در پنجمین نمایشگاه صنعت نفت، گاز، پتروشیمی و پالایش کیش پیشنهاد شد
تغییر حکمرانی انرژی
در ابتدای این همایش اکبر زمانیان، دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با اشاره به اینکه اهمیت انرژی بر هیچ کس پوشیده نیست و موتور محرکه اقتصاد محسوب می‌شود، توضیح داد: وضعیت کشور ما به عنوان دومین دارنده ذخایر گازی و چهارمین ذخایر نفتی باعث نشده که به یک جایگاه اقتصادی منحصربه فردی در دنیا برسیم و متاسفانه این نقطه قدرت کم‌کم به یک چالش و بحران تبدیل می‌شود. وی با اشاره به اینکه اگر فکری به حال ناترازی انرژی در کشور نکنیم، قطعا به یک بن‌بست غیرقابل برگشت خواهیم رسید، گفت: دلیل این موضوع هم به مصرف بالای انرژی در کشور و از سوی دیگر عدم‌سرمایه‌گذاری در طرح‌های توسعه‌ای برمی‌گردد.
زمانیان در ادامه گفت: در بسیاری از رسانه‌ها گفته می‌شود که راهحل رفع این ناترازی اصلاح قیمتی است و من هم منکر این نیستم که قیمت ابزار تاثیرگذاری خواهد بود ولی قطعا اگر این موضوع چندسال پیش اتفاق می‌افتاد ضریب تاثیرگذاری بیشتری داشت اما اکنون از نظر تخصصی تنها راه اصلاح قیمتی نیست و دلیل‌اش هم این است که وقتی عموم جامعه به افزایش مصرف عادت کرده و تبدیل به یک فرهنگ شده است خیلی سخت است که صرفا با اصلاح قیمتی بتوانیم ناترازی را از بین ببریم. هرچند این کار لازم است چراکه عدم‌اصلاح قیمتی باعث رانت و ناکارآمدی تصمیمات اقتصادی می‌شود.
وی در ادامه گفت، ما در موقعیتی قرار داریم که نیازمند یک تجدیدنظر در حکمرانی انرژی هستیم و باید رویه‌ها و سیاستگذاری‌های لازم صورت گیرد تا بتوانیم این ناترازی را در حوزه انرژی در طول چند سال آینده حل کنیم. به گفته زمانیان حکمرانی در انرژی وقتی به وجود می‌آید که به جای استفاده از منابع هیدروکربنی مانند گاز و نفت برای گرمایش یا خام‌فروشی آنها، تبدیل به محصولات با ارزش افزوده بیشتر شوند.
وی همین‌طور با اشاره به اینکه صنایع پالایشی و پتروشیمی در سطوح پایین پیچیدگی نسبت به جهان قرار دارند، گفت: خروجی یک حکمرانی باید این باشد که نه تنها ناترازی انرژی به صفر برسد، بلکه منابع گازی بیشتری در دسترس قرار دهیم که محصولات پتروشیمی با ارزش افزوده بالا تولید کنیم و همین‌طور این حکمرانی موثر باید به شکلی باشد که تاب آوری اقتصاد را هم بالا ببرد. زمانیان در ادامه به اقدامات معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در حوزه تاب‌آوری اقتصاد پرداخت و توضیح داد: یک پارامتر اصلی تاب‌آوری اقتصادی اقتصاد تجهیزات دانش‌بنیان و فناوری است. باید به جایی برسیم که صنایع ما از نظر تکنولوژی به استقلال برسد. از همین رو با شرکت‌های ملی نفت و گاز توافق‌نامه‌هایی در این زمینه امضا کردیم که رویکرد آنها بومی‌سازی فناوری در کشور است.
دو مشکل اساسی پالایشگاهها
در ادامه این همایش ناصر عاشوری دبیرکل انجمن صنفی پالاشگاه صنعت نفت هم گفت: حکمرانی خوب ایجاب می‌کند که بنگاه‌های اقتصادی فعال و سودآور باشند تا بتوانند به تعهدات خود عمل کنند. بنابراین زمانی اقتصاد پویا خواهد بود که همه سود ببرند.
عاشوری گفت: همان‌طور که رهبر انقلاب گفتند، دولت نباید با بخش خصوصی رقابت کند. بنابراین در اینجا لازم است بگویم که به‌رغم اینکه پالایشگاه‌های کشور واگذار شدند و با اینکه 96درصد سوخت کشور را تامین می‌کنند دارای مشکلاتی هستند که باید با همکاری مجلس و دولت حل شود. ما دو مشکل اساسی را در پیش داریم؛ بخش اول نیروی انسانی و عدم‌حمایت لازم که موجب فرار نیروی انسانی شده است. چراکه وقتی یک حقوق 50 میلیون تومانی نجومی حساب می‌شود در حالی که در همین کشورهای همسایه ده‌ها برابر به همان نیرو پرداخت می‌کنند، حفظ این منابع انسانی دچار مشکل خواهد بود. دوم اینکه بحث سرمایه‌گذاری و توسعه است. ما 13 طرح توسعه در دست اجرا داریم که اکنون با نبود منابع مالی برای پیشرفت آنها مواجه هستیم.
