ایجاد ظرفیت‌‌‌سازی در حوزه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر

به گزارش «دنیای‌اقتصاد» حمید‌رضا صالحی، رئیس هیات‌مدیره انجمن ساتکا در افتتاحیه این همایش عنوان کرد: در کشور حدود ۹۰‌هزار مگاوات ظرفیت تجدیدپذیر و حدود ۹۰ میلیارد دلار ظرفیت بیزنسی در این حوزه وجود دارد. صالحی در ادامه خاطرنشان کرد: امیدواریم بتوانیم با آخرین دانش و فناوری روز دنیا در حوزه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر ظرفیت‌‌‌سازی کنیم. وی در ادامه افزود: این روزها در کشور درگیر مسائلی همچون اقتصاد و انرژی هستیم که در چنین شرایطی تابلو سبز راه‌‌‌اندازی شد که امیدواریم بتوانیم با این امکان نیروگاه‌‌‌های بیشتری را راه‌‌‌اندازی کنیم، زیرا تقاضای کشور بیش از عرضه است. رئیس هیات‌مدیره انجمن ساتکا یادآور شد: در صنعت خورشیدی مرز ۱۵۰۰ مگاوات در کشور را رد کرده‌‌‌ایم. صالحی افزود: این همایش‌‌‌ها نماد توان و ظرفیت ماست و درخواست من از شرکت‌ها آن است که در کنار ساتکا قرار گیرند و آن را همراهی کنند.

مدل‌‌‌های سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر

در افتتاحیه این همایش تخصصی حوزه انرژی، محمود کمانی معاون وزیر نیرو و مدیرعامل سازمان انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر و بهره‌‌‌وری انرژی‌ برق (ساتبا) اظهار کرد: سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر در جهان رو به افزایش است و بر اساس اعلام آژانس بین‌المللی انرژی در سال‌جاری به ازای یک دلار سرمایه‌گذاری در سوخت فسیلی، ۷/ ۱ دلار به سمت انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر سرازیر می‌شود. در سال گذشته سرمایه‌گذاری در انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر ۸۳‌درصد و در زمینه انرژی‌‌‌های فسیلی ۱۷‌درصد اعلام شده است. محمود کمانی در ادامه افزود: انرژی خورشیدی و خودروهای برقی بیشترین میزان سرمایه‌گذاری را در سال ۲۰۲۳ میلادی به خود اختصاص داده‌‌‌اند.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: ما به‌‌‌دنبال این موضوع هستیم که تردیدها در زمینه ایجاد انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر را برطرف کنیم. یکی از تردیدها این است که انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر یک انرژی گران است، در حالی که ارزان‌‌‌ترین برق تولیدی در جهان با اختلاف بسیار در توربین‌‌‌های بادی و نیروگاه‌‌‌های فتوولتائیک تولید می‌شود. تردید دیگر این موضوع است که انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر ظرفیت ایجاد نیروگاه‌‌‌ها را ندارند که در این راستا می‌توان به نیروگاه‌‌‌های ایجاد شده در هند، ترکیه و دبی اشاره کرد. در کل پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ میلادی ظرفیت تولید برق در جهان سه برابر می‌شود که ۹۱‌درصد از آن از طریق انرژی تجدیدپذیر تامین خواهد شد.

کمانی افزود: در کشور در زمینه ناپایداری شبکه با ترکیب نیروهای بادی و خورشیدی، با ظرفیت‌‌‌های بالا می‌توانیم نیروگاه احداث کنیم.

وی همچنین در ادامه با اشاره به میزان مصرف انرژی در کشور خاطرنشان کرد: هم‌‌‌اکنون در تیرماه به ۷۲‌هزار و ۵۰۰ مگاوات مصرف برق رسیده‌‌‌ایم که نسبت به مرداد ماه سال گذشته که ۶۹‌هزار و ۵۰۰ مگاوات بوده‌‌‌ سه‌هزار مگاوات پیک مصرف ما افزایش یافته است. البته در سال گذشته و امسال در بخش خانگی قطعی برق نداشته‌‌‌ایم. برای صنایع، ادارات و بخش کشاورزی نیز امسال با هماهنگی این بخش‌‌‌ها مدیریت‌‌‌هایی انجام شده است. معاون وزیر نیرو در ادامه با اشاره به راهکار تامین انرژی ‌برای صنایع گفت: یکی از راهکارهای بلندمدت برای تامین انرژی صنایع پیش رفتن به سمت انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر و افزایش بهره‌‌‌وری است. در زمینه تامین انرژی ‌برای تولید، مدل‌‌‌های مختلفی طراحی شده است.

