌ها را پیدا کرده و به توسعه نیروی انسانی برای خلق ارزش در همه حوزه‌ها کمک کنند.
