گرم شدن کره زمین، نازک شدن لایه ازن به علت استفاده از انواع آلاینده‌ها، افزایش آلودگی محـیط زیـست و انقـراض گونه‌های زیستی همه و همه با هم می‌آمیزند تا ضرورت مـسائل زیـست محیطـی را بـرای آینـده قابـل پیش‌بینی گردانند. در این میان توسعه به عنوان یکی از بزرگ‌ترین عوامل تغییر محیط زیست و به تبع آن سـاخت و سـاز کـه جـزو صنایع بزرگ در استخدام بشر است، باعث از بین بـردن زمـین‌های کشاورزی، فرسایش خاک و آلوده‌کننده محیط زیست و به مخاطره انداختن سلامتی و بهداشت مردم می‌شود و بر بحـران انرژی دامن می‌زند.

اگر می‌خواهید بفهمید که چرا توسعه پایدار در دنیای واقعی بسیار مهم است، فقط به اطراف نگاه کنید. تخریب محیط زیست، تعارض، بی ثباتی اجتماعی و... از توسعه‌های ناپایدار هستند. توسعه ناپایدار زمانی اتفاق می‌افتد که افراد بدون فکر کردن به آسیب‌های وارده به افراد دیگر یا کره زمین، به دنبال پاداش‌های فوری هستند. اغلب، سودهای کوتاه مدت تحت الشعاع هزینه‌های بلندمدت قرار می‌گیرند.

صنعت ساختمان بنا به ماهیت خود یکی از بزرگ‌ترین استفاده‌کنندگان از منابع طبیعی و در عین حال نیز بزرگ‌ترین ویرانگر محیط زیست است. با توجه به نگرانی فزاینده در خصوص منابع طبیعی محدود و تغییرات آب و هوایی، فشار فزاینده‌ای در صنعت ساخت و ساز از سوی دوستداران محیط زیست برای به حداقل رساندن اثرات زیست محیطی وجود دارد.

ساخت و ساز پایدار به معنای استفاده از مواد قابل بازیافت و تجدیدپذیر در پروژه‌های ساختمانی و به حداقل رساندن مصرف انرژی و تولید زباله است و هدف اولیه آن کاهش اثرات مخرب بر محیط زیست است. به عبارتی، ساخت و ساز یا بازسازی ساختمان‌ها با استفاده از انرژی، آب و مصالح کمتر نسبت به شیوه‌های معمول ساخت و ساز و تولید زباله کمتر.

باید توجه داشت که ساخت و ساز پایدار پس از اتمام پروژه ساختمان به پایان نمی‌رسد، طراحی و عملکرد ساختمان باید در طول عمر سازه حداقل تاثیر مخرب را بر محیط زیست داشته باشد. به این معنی که طراحی ساختمان باید عناصر و مصالحی را در خود جای دهد که تاثیر مستمری بر محیط داشته باشد. این عوامل می‌توانند شامل استفاده از پنل‌های خورشیدی، آبگرمکن‌های خورشیدی، عایق‌بندی مناسب برای جلوگیری از اتلاف گرما و به حداقل رساندن مصرف انرژی و... باشد.

آیا ساخت و ساز پایدار مهم است؟

در ابتدا باید توجه داشت که ساخت پایدار یک دستورالعمل یکسان برای همه نیست. هر منطقه با چالش‌های خاص خود روبه‌رو است و به روش‌های خود برای مقابله با آنها متوسل می‌شود.

از شروع ساخت و ساز تا مصرف انرژی در ساختمان، این صنعت تاثیر قابل توجهی بر محیط زیست دارد. با توجه به کارهای ساختمانی، کشورها تقریبا از منابع به صورت زیر استفاده می‌کنند:

۳۳درصد از کل انرژی، ۳۰ درصد مواد اولیه طبیعی، تولید ۳۸ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای جهان، ۳۵ درصد تولید زباله جامد. به همین دلیل است که ساخت و ساز پایدار به عنوان یک راه‌حل در اکثر کشورها در حال گسترش است. همین اعداد می‌تواند به سادگی اهمیت ساخت و ساز بر مبنای پایداری را نشان بدهد.

مزایای ساخت و سازپایدار

مزایای ساخت و ساز پایدار بی‌پایان است، اما اصلی‌ترین آنها را می‌توان به مزایای زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی تقسیم کرد. مزایای زیست محیطی ساخت و ساز پایدار کاهش زباله و کاهش ردپای کربن است. از نظر اجتماعی، ساخت و ساز پایدار باعث ارتقای زندگی سالم، تقویت اعتبار یک شرکت و ایجاد تاثیر جهانی می‌شود. همچنین اقتصاد را تقویت می‌کند، کارآیی هزینه را افزایش می‌دهد، هزینه مواد را کاهش می‌دهد و بهره‌وری را بهبود می‌بخشد.

چالش‌های پیش روی ساخت و ساز پایدار

متاسفانه به‌رغم وجود قوانین و آیین‌نامه‌های متعدد در صنعت ساختمان، تخریب محیط زیست در ایران بسیار زیاد است. با پیشرفت صنعت نیاز به بهره‌‌برداری از منابع طبیعی نیز بیشتر شده؛ به نحوی که بهره‌برداری غیرمنطقی از منابع طبیعی منجر به نابودی آنها شده و به نوعی کوه‌خواری، جنگل خواری و دریا خواری اکوسیستم طبیعت در ایران را با خطری جدی مواجه کرده است.

هزینه اغلب مهم‌ترین مانع است، زیرا شیوه‌های ساخت و ساز پایدار گاهی اوقات می‌توانند گران‌تر باشند و این تصور وجود دارد که ساخت‌وساز پایدار گران است و این مساله می‌تواند از میزان جذابیت آن برای استفاده کم کند. با این حال، آمار جهانی نشان می‌دهد که اگرچه هزینه همچنان یک نگرانی است، اما صاحبان ساختمان‌های سبز گزارش می‌دهند که از طریق کاهش هزینه‌های عملیاتی ساختمان و به لطف مصالح پایدار استفاده شده در ساخت، در پول صرفه‌جویی می‌شود.

نداشتن استاندارد مناسب در صنعت ساختمان و عدم نظارت دقیق در اجرا از جمله دیگر چالش‌های پیش روی ساخت و ساز پایدار است.

با وجود چالش‌ها، دلایل متعددی وجود دارد که چرا باید خط مشی‌های ساخت و ساز پایدار اتخاذ شود. تکنیک‌های ساخت و ساز پایدار می‌تواند منجر به صرفه جویی قابل توجهی در هزینه ، طول چرخه عمر پروژه ساخت و ساز و همچنین کاهش اثرات زیست محیطی فرآیند ساخت و ساز شود. علاوه بر این، شیوه‌های ساخت و ساز پایدار می‌تواند مزایای اجتماعی و اقتصادی برای جوامع در پی داشته باشد. حفاظت از محیط زیست، بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی، افزایش سلامت و رفاه ساکنان،کاهش هزینه‌های چرخه  عمر ساختمان از جمله دلایلی است که می‌تواند ساخت و ساز پایدار را به سادگی توجیه کند.

سخن پایانی: ساخت و ساز پایدار، نشان‌دهنده توسعه پایدار  است.