معاون وزیر نیرو در ادامه به مدل‌‌‌های سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌‌‌های تجدیدپذیر پرداخت و گفت: استفاده از ظرفیت ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید، عرضه برق تجدیدپذیر در تابلوی سبز (بورس انرژی)، احداث نیروگاه تجدیدپذیر با استفاده از مدل تهاتر انرژی صنعت، احداث نیروگاه خورشیدی در شهرک صنعتی و زمین شخصی، احداث نیروگاه در شهرک تخصصی خورشیدی و توسعه نیروگاه‌‌‌های تجدیدپذیر مقیاس کوچک (طرح حمایتی معیشتی) مدل‌‌‌های مختلفی هستند که می‌توان در راستای انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کرد.

کمانی ادامه داد: در مورد استفاده از ظرفیت ماده ۱۲رفع موانع تولید، ما سال گذشته ۴‌هزار مگاوات برای نیروگاه‌‌‌های خورشیدی از شورای اقتصاد مجوز گرفته‌‌‌ و تاکنون سه مرحله مناقصه برگزار کرده‌‌‌ایم و حدود ۱۸۵۰ مگاوات برنده مناقصه داریم. بخشی از قراردادها منعقد و کار احداث برخی از نیروگاه‌‌‌ها آغاز شده است.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاری بعدی در زمینه عرضه انرژی در تابلوی سبز بود که طی مدتی که در این بازار عرضه صورت گرفته، قیمت‌ها بدون دخالت دولت تعیین شده است. در این مدل نه در زمینه فناوری و نه در زمینه ظرفیت هیچ نوع محدودیتی قائل نشده‌‌‌ایم و انواع انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر امکان عقد قرارداد دارند.

رئیس سازمان افزود: نوع سوم موضوع تهاتر انرژی با صنعت است. در دو قانونی که سال گذشته به تصویب رسیده صنایع موظف به استفاده از انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر شده‌‌‌اند. اگر واحد صنعتی اقدام به تاسیس نیروگاه‌‌‌های تجدیدپذیر کند، معادل مصرف واحد صنعتی به آنها داده خواهد شد و از معافیت‌‌‌های قطع برق در زمان پیک مصرف برخوردار خواهند شد. از مدل تهاتر انرژی استقبال خوبی صورت گرفته است. در این راستا شرکت فولاد مبارکه ۶۰۰ مگاوات مجوز دریافت کرده و بر اساس توافق قرار است که تبدیل به نیروگاه ‌هزار مگاواتی خورشیدی شود. همچنین شرکت ملی مس درخواست ‌هزار مگاوات نیروگاه کرده است. مجموعه دیگر گل‌‌‌گهر سیرجان است که احداث نیروگاه ۴۰ مگاواتی را آغاز کرده است.

کمانی ادامه داد: ما برای بخش صنعت در صنایع متوسط و کوچک دو مدل در نظر گرفته‌‌‌ایم، یک مدل تهاتر است که صنایع کوچک نیز می‌توانند انجام بدهند. همچنین اگر بخواهند از نیروگاه کسب درآمد کنند این امکان به وجود آمده است که تا سقف ۳مگاوات در زمین‌‌‌های شخصی این کار را انجام بدهند.

وی در ادامه یادآور شد: یکی از معضلات ایجاد نیروگاه گرفتن مجوزهای مختلف بود که ما سعی کردیم به کمک شهرک‌‌‌های صنعتی این معضلات را تا حدی برطرف کنیم که یک بار مجوز اخذ زمین و محیط‌زیست برای تاسیس نیروگاه خورشیدی داده شود.

