«دنیای اقتصاد» چشم‌انداز صنعت سرب و روی در نیمسال دوم را بررسی می‌کند
تعطیلات اجباری تابستان سرب و روی
بازار سرب و روی متاثر از بازارهای جهانی
یک کارشناس صنعت سرب و روی در گفت‌‌‌‌‌‌‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» و در پاسخ به این پرسش که از ابتدای سال وضعیت بازار سرب و روی در کشور چگونه بوده است، اظهار کرد: در پایان سال گذشته با افزایش نرخ دلار شاهد افزایش نرخ در صنعت سرب و روی در کشور بودیم؛ البته باید این موضوع را نیز در نظر گرفت که در همین بازه زمانی نیز با کاهش قیمت جهانی سرب و روی روبه‌‌‌رو بوده‌ایم و این دو عامل در ایران همدیگر را همپوشانی کردند و اجازه افزایش قیمت چندانی به این محصولات با توجه به افزایش قیمت دلار ندادند.
رضا اعتدال در ادامه با اشاره به این موضوع که به تازگی نیز با کاهش ریسک‌‌‌های نرخ بهره بازار آمریکا روبه‌‌‌رو شده‌‌‌ایم، گفت: همچنین خبرهایی از بهبود وضعیت چین به گوش میرسد. عامل مهم دیگر کاهش ذخایر انبارهای ال‌‌‌ام‌‌‌ای (بازار فلزات لندن) است که سبب تحرکاتی در قیمت‌های روز در زمینه فلزات شده است. به نظر میرسد که اگر ریسک جدی در بازارهای جهانی ایجاد نشود و رکود جهانی ناشی از کشور چین ادامه‌‌‌دار نباشد، حرکت قیمت تا آخر سال میلادی ثابت باقی بماند.
تعدیل عوارض صادراتی
اعتدال در ادامه با اشاره به بازار داخلی کشور خاطرنشان کرد: اتفاق مهمی که از ابتدای سال در بازارهای ایران رخ داد، این بود که دولت به صورت یک‌طرفه نرخ عوارض صادراتی را در برخی محصولات تا ۵درصد و در برخی محصولات دیگر تا ۲درصد افزایش داد و این میزان تعرفه در حقیقت خلاف بودجه مجلس شورای اسلامی بود که با توجه به شکایت نهادهای بازار به دیوان عدالت اداری، سبب یک وحدت رویه‌‌‌ای شد و این افزایش نرخ عوارض صادراتی را متوقف کرد و موجب شد تا گمرک عوارض صادراتی خود را به نیم‌درصد قبل بازگرداند.
وی در ادامه تاکید کرد: بدون شک در شرایط فعلی و باوجود تحریم‌‌‌ها، افزایش عوارض صادراتی، نوعی اجحاف به کل تولیدکنندگان و کسانی به‌‌‌شمار می‌رود که در امر صادرات مشغول به کار هستند، این در حالی است که صادرکنندگان باید به نوعی برای برگرداندن ارز و ارزآوری مورد تشویق قرار بگیرند. به هر صورت این ریسک که می‌توانست میزان صادرات را کاهش دهد تا حدودی با اصلاح قانون تعدیل پیدا کرد.
قطع شدن برق، معضل بزرگ صنعت سرب و روی
رضا اعتدال در ادامه با تاکید بر این موضوع که مساله‌ای که به صورت کلی و به شدت صنعت را تهدید می‌کند، موضوع افزایش قیمت سوخت و نرخ انرژی است، عنوان کرد: قطع شدن برق، یکی از بزرگ‌ترین معضلاتی است که در صنعت سرب و روی گرفتار آن هستیم. با توجه به این موضوع که این صنعت به‌‌‌طور ذاتی برق بالایی استفاده می‌کند و تامین انرژی برایش بسیار اهمیت دارد، در حدی که اگر نباشد یا محدود باشد، امکان تولید وجود نخواهد داشت؛ این در حالی است که حدود ۷۰ تا ۸۰ واحد سرب و روی در کشور حدود یک تا یک ماه و نیم در تابستان، تولید شمش آنها متوقف شده و تقریبا در ماه مرداد هیچ نوع تولید شمشی نداشته‌‌‌ایم و تنها علت آن قطع شدن برق بوده است.
