آیا کارمندان بانکها نسبت به وظایف شغلی خود دستمزد بالایی دریافت میکنند؟
عیارسنجی حقوق تازه‌واردهای بانکی
علی محمدی / دنیای اقتصاد
حقوق‌‌های نجومی یکی از موضوعاتی است که در مورد کارمندان بانک مطرح می‌شود. برای بررسی این موضوع خبرنگار دنیای اقتصاد با دو کارمند تازه‌وارد شده به بانک مصاحبه کرده تا بررسی کند آیا این موضوع از همان ابتدا در بانکها رواج دارد یا برای رسیدن به درآمدهای نجومی باید کار خاصی انجام داد؟
زهرا، ۲۶ ساله، مجرد و دانشجوی مقطع ارشد اقتصاد از یکی از دانشگاه‌‌های برتر کشور که کار خود را در یکی از شعب مرکز شهر یک بانک خصولتی در تهران در اواسط سال ۱۴۰۲ آغاز کرده بود این‌طور به دنیای اقتصاد گفت : «من کار خود را از آبان ماه در این بانک آغاز کردم. خالص دریافتی من در این مدت مبلغ ۱۲ میلیون تومان به‌صورت ماهانه بوده است. در کنار این موضوع بیمه تکمیلی من هم تقریبا پوشش مناسبی داشته و به نسبت بیمه‌‌هایی که قبلا استفاده کردم کامل‌‌تر بوده و هزینه بیشتری را پوشش داده است و تاکنون این تنها مزیتی بوده که کار در بانک برای من داشته است.»
علی، ۳۰ ساله، متاهل و فارغ‌التحصیل مقطع ارشد اقتصاد از یکی از دانشگاه‌‌های برتر کشور که کار خود را از ابتدای سال ۱۴۰۲ در یکی از شعب بانک‌‌های بزرگ دولتی در یکی از شهرهای کوچک استان قزوین آغاز کرده هم به دنیای اقتصاد گفت: «طی مدتی که من در این حوزه شاغل بودم، میانگین دریافتی ماهانه حدود ۱۳ میلیون تومانی داشتم. بیمه تکمیلی هم به خوبی هزینه‌‌های من و همسرم را تاکنون پوشش داده و به نظرم سطح پوشش آن در مقطع عالی قرار دارد.»
از این دو شخص در خصوص فشار کاری که متحمل می‌‌شوند پرسیدم. زهرا به من گفت که فشار کاری که به‌صورت روزانه باید مدیریت کند معقول و منطقی است اما در برخی شرایط خاص از توانش خارج می‌شود. او برای مثال سال گذشته و به مدت انتشار اوراق گواهی سپرده ویژه اشاره کرد که در آن زمان حجم مراجعات و تماس‌‌ها به شدت بالا رفته بود و مدیریت کردن چنین فشار کاری در آن زمان کار سختی بود.
اما علی به ما گفت که فشار کاری او سینوسی است و بیشتر به مراجعان بستگی دارد. او گفت: «اکثر مراجعان به شعبه ما کشاورزان و کارگرانی هستند که یا در این شهر کوچک یا در روستاهای اطراف مشغول فعالیت هستند. از این جهت گاهی ممکن است حتی تا یک ساعت مشغول توضیح و تشریح مراحل انجام یک کار به یک مراجع باشم. این تازه در حالی است که بسیاری از همکاران من به دلایل مختلفی از این کار امتناع کرده و روزهای زیادی درگیری بین مراجع و کارمندان به وجود می‌‌آید و تقریبا هر هفته شاهد چند دعوا در محل کارم هستم. گاهی فشار روانی که از سوی محیط اعمال می‌شود بیشتر از فشار انجام کارهایم مرا خسته می‌‌کند.» از او در خصوص راهکار پیشنهادی این موضوع پرسیدیم و این طور جواب داد: «شعبه ما شعبه کوچکی است که به‌رغم تعداد مراجعان بالا، تعداد کارمندان بسیار کم است و گاهی به آنها حق میدهد که از کوره در بروند. در چنین شرایطی بهتر است مدیران یا شعبه‌‌ای تازه در شهر افتتاح کرده یا تعداد کارمندان را افزایش دهند.»
