استراتژی تحقق صنعتیسازی مسکن
به گفته فعالان صنعت ساخت‌وساز یکی از مزایای صنعتیسازی مسکن، کاهش هزینه ساخت است. با استفاده از تکنولوژی‌‌‌های پیشرفته و روش‌های ساختاری نوین، هزینه‌‌‌های مربوط به نیروی کار و مواد ساختمانی کاهش می‌‌‌یابد. همچنین، با استفاده از خطوط تولید انبوه، می‌توان در مقیاس بزرگ‌تری مسکن تولید کرد و این موضوع می‌تواند منجر به ارائه مسکن با قیمت مناسب‌‌‌تر و امکان دسترسی بهتر به مسکن برای افراد بشر باشد.
در همین راستا یک فعال صنعت ساختمانی در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» ضمن بیان این جمله که صنعتیسازی در ساخت‌وسازها نیاز به یک سیاستگذاری و استراتژی جامع دارد چالش‌‌‌های تحقق صنعتیسازی، مقاومت‌‌‌های فرهنگی و تامین منابع مالی را از جمله موانع اصلی رونق صنعتیسازی ارزیابی کرد.
وی تاکید کرد: علاوه بر این، صنعتیسازی مسکن می‌تواند به بهبود کیفیت ساخت‌وساز کمک کند. با استفاده از مواد ساختمانی مدرن و روش‌های ساختاری نوین، می‌توان ساختمان‌‌‌ها را مقاوم‌تر و پایدارتر نسبت به روش‌های سنتی ساخت‌وساز ساخت. این موضوع به طور مستقیم به بهبود کیفیت زندگی ساکنان مسکن می‌انجامد.
رسول سعادت به نقش صنعتیسازی و حفظ منابع محیط‌زیست اشاره و اذعان کرد: در صنعتیسازی مسکن، به بهره‌‌‌برداری بهینه از منابع و حفظ محیط‌زیست توجه می‌شود. با استفاده از مواد ساختمانی مدرن و روش‌های کارآمدتر، می‌توان مصرف انرژی، آب و مواد را به حداقل رساند و اثرات زیست‌‌‌محیطی منفی را کاهش داد.
این مدیرعامل با تاکید بر اینکه صنعتیسازی مسکن می‌تواند به رشد اقتصادی کمک کند خاطرنشان کرد: با توسعه این صنعت، ایجاد فرصت‌‌‌های شغلی در بخش ساخت‌وساز افزایش می‌‌‌یابد و اقتصاد منطقه و کشور را تحرک می‌کند و همچنین، ارزآوری از صادرات مسکن نیز می‌تواند به رشد اقتصادی کمک کند.
وی گفت: از جمله روش‌های صنعتیسازی مسکن می‌توان به تولید عناصر و قطعات ساخته در محیط کارخانه‌ها، استفاده از ماشین‌‌‌آلات ساختمانی پیشرفته و استفاده از تکنولوژی‌‌‌های ساختاری مدولار اشاره کرد. این روش‌ها باعث افزایش سرعت ساخت و کاهش خطاها و نقص‌‌‌های سازه‌‌‌ای می‌‌‌شوند.
این فعال با تاکید بر اینکه با همه مزایای صنعتیسازی مسکن این مهم با چالش‌‌‌هایی همراه است، افزود: برخی از این چالش‌‌‌ها شامل مقاومت فرهنگی در قبول تغییرات ساخت‌وساز، تناسب با محیط‌زیست و تامین منابع مالی و مواد اولیه است. همچنین، این رویکرد برای پروژه‌‌‌های آمریکا و اروپا که بیشتر بر پایه ساختمان‌‌‌های بلند ارتفاع متمرکز شده‌‌‌اند، مورد استفاده قرار گرفته است و در بسیاری از مناطق دنیا، به‌خصوص مناطق روستایی و مناطقی با منابع محدود، اجرای آن بسیار چالشبرانگیز و سخت است.
به گفته وی با توجه به نیازهای مسکن جامعه و پیشرفت‌‌‌های تکنولوژی، احتمالا صنعتیسازی مسکن در آینده بیشتر شود و نقش مهمی در توسعه پایدار جوامع خواهد داشت.