اعتدال در ادامه با اشاره به این موضوع که کسری ناترازی برق باعث شده که دولت بیش از بخش‌‌‌های دیگر، یقه بخش صنعت را بگیرد، تاکید کرد: این موضوع سبب شده تداوم تولید در صنعت سرب و روی با مشکل اساسی روبه‌‌‌رو شود.
وی همچنین با اشاره به میزان تولید سرب و روی در کشور یادآور شد: میزان تولید سرب و روی در کشور ۸ برابر بیشتر از نیاز مصرف داخلی است و این صنعت بیش از صنایع دیگر صادرات‌‌‌محور است، از همین‌‌‌رو باید زمینه‌‌‌های صادرات آن مهیا باشد. برای نمونه کشور همسایه ما ترکیه به شدت از صادرات حمایت می‌کند و به هر طریقی به تولیدکنندگان خود مشوق می‌دهد که صادرات خود را افزایش دهند، این در حالی است که این کشور، تقریبا شرایط اقتصادی مشابه ما دارد و با یک اقتصاد تورمی دست به گریبان است، اما با وجوداینکه میزان تولید در این کشور طی چند سال گذشته با رشد بالایی همراه بوده است، ولی در کشور ما شاهد هستیم که خلاف رویه دنیا عمل می‌شود و این رویه در بلندمدت اقتصاد ما را با مشکلات بسیاری مواجه خواهد کرد. بنابراین اگر برای تولید پایدار در کشور تجدیدنظری انجام نگیرد، تولید با مشکلات اساسی روبه‌‌‌رو خواهد شد.
وی در ادامه تاکید کرد: بعید به نظر میرسد که تولیدکنندگان بخواهند مدام دست خود را به سمت دولت دراز کنند، اگر تولیدکننده‌‌‌ای با این تفکر وارد بازار شود، با اشتباه محض این کار را انجام داده است. بدون شک هیچ تولیدکننده‌‌‌ای در این شرایط به‌‌‌دنبال صدقه گرفتن نیست، اما باید این موضوع را در نظر گرفت که دولت نباید در چنین شرایط سختی و باوجود وضعیت مشکل نقل و انتقال پول به دلیل تحریم‌‌‌ها و باوجود ریسک‌‌‌های بسیار که صادرکننده با زحمت ارز وارد کشور می‌کند، چوب لای چرخ تولیدکننده بگذارد، به‌‌‌گونه‌‌‌ای که تولیدکننده از تولید پشیمان شود و در نهایت بخواهد به نوعی سرمایه خود را از ایران خارج کند. اعتدال در ادامه افزود: در این راستا اگر نرخ سرمایه‌گذاری در ایران را طی ۱۰ سال گذشته بررسی کنید، مشاهده خواهید کرد که نرخ سرمایه‌گذاری در کشور منفی شده است. اگر همین ملاک را شاخص در نظر بگیرید، شرایط اقتصادی ما را به سمت پیش‌بینی‌‌‌ناپذیری خواهد برد.
وی در ادامه با اشاره به این موضوع که نرخ گاز سال‌ها بر اساس فرمول تعیین می‌‌‌شد و تولیدکننده پیش‌بینی می‌‌‌کرد قیمت سوخت واحدهای آنها با توجه به قیمت جهانی چقدر خواهد بود، گفت: ولی تصمیم‌‌‌ها، یک‌شبه در دولت و بدون اینکه از هیچ انجمن، اتحادیه‌‌‌های صنفی و خبره‌‌‌ای مشورت و استعلامی بگیرند یا حداقل به آنها اطلاع بدهند، انجام می‌گیرد، وضعیت را غیرقابل پیش‌بینی کرده است. هرچند که دولت کسری بودجه دارد، اما دلیل نمی‌شود که تاوان آن را تولیدکننده پس بدهد. شرکت‌های بزرگ معدنی ارز وارد کشور می‌کنند اما با قوانین دولت به زیان رسیده‌‌‌اند، وضعیتی که دولت با دستکاری قیمت‌ها برای خودروسازان نیز ایجاد کرد.