رئیس سازمان ساتبا با اشاره به اهمیت احداث شهرک‌‌‌های تخصصی خورشیدی در کشور عنوان کرد: احداث نیروگاه خورشیدی تا سقف سه مگاوات در شهرک‌‌‌های تخصصی خورشیدی و دارای زیرساخت‌‌‌های متناسب با سطح خدمات موردنیاز است که برق تولیدی آن جهت فروش به ساتبا، عرضه در تابلوی سبز، تهاتر برق صنعت یا تامین برق استخراج‌کنندگان رمزارز قابل استفاده است. ۱۸ شهرک برای این امر مصوب شده‌‌‌اند و نخستین شهرک در قزوین راه‌‌‌اندازی خواهد شد. مدل بسیار خوبی است که صنایع می‌توانند در این شهرک‌‌‌ها احداث نیروگاه کنند.

کمانی افزود: مدل دیگر، توسعه نیروگاه‌‌‌های تجدیدپذیر در مقیاس کوچک است که مردم نیز می‌توانند در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند. در شهرهای کوچک یا روستاها مردم می‌توانند روی پشت‌‌‌بام خود این کار را انجام بدهند البته در شهرهای بزرگ ممکن است این امکان وجود نداشته باشد. در این راستا مدل دیگری تحت عنوان جمع‌‌‌سپاری طراحی کرده‌‌‌ایم که به زودی ابلاغ خواهد شد؛ در این مدل مردم می‌توانند به هر اندازه که بخواهند در نیروگاه سهم داشته باشند. اقدام دیگر طرح حمایت معیشتی است که با هماهنگی نهادهای حمایتی در دست اقدام است.

راه‌‌‌اندازی ۵‌هزار نیروگاه خورشیدی در شهرک‌‌‌های صنعتی

در ادامه این همایش، فتحعلی محمدزاده معاون فنی و عمرانی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌‌‌های صنعتی ایران عنوان کرد: با توجه به این موضوع که عرضه و تقاضا در زمینه برق در کشور هماهنگ نیست، پیش رفتن به سمت انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر ضروری به نظر می‌‌‌رسد. عرضه و تقاضای برق در شرایط کنونی از یک ناترازی مزمن رنج می‌‌‌برد و عرضه روندی منفی دارد. بنابراین با توجه به شرایط کشور باید بتوانیم از تابش خورشید در کشور در راستای انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر بهره بگیریم. افزایش هزینه انرژی‌‌‌های فسیلی هزینه ساخت نیروگاه‌‌‌های حرارتی را نیز افزایش داده، این در حالی است که هزینه احداث نیروگاه‌‌‌های تجدیدپذیر به ارزان‌‌‌ترین وجه خود رسیده است.

محمدزاده در ادامه با اشاره به این موضوع که احداث پنج شهرک تخصصی خورشیدی در هر استان به‌‌‌زودی اجرایی می‌شود، گفت: ایجاد این شهرک‌‌‌های تخصصی با هدف توسعه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر انجام می‌شود.

وی همچنین از اخذ ۲۵ مجوز برای احداث این شهرک‌‌‌ها خبر داد و افزود: رویکرد سازمان صنایع کوچک و شهرک‌‌‌های صنعتی ایجاد بستر لازم برای توسعه این نوع انرژی در شهرک‌‌‌های صنعتی است.

معاون فنی و عمرانی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌‌‌های صنعتی ایران در ادامه از تلاش برای احداث پنج‌هزار نیروگاه خورشیدی در مجموع شهرک‌‌‌های صنعتی خبر داد و عنوان کرد:‌ هزار مگاوات آن از طریق نیروگاه‌‌‌های «خود‌تامین» احداث می‌شود و ‌هزار مگاوات نیز از طریق «خرید تضمینی» برق احداث خواهد شد و سه‌هزار مگاوات باقی‌مانده نیز از خرید محل ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید ایجاد می‌شود.