سعادت در ادامه به اصلی‌‌‌ترین چالش‌‌‌های پیش روی صنعتیسازی مسکن اشاره کرد و گفت: یکی از اصلی‌‌‌ترین چالش‌‌‌های صنعتیسازی مسکن، مقاومت فرهنگی است. برخی افراد و جوامع ممکن است به ساخت‌وسازهای صنعتی و مسکن‌‌‌هایی که به‌‌‌وسیله فناوری و روش‌های پیشرفته‌‌‌تر ساخته شده‌‌‌اند، مقاومت نشان دهند و به سختی قبول کنند. آنها ممکن است به دلیل ارتباط نزدیک با ساختمان‌‌‌های سنتی و ارزش‌‌‌های فرهنگی، از تغییرات ساختاری و فناورانه در مسکن استقبال نکنند و نمونه این ادعا در کشور، ساخت واحدهای صنعتی در استان سیستان بود که به هیچ وجه مورد اقبال افراد بومی در این منطقه قرار نگرفت.
وی مسائل محیط‌زیستی و تطابق تکنولوژی با محیط‌زیست را از جمله دیگر موانع پیش روی صنعتیسازی ساختمان برشمرد و خاطرنشان کرد: در صنعتیسازی مسکن، نیاز است تا در طراحی و ساخت مسکن‌‌‌ها به جنبه‌‌‌های محیط‌زیستی توجه شود. این امر شامل استفاده بهینه از منابع طبیعی، کاهش مصرف انرژی، مدیریت پسماندها و حفظ تنوع زیستی است. اما برای دستیابی به این اهداف، ممکن است مشکلات فنی، هزینه‌‌‌های بالا و نیاز به تغییر رفتارهای مصرفی و عمرانی وجود داشته باشد که همین مساله برای توسعه صنعتیسازی چالشبرانگیز خواهد بود.
سعادت به معضل تامین منابع مالی و مواد اولیه برای توسعه صنعتیسازی مسکن در مقیاس‌های بزرگ اشاره و عنوان کرد: نهادینه کردن صنعتیسازی در مقیاس وسیع در ساخت‌وسازها نیاز به منابع مالی و مواد اولیه دارد. این امر شامل سرمایه‌گذاری‌‌‌های کلان، تامین تسهیلات اعتباری و تامین مواد ساختمانی است. برخی مناطق و کشورها ممکن است با محدودیت‌های منابعی مواجه باشند که می‌تواند به تاخیر در صنعتیسازی مسکن و کاهش توانایی تولید منجر شود.
این فعال صنعت ساخت موضوع تکنولوژی و آموزش را یادآور شد و افزود: صنعتیسازی مسکن نیازمند استفاده از تکنولوژی‌‌‌های پیشرفته و راهبردهای نوین است. این مهم شامل استفاده از ماشین‌‌‌آلات ساختمانی پیشرفته، فناوری‌‌‌های ساختاری مدولار و سیستم‌های اتوماسیون است. اما به‌‌‌کارگیری تکنولوژی‌‌‌های جدید نیازمند آموزش و آمادگی کارگران و تکنسین‌‌‌هاست. ضمنا هزینه بالای ماشین‌‌‌آلات و تکنولوژی‌‌‌های پیشرفته ممکن است مانع از بهره‌‌‌برداری کامل شود.
وی همچنین به نقش مقررات و استانداردها در موضوع صنعتیسازی ساختمان اشاره کرد و گفت: در صنعتیسازی مسکن، مقررات و استانداردهای مربوط به ساخت‌وساز، بهداشت و ایمنی، بهره‌‌‌وری انرژی، استفاده از مواد ساختمانی و... وجود دارد. رعایت این مقررات و استانداردها برای تضمین کیفیت و ایمنی مسکن‌‌‌ها ضروری است، اما ممکن است این مقررات و استانداردها برای برخی توسعه‌‌‌دهندگان مسکن دشواری‌‌‌ها و هزینه‌‌‌های اضافی به همراه داشته باشد و همچنین ممکن است قوانین فعلی ما بر مبنای روش‌های سنتی ساخت‌وساز تدوین شده باشد که همین مساله خود عامل بازدارنده‌‌‌ای در توسعه صنعتیسازی است و بنابراین اگر به دنبال توسعه صنعتیسازی به معنای واقعی کلمه هستیم باید قوانین و مقررات بالادستی بخش مسکن را مورد بازنگری قرار دهیم و مطابق با روش‌های صنعتیسازی آنها را به‌‌‌روزرسانی کنیم.