دست‌‌‌‌‌‌اندازهای دولت برای تولیدکنندگان
اعتدال در ادامه عنوان کرد: سال‌هاست که شعار تولید و رشد آن را می‌‌‌دهیم، اما در عمل بزرگ‌ترین دست‌‌‌‌‌‌اندازها را خود دولت برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند. با این روال در عمل ریشه تولید خشکیده می‌شود. ممکن است که دولت حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد تومان کسری بودجه داشته باشد و به دنبال تامین این کسری بودجه خود باشد، اما نباید در این راستا تولید مورد اصابت قرار بگیرد. برای نمونه سیاست‌‌‌های دولت ۳۵۰۰ همت به بازار سرمایه ضرر وارد کرده، این درحالی است که ۷۰درصد بازار سرمایه در دست خود دولت است و در عمل به همین میزان به خودش ضرر وارد کرده است؛ چه‌بسا اگر از افزایش نرخ خوراک صنایع مطلع بود از افزایش آن در سال‌جاری خودداری می‌‌‌کرد؛ برای نمونه پتروشیمی کاوه به عنوان بزرگ‌ترین متانول‌‌‌ساز دنیا در بخش خصوصی چند وقتی است که به دلیل افزایش نرخ خوراک خود تعطیل کرده است و مدیران آن اعلام کردهاند ماهانه هزینه گاز آنها ۸۰۰ میلیارد تومان می‌شود که این میزان هزینه سبب ضرردهی واحد آنها می‌شود.
ساخت نیروگاه برای واحدهای سرب و روی راحت نیست
اعتدال در پاسخ به این پرسش که با توجه به این موضوع که فولادسازان قصد ساخت نیروگاه دارند، آیا واحدهای سرب و روی نیز چنین اقدامی را در دست اجرا دارند، گفت: چند شرکت سرب و روی به‌‌‌دنبال این موضوع رفته‌‌‌اند و اقداماتی نیز انجام داده‌‌‌اند، اما واقعیت آن است که تاسیس نیروگاه کار ساده و آسانی نیست. خرید ژنراتور و وارد کردن آن، علاوه بر هزینه، همراه با دردسرهای بسیاری است.واردات یک ژنراتور معمولی حدودا بین یک و نیم تا دو میلیون دلار هزینه برمی دارد.
وی در ادامه افزود: البته زمانی که در یک منطقه چند شرکت صنعتی وجود دارد یا در شهرک‌‌‌های صنعتی چند واحد با یکدیگر می‌توانند نیروگاه تاسیس کنند، این امر می‌تواند بسیار صرفه اقتصادی به همراه داشته باشد، در حقیقت با اجماع شرکت‌ها تاسیس نیروگاه راحت‌‌‌تر می‌شود.
این کارشناس صنعت سرب و روی در ادامه با اشاره به ناترازی گاز در کشور عنوان کرد: دلیل افزایش گاز به ناترازی گاز بازمی‌گردد. هرچند میزان ذخایر گاز بالایی در کشور داریم، ولی استحصال و در دسترس بودن آن هم‌‌‌اکنون یک چالش بسیار جدی محسوب می‌شود. بنابراین برای تولیدکنندگان همچنان دغدغه گاز یک چالش مهم به شمار می‌رود؛ به‌‌‌ویژه استان‌‌‌هایی که در شمال‌‌‌غرب و شمال‌‌‌شرق ایران قرار دارند و فاصله بسیاری با نیروگاه‌‌‌ها دارند. در کل واحدهای تولیدی در تابستان علاوه بر تامین برق با چالش تامین گاز نیروگاه نیز روبه‌‌‌رو هستند، چراکه زمانی که گاز تامین نباشد، نیروگاه بلااستفاده می‌‌‌ماند. در زمستان نیز با آغاز فصل سرما و افزایش مصرف گاز در کل کشور، واحدهای صنعتی با چالش تامین گاز روبه‌‌‌رو می‌‌‌شوند. این چالش‌‌‌ها زیرساختی است که واحدهای صنعتی را دچار مشکل کرده است.