محمدزاده در ادامه خاطرنشان کرد: برای اینکه سه‌هزار مگاوات استان‌‌‌ها عملیاتی شود، ۹۲ شهرک یا ناحیه صنعتی با مساحت ایجاد پنج‌هزار و ۲۰۰ مگاوات نیروگاه در اختیار سازمان ساتکا قرار داده می‌شود. همچنین‌ هزار مگاوات نیز در سقف سوله‌‌‌های موجود شهرک‌‌‌های صنعتی برنامه‌‌‌ریزی شده است. همچنین سازمان صنایع کوچک و شهرک‌‌‌های صنعتی در همه استان‌‌‌ها ساختمان‌‌‌هایی در اختیار دارند که تفاهم شده تا از این اماکن نیز برای ایجاد نیروگاه‌‌‌های تجدیدپذیر بهره‌‌‌گیری شود که تاکنون در این راستا ۵۰۰ کیلووات سرمایه‌گذاری شده است.

وی در پایان افزود: امیدواریم که بتوانیم روز‌به‌روز از انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر بهره بگیریم و ایران اسلامی به عنوان هاب منطقه در این زمینه مطرح شود و زنجیره این حوزه را تکمیل کنیم.

پرداختن به انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر، اولویت اتاق بازرگانی

همچنین در ادامه افتتاحیه این همایش، پیام باقری نایب‌‌‌رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و رئیس هیات‌مدیره سندیکای صنعت برق ایران عنوان کرد: کشور ما از ظرفیت‌‌‌های بسیار خوبی در زمینه انرژی ‌برخوردار است. ایران با توجه به ظرفیت‌‌‌های کم‌‌‌نظیر و بالقوه خود جزو ۱۰ کشور برتر در حوزه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر به‌‌‌شمار می‌رود. با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور، میزان تابش مناسب خورشید و وجود دالان‌‌‌های بادی از جمله این ظرفیت‌‌‌هاست. علاوه بر این، باید این موضوع را در نظر گرفت که انرژی‌‌‌های خورشیدی یک انرژی پاک و بدون آلاینده است و مسیر کشورهای دنیا به سمت انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر به عنوان یک انرژی سبز است.

باقری در ادامه خاطرنشان کرد: امروزه کشور از یک ناترازی در بخش برق و گاز در حال آسیب‌‌‌ دیدن است و در زمینه برق بیش از ۱۰‌هزار مگاوات ناترازی داریم. بنابراین یک ظرفیت مغفولی از سمت تقاضا وجود دارد که اگر پیش‌تر به فکر توسعه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر در کشور بودیم، هم‌‌‌اکنون مشکلات ناترازی برق به حداقل ممکن خود رسیده بود.

وی در ادامه یادآور شد: ما در کشور در سبد برق با توسعه نامتوازن مواجه هستیم که از قبل عمده تلاش‌‌‌ها بر توسعه نیروگاه‌‌‌های فسیلی و حرارتی بوده است.

رئیس هیات‌‌‌مدیره سندیکای صنعت برق ادامه داد: در سمت عرضه نیز ساخت تجهیزات، اجرای عملیات‌‌‌های بزرگ، جدی گرفتن نهضت ساخت داخل و...، اقدامات خوبی است که با جدیت و سرعت در حال انجام و پیگیری است. در این راستا حضور بخش خصوصی می‌تواند سرمایه‌گذاری در این حوزه را سرعت ببخشد؛ از این رو باید سرمایه‌گذار را با اطمینان و قدرت تشویق کنیم. البته در این دولت حرکت‌‌‌های خوبی رقم خورده است.

باقری در ادامه بیان کرد: برای رفع ناترازی انرژی باید توسعه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر با جدیت دنبال شود تا مشکلات کنونی کاهش یابد، زیرا انرژی پیشران توسعه اقتصادی است و انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر به منزله لکوموتیو توسعه صنعت برق است که می‌تواند ناترازی بخش برق را برطرف کند.

وی در پایان تاکید کرد: یکی از ماموریت‌‌‌های اتاق بازرگانی ایران پرداختن به موضوع انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر در جهت رفع موانع این حوزه و تشویق به سرمایه‌گذاری در این بخش است.