سعادت چالش دیگر صنعتیسازی را نیروی کار و مهارت‌‌‌های فنی برشمرد و تصریح کرد: صنعتیسازی مسکن نیازمند نیروی کار ماهر و مجرب است. اما ممکن است در برخی مناطق و شهرها نیروی کار کافی و ماهر در زمینه ساخت‌وساز مسکن موجود نباشد. این امر می‌تواند باعث بالا رفتن هزینه‌‌‌ها، کاهش کیفیت و تاخیر در پروژه‌‌‌های صنعتیسازی مسکن شود.
وی همچنین به پیچیدگی و تغییرات طراحی ساختمان اشاره کرد و توضیح داد: پیچیدگی و تغییرات در طراحی ساختمان، یکی دیگر از موانع صنعتیسازی است. در برخی موارد، تغییرات طراحی در حین فرآیند ساخت ممکن است نیاز به تغییر در تجهیزات و روش‌های ساخت داشته باشد که می‌تواند زمان و هزینه‌‌‌های اضافی را ایجاد کند.
سعادت در ادامه به ظرفیت بازار هدف اشاره کرد و گفت: در صنعتیسازی مسکن، تقاضا و بازار برای مسکن‌‌‌های صنعتی بسیار مهم است. ایجاد تقاضا و جذب بازار برای مسکن‌‌‌هایی که به‌‌‌وسیله روش‌های صنعتی ساخته شده‌‌‌اند، ممکن است چالش بزرگی باشد. این موضوع شامل ترغیب افراد به خرید مسکن‌‌‌های صنعتی، تامین اعتماد مشتریان به کیفیت و ایمنی مسکن‌‌‌هاست.
وی همچنین افزود: در صنعتیسازی مسکن، ممکن است با مسائل اجتماعی مواجه شوید. برخی از این مسائل شامل نیاز به توسعه مسکن متناسب با نیازهای اقشار ضعیف جامعه، مسکن برای مهاجران و پناهجویان، ایجاد تنوع مسکن در شهرها و کاهش بی‌‌‌خانمانی است. این مسائل نیازمند توجه و تدابیر ویژه در صنعتیسازی مسکن هستند. البته این چالش‌‌‌ها تنها برخی از مواردی هستند که در صنعتیسازی مسکن ممکن است مطرح شوند. هر چالشی به تناسب با شرایط جغرافیایی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی هر منطقه ممکن است متفاوت باشد.
این فعال صنعت ساخت‌وساز در ادامه با بیان اینکه برای تامین منابع مالی و مواد اولیه در صنعتیسازی مسکن، باید از راهکارهای مختلفی استفاده کرد یادآور شد: جذب سرمایه‌گذاری از طریق تامین تسهیلات اعتباری، سرمایه‌گذاری مستقیم یا همکاری با سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها، یک راهکار اساسی برای تامین منابع مالی صنعتیسازی است. ارائه برنامه‌‌‌های تجاری جذاب، تضمین بازگشت سرمایه به سرمایه‌گذار و ارائه اطلاعات دقیق و قابل اعتماد درباره پتانسیل سودآوری و ریسک‌‌‌های مرتبط با پروژه، می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاران کمک کند.
وی به لزوم همکاری با نهادهای مالی و دولت در جهت تامین منابع مالی صنعتیسازی اشاره کرد و گفت: همکاری با بانک‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های توسعه، نهادهای مالی و دولتی می‌تواند منابع مالی صنعتیسازی را تامین کند. این نهادها می‌توانند اعتبارات، تسهیلات اعتباری، وام‌‌‌ها، تسهیلات سرمایه‌گذاری یا حمایت‌‌‌های مالی دیگر را ارائه دهند.