وی افزود: واقعیت این است که از طرفی دولت و مجلس تکالیفی برعهده شرکت‌های پالایشگاهی قرار داده است که باید 40درصد سود خود را در طرح‌های کیفی‌سازی هزینه کنند. ما برای سال 1401 باید به مبلغ 78هزار میلیارد تومان در طرح‌های توسعه‌ای خود هزینه می‌کردیم و از طرفی باید 48 همت هم به دولت مالیات دهیم، همچنین 83 همت هم باید به سهامداران سود تقسیمی پرداخت کنیم. این تکالیف زمانی محقق می‌شود که روابط مالی ما با دولت شفاف شود.
عاشوری در ادامه با بیان اینکه دولت به جای پاک کردن صورت مساله به دنبال حل مساله باشد، گفت: مگر می‌شود پالایشگاهها اکنون 175 همت طلبکار باشند و دستورالعمل برسد که بدهی‌ها به صفر برسد.
در ادامه سید علی ادیانی معاون امور تقنینی معاونت امور مجلس ریاست جمهوری، با بیان اینکه بالندگی پالایشگاهها دو رکن دارد گفت: یک رکن سخت‌افزار و تجهیزات است و رکن دیگر نرم‌افزار و برنامه‌ها وقوانین است. وی افزود: قوانین جزئی زیاد نوشته شده است در حالی که بیشترین آسیب‌های ما به دلیل فقر قانون جامع انرژی است. ادیانی تاکید کرد: یکی از مطالبات جدی فعالان این حوزه باید قانون شفاف برای روابط دولت و دستگاه‌های اجرایی با بخش خصوصی باشد و برای رفع این مشکل باید فعالان حوزه‌های نفت، گاز و پتروشیمی به کمک قانون‌گذاران بیایند.
احمد مرادی نماینده مجلس شورای اسلامی و نایب‌رئیس اول کمیسیون انرژی نیز دراین همایش با اشاره به اهمیت برگزاری این نشست‌ها و همایش‌ها گفت: برگزاری این رویدادها که محل ارتباط فعالان این حوزه ومسوولان و قانون‌گذاران است نقش زیادی در تصمیم‌گیری‌ها و برون رفت از وضعیت کنونی دارد. وی اظهار کرد: آنچه امروز بیشتر باید مدنظر قرار گیرد تمرکز بر زیرساخت‌ها در چرخه‌های انجام کارهاست و سپس باید فرهنگ‌سازی برای کاهش مصرف صورت گیرد .
راهحل کم‌‌‌‌رونقی
احسان ثقفی رئیس هیات‌مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران نیز در ادامه با بیان اینکه ما پیشرفت‌های حائز اهمیتی در حوزه ساخت داخلی داشته‌ایم، گفت: با وجود تحریم‌های سال‌های اخیر ما موفق شدیم که چرخ تولیدات مختلفی را که نیازمند تجهیزات ما بوده‌اند بگردانیم، ولی آن چیزهایی که ما به عنوان یک معضل مزمن با آن مواجه هستیم در بحث‌های مالیات، تامین اجتماعی و تامین سرمایه و ارز است. وی درباره مشکل تامین اجتماعی با بیان اینکه در اوایل دهه 60 با توجه به الزامات تحولات کشور، قانونی گذاشته شده که اکنون نه کارگر و نه کارفرما را راضی می‌کند، گفت: هیچ کارفرمایی حاضر نیست نیروی کار خوب خود را رها کند و در این صورت مشکل یا به وضعیت اقتصادی یا آن نیروی به خصوص برمی‌گردد.
ثقفی همچنین با اشاره به رشد 50 درصدی مالیات در لایحه بودجه سال آینده گفت: ما سازنده‌ها مشکلی با مالیات نداریم ولی خطری ما را تهدید می‌کند که تولیدکنندگان شناسنامه دار تنها کسانی باشند که فشار آن را تحمل کنند. وی در ادامه با بیان اینکه ما بودجه عمرانی قابل‌توجهی نداریم و این موجب کاهش رونق در صنف سازندگان خواهد شد، گفت: از سال گذشته تاکید ما روی توسعه بازار فرامرزی به عنوان یک راهحل بوده است. حضور دربازارهای بین‌المللی علاوه بر رونق تولید، ارز‌آور است و با توجه به اینکه در این زمینه بررسی‌ها انجام شده و نزدیک به مرحله اجراست اما مشکلاتی در بحث تامین برخی کالاها و مراودات مالی وجود دارد که نیاز است دولت این مشکلات را برطرف کند.ثقفی تصریح کرد: تدوین استراتژی صنعت مستقل از دولت‌ها به عنوان یک راهبرد بلند‌مدت بسیار مهم است و از جمله موارد بیان شده توسط مقام معظم رهبری است که به عنوان یک راهکار مهم وارزشمند باید اجرا شود.