از این دو نفر در خصوص تسهیلات دریافتی از بانک محل خدمت پرسیدم که پاسخ هردو مشترک بود. ظاهرا باید به مدت دو سال از زمان ورود به بانک بگذرد. پس از آن می‌توانند به میزان دریافتی خود طی این دو سال تسهیلات بلندمدت بدون سود دریافت کنند. پس از این دو سال هم می‌توانند علاوه بر این تسهیلات، تسهیلات خرید مسکن و جعاله هم دریافت کنند.
سال گذشته بانک مرکزی آیین‌‌نامه‌‌ای به بانکها ابلاغ کرد که بر اساس آن، مانده مجموع تسهیلات پرداختی به هر یک از کارمندان بانکها در هر سال به استثنای تسهیلات اعطایی بابت خرید مسکن و جعاله تعمیرات مسکن نباید از ۴۰ برابر سقف تعیین شده در تبصره ذیل ماده ۷۶ قانون مدیریت خدمات کشوری که معادل هفت برابر حداقل حقوق و فوق‌العاده‌‌های مستمر است فراتر شود. به بیان ساده‌‌تر، هر کارمند بانکی مجاز است تا سقف ۸۳۰ میلیون تومان تسهیلات از بانک محل خدمت خود دریافت کند. علاوه بر این ۸۳۰ میلیون تومان، می‌تواند ۵۵۰ میلیون تومان هم تسهیلات خرید مسکن یا جعاله دریافت کند.
درخصوص استفاده از دیگر مزایای بانکها مانند استفاده از مهمانسراها و دیگر خدمات برای کارکنان پرسیدیم. جواب‌‌ها تقریبا مشابه بود. هردو گفتند فعلا نمی‌توانیم استفاده کنیم و باید سابقه بیشتری داشته باشیم. علاوه بر این، معمولا بسیار شلوغ بوده و صف زیادی دارند و از چند ماه قبل باید رزرو کرد.
اهمیت بند پ در ورود به بانک
اما به‌رغم مزایای مناسب بانکها، ورود به آن کار ساده‌‌ای نیست. زهرا در خصوص شیوه ورود خود به بانک گفت: «ابتدا در آزمون استخدامی شرکت کردم که به گفته بسیاری از حاضران به نسبت سال‌‌های گذشته سخت‌‌تر شده بود، پس از آن هم دو مرحله مصاحبه را گذراندم. پس از انتخاب شدن برای ورود به بانک نیاز به وثیقه یک میلیارد تومانی به همراه دو ضامن داشتم که پیدا کردن آن کار ساده‌‌ای نبود. البته در این میان استفاده از بند پ هم در قبولی من در بانک مصاحبه‌‌ها بی‌‌تاثیر نبود.»
صحبت‌‌های علی هم محل تفکر بود. علی گفت: «من تحصیلات مقطع ارشد خود را در رشته اقتصاد در دانشگاه علامه طباطبایی تهران با معدل ۱۹.۸۳ به پایان رساندم. پس از آن برای ورود به بانک نیاز بود که سربازی را پشت سر بگذارم، پس از دوسال که از سربازی خارج شدم تقریبا هیچ چیزی از آنچه خوانده بودم را به یاد نداشتم و در یک مدت محدود به ناچار گذشته را مرور کردم تا بتوانم در آزمون شرکت کنم. سال اول که در آزمون‌‌ها شرکت کردم، در مرحله مصاحبه موفق نبودم و به دنبال آشنایی برای کار خودم گشتم و نهایتا سال گذشته با توصیه از سوی چند نفر توانستم از مرحله مصاحبه هم بگذرم.» صحبت‌‌های این دو شخص نشان میدهد که برای ورود به بانک ظاهرا علاوه بر هوش و استعداد، روابط خارج از ضوابط هم از شرایط ورود به این محیط است.
علی می‌‌گفت اگر پارتی بازی نمی‌‌کردم شاید هیچ‌وقت نمی‌توانستم وارد بانک شوم، به خصوص که سنم هم زیادتر شده بود و شانسم دائم درحال کاهش بود. او همچنین گفت که ورود به بانک در شهرهای کوچک به مراتب سخت تر از جایی مانند تهران است. چراکه تعداد شعب بانکی در تهران بسیار زیاد است و اگر خوش شانس باشی شاید بتوانی بالاخره در جایی مشغول شوی، اما در شهرهای کوچک تقاضای نیروی کار خیلی کمتر است و آنچه شنیدم و تجربه کردم نشان میدهد که اصلا ورود به این حوزه بدون پارتی بازی امکان‌پذیر نیست، هرچقدر هم که مستعد بوده و تسهیلات داشته باشی.