وی همچنین تامین منابع مالی از طریق بازار سرمایه را نیز یادآور شد و تاکید کرد: بازارهای مالی می‌توانند به عنوان منابع مالی برای سرمایه‌گذاری در صنعتیسازی مسکن مورد استفاده قرار گیرند. این راهکارها به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند تا با استفاده از سهام یا اوراق بهادار مرتبط با پروژه‌‌‌های مسکن، سرمایه خود را سرمایه‌گذاری کنند.
سعادت همچنین بر لزوم همکاری با تامین‌‌‌کنندگان مواد اولیه تاکید و خاطرنشان کرد: برقراری روابط استراتژیک با تامین‌‌‌کنندگان مواد اولیه می‌تواند به تامین مواد ساختمانی با‌کیفیت و قیمت مناسب کمک کند. این همکاری می‌تواند شامل امضای قراردادهای بلندمدت، تامین منابع از طریق زنجیره تامین، تامین مواد اولیه با قیمت تمام‌شده، تبادل اطلاعات و بهبود فرآیندهای تامین باشد.
وی همچنین به نقش بهینه‌‌‌سازی فرآیندها و منابع مالی صنعتیسازی مسکن اشاره کرد و افزود: با بهینه‌‌‌سازی فرآیندها و استفاده از تکنولوژی‌‌‌های پیشرفته و کاهش هدررفت مواد، می‌توان به صورت موثرتری از منابع موجود استفاده کرد. این امر شامل بهبود بهره‌‌‌وری در ساخت‌وساز، استفاده از مواد بازیافتی، کاهش مصرف انرژی و آب، بهینه‌‌‌سازی زمان‌بندی پروژه و بهره‌‌‌گیری از فناوری‌‌‌های ساخت است.
این فعال ساختمانی همچنین استفاده از منابع مالی بین‌المللی را نیز از جمله عناصر اصلی تامین منابع مالی صنعتیسازی دانست و توضیح داد: در صورت لزوم، می‌توان از منابع مالی بین‌المللی مانند تسهیلات وام بین‌المللی، صندوق‌های توسعه بین‌المللی و برنامه‌‌‌های حمایتی بین‌المللی استفاده کرد. این منابع می‌توانند به عنوان منابع مالی تکمیلی و به میزان قابل‌توجهی در تامین منابع موردنیاز شرکت‌های صنعتیسازی مسکن مورد استفاده قرار گیرند. در همین حال همکاری با نهادهای عمومی و خصوصی در قالب شراکت‌‌‌های عمومی-خصوصی می‌تواند به تامین منابع مالی و مواد اولیه صنعتیسازی کمک کند. در این نوع شراکت‌‌‌ها، نهادهای دولتی و شرکت‌های خصوصی با یکدیگر همکاری می‌کنند تا منابع مالی، زمین، مواد اولیه و تسهیلات دیگر را برای پروژه‌‌‌های مسکن فراهم کنند.
سعادت با تاکید بر اینکه استفاده از منابع داخلی مانند تسهیلات بانکی، سرمایه‌گذاری شرکتی، فروش اقساطی یا فروش ملک‌‌‌های دیگر می‌تواند به عنوان یک راهکار موثر در تامین منابع مالی و مواد اولیه در صنعتیسازی مسکن استفاده شود تصریح کرد: البته در نهایت، استفاده از ترکیبی از راهکارهای فوق و تلفیق منابع مختلف مالی و مواد اولیه، می‌تواند به تامین نیازهای صنعتیسازی مسکن کمک کند. البته، انتخاب راهکارها و استراتژی‌‌‌های مناسب بستگی به شرایط محلی، اهداف شرکت و محدودیت‌های مالی و منابع موجود دارد.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه به منظور جذب سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها در صنعتیسازی مسکن، باید یک استراتژی جامع و موثر تدوین کرد به بررسی چند راهکار کلیدی برای جذب سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها در صنعتیسازی مسکن پرداخت و گفت: برای جذب سرمایه‌گذاران، باید یک برنامه تجاری جذاب و قابل اعتماد ارائه داد. این برنامه باید شامل تحلیل بازار، پتانسیل سودآوری، ریسک‌‌‌ها و استراتژی‌‌‌های مدیریتی باشد. همچنین، باید اطلاعات دقیق و قابل اعتمادی درباره پروژه‌‌‌ها، بازار مسکن، رقبا و فرصت‌‌‌های رقابتی ارائه شود.