سرمایه‌گذاری در برق جذابیت ندارد
اعتدال در ادامه با اشاره به این موضوع که اگر نرخ خرید برق توسط دولت برای سرمایه‌گذار جذابیت داشت، عنوان کرد: در این صورت می‌توان با دید سرمایه‌گذاری به این موضوع ورود پیدا کرد، این در حالی است که بسیاری از نیروگاه‌‌‌هایی که حاشیه سود ناچیزی دارند و بعضا زیان‌‌‌ده هستند، از این رو جذابیتی برای صنعت انرژی‌‌‌بری مانند سرب و روی ندارند تا اینکه بخواهند به صورت مستقل وارد این حوزه شوند و نیروگاه تاسیس کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا نمی‌توان به سمت ایجاد نیروگاه‌‌‌های پاک‌مانند خورشیدی پیش رفت، گفت: ایجاد نیروگاه‌‌‌های خورشیدی نیازمند زمین و شرایط اقلیمی خاص خودش است. باید در اقلیمی نیروگاه خورشیدی تاسیس کرد که حدود ۸۰درصد روزهای آن آفتابی باشد. باید این موضوع را نیز در نظر گرفت که ایجاد سوخت پاک همراه با محدودیت‌هایی است که برای هر جایی مناسب نیست. همچنین این موضوع را باید در نظر گرفت که در صنعتی مانند سرب و روی واحدها معمولا کوچک هستند و ایجاد نیروگاه برای آنها بهصرفه نخواهد بود.
این کارشناس صنعت سرب و روی همچنین در پاسخ به این پرسش که روند بازار سرب و روی را در نیمه دوم سال با توجه به ثبات نسبی قیمت نرخ ارز و بازار چگونه پیش‌بینی می‌‌‌کنید، گفت: بدون شک هیچ‌کس راضی به افزایش بی‌حد و اندازه نرخ ارز و دلار در کشور نیست؛ در این راستا باید به این موضوع توجه داشت که شرکت‌های سرب و روی بخش عمده‌‌‌ای از خوراک موردنیاز خود را به کشور وارد می‌کنند و به ازای آن دلار وارد می‌کنند، از همین رو افزایش نرخ دلار برای آنها بهصرفه نیست.
البته موضوع افزایش یا کاهش نرخ دلار نیست که کدام برای تولیدکننده به‌‌‌صرفه‌‌‌تر خواهد بود، بلکه موضوع ثبات نرخ دلار است که اهمیت بسیاری دارد تا در سایه این ثبات تولیدکننده بتواند پیش‌بینی کند برای تولید یک چرخه خاک تا شمش چه میزان باید هزینه کند و بر اساس یک رویه ثابتی برنامه‌‌‌ریزی داشته باشد؛ اما زمانی که در برخی مواقع شاهد افزایش ناگهانی نرخ دلار خواهیم بود، این روند با چالش‌‌‌های بسیاری برای تولیدکننده همراه خواهد شد.
برعکس این روند نیز صادق است و در برخی مواقع شاهد هستیم که بسیاری از شرکت‌ها خاک موردنیاز خود را با قیمت بالای دلار تهیه کردهاند که پس از مدتی قیمت دلار همراه با کاهش بوده که این روند در عمل تولید محصول را بدون توجیه اقتصادی می‌کند که در چنین شرایطی تولیدکننده یا باید محصول خود را با حداقل سود یا بدون سود به فروش برساند یا آن را دپو کند تا پس از رشد قیمت‌ها بتواند آن را به فروش برساند. این متغیرها همواره برای تولیدکنندگان در کشور وجود دارد و تولید را با ریسک بالایی همراه می‌کند.