وی گفت: در همین حال برای نشان دادن توانمندی‌‌‌ها و تجربه در صنعتیسازی مسکن، باید نمونه کارها و مطالعات موردی از پروژه‌‌‌های قبلی را به سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها نشان دهید. این نمونه کارها می‌توانند شامل عکس‌‌‌ها، ویدئوها، نقشه‌‌‌ها و شواهد دیگری از پروژه‌‌‌های قبلی باشند که نشان‌‌‌دهنده کیفیت ساخت‌وساز، طراحی و نتایج مثبت است.
این فعال صنعت ساخت‌وساز در ادامه به لزوم ایجاد همکاری با سرمایه‌گذاران و شرکت‌های مرتبط برای جذب سرمایه‌گذار در صنعتیسازی اشاره کرد و افزود: برقراری ارتباط با سرمایه‌گذاران و شرکت‌هایی که در صنعت مسکن فعال هستند، می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاران کمک کند. برای این منظور، نمایشگاه‌‌‌های صنعتی، کنفرانس‌‌‌ها و رویدادهای مرتبط و... از جمله بسترهای مناسب جهت تحقق این هدف است.
سعادت همچنین اظهار کرد: یکی از اصلی‌‌‌ترین نگرانی‌های سرمایه‌گذاران در صنعت مسکن، بازگشت سرمایه است. بنابراین، ارائه یک سیستم تضمین بازگشت سرمایه می‌تواند جذابیت سرمایه‌گذاری را در امر صنعتیسازی مسکن افزایش دهد. این امر می‌تواند شامل تضمین‌‌‌های مالی، قراردادهای خرید-فروش یا سایر روش‌های تضمین باشد که به سرمایه‌گذاران اطمینان می‌دهد سرمایه خود را بهبود خواهند بخشید.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه استفاده از فناوری‌‌‌های نوین در صنعت مسکن، نقش مهمی در جذب سرمایه‌گذاران دارد اظهار کرد: استفاده از سیستم‌های ساخت پیش‌‌‌تولیدشده، اتوماسیون ساخت‌وساز، اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و سایر فناوری‌‌‌های پیشرفته قطعا می‌تواند به بهبود کیفیت ساخت‌وساز، کاهش هزینه‌‌‌ها و افزایش بهره‌‌‌وری منجر شود که همین مساله می‌تواند سرمایه‌گذاران را به سمت صنعتیسازی ترغیب کند.
سعادت همچنین همکاری با دولت و نهادهای مربوطه را از جمله عناصر تاثیرگذار در گرایش سرمایه‌گذارها به سمت صنعتیسازی مسکن برشمرد و عنوان کرد: در بسیاری از کشورها، دولت و نهادهای مربوطه نقش مهمی در صنعت مسکن دارند. برای جذب سرمایه‌گذاران، همکاری با دولت و نهادهای مربوطه می‌تواند مفید باشد. این همکاری می‌تواند شامل ارائه تسهیلات مالی، مالیاتی، زمین، مجوزها و مجوزهای ساخت‌وساز، تسهیلات ساخت‌وساز و... باشد.
وی گفت: البته در کشور ما مسوولان گام‌‌‌های مثبتی را برای توسعه صنعتیسازی ساختمان در پیش گرفته‌‌‌اند که از جمله آن می‌توان به طرح مسکن مهر اشاره کرد، اما بدون شک تا رسیدن به نقطه مطلوب هنوز فاصله بسیاری مانده است و برای توسعه صنعتیسازی به معنای واقعی کلمه نیازمند اقدامات بنیادی و عزم ملی هستیم، چرا که با توجه به مشکلات کمبود آب، کمبود منابع و... چاره‌‌‌ای نداریم جز اینکه به سمت روش‌های صنعتیسازی گام برداریم.
