ایده‌های استارت‌آپی

جایگاه تازه ویتنام در تولید قهوه ارگانیک

ویتنام به عنوان دومین تولیدکننده قهوه دنیا، در حال تغییر بازی به نفع قهوه ارگانیک است. ممکن است خیلی‌‌‌ها ندانند که ویتنام حتی قهوه تولید می‌کند، اما به احتمال زیاد قهوه ویتنام نوشیده‌‌‌اید. حتی بزرگ‌ترین برندها در قهوه تخصصی، قهوه خود را از ویتنام تامین می‌کنند. ویتنام از تامین ۵/ ۰‌درصد قهوه دنیا در سال ۱۹۸۴ به بیش از ۱۸‌درصد در سال ۲۰۲۰ رسیده است. این کشور حالا برترین تولیدکننده قهوه روبوستا در دنیاست که یکی از دو نوع قهوه اصلی در این صنعت محسوب می‌شود. در بیش از ۳۰ سال گذشته، دولت ویتنام مشوق‌‌‌هایی برای افزایش تولید و صادرات کشاورزان در نظر گرفته است؛ از تخصیص یارانه به فرآیند کشاورزی مثل کاشت نهال و کودپاشی تا در اختیار گذاشتن زمین‌‌‌های ارزان‌قیمت.

با اینکه صادرات قهوه ویتنام افزایش یافت، دولت با سیاست‌‌‌هایش قیمت را کنترل می‌‌‌کرد و این باعث می‌‌‌شد هیچ پیشرفتی در کیفیت قهوه ایجاد نشود و قهوه روبوستا که کیفیت پایین‌‌‌تری دارد، در این صنعت به عنوان «پرکننده» شناخته می‌شود که فقط برای کاهش قیمت اضافه می‌شود (قیمت روبوستا معمولا کمتر از نصف قیمت نمونه معروف‌‌‌تر و مرغوب‌‌‌تر قهوه یعنی عربیکاست). ویتنام همچنین به خاطر فعالیت‌‌‌های آسیب‌‌‌زننده به محیط‌زیست به دلیل کشت قهوه بدنام شده بود. استفاده بیش از حد از آفت‌‌‌کش‌‌‌ها اثبات شده و همزمان با افزایش تولید قهوه، پیشرفت زیست محیطی چندانی در فرآیند کشاورزی اتفاق نیفتاد. دبی وی مولین، بنیان‌گذار شرکت «کاپر کو کافی» (Copper Cow Coffee)  می‌‌‌گوید: «حتی یک مزرعه قهوه ارگانیک مجوزدار در این کشور پیدا نکردم. در زنجیره تامین مجبور بودیم اول استفاده از مواد شیمیایی و آفت‌‌‌کش‌‌‌ها را به حداقل برسانیم، اما همراه کردن کشاورزان چالش‌‌‌برانگیز بود.»

اما این تصویر از ویتنام و قهوه آن تغییر کرده است؛ به‌‌‌ویژه از طرف بزرگ‌ترین مصرف‌کننده قهوه تخصصی و ارگانیک دنیا، یعنی آمریکا. به علاوه، طبقه متوسط خود ویتنام این روزها بیشتر به سلامتی خود اهمیت می‌دهند و بیشتر از محصولات باکیفیت و ارگانیک استفاده می‌کنند. این روند با سیاست‌‌‌های دولتی که تشویق به تولید محصولات ارگانیک را بیشتر کرده همراه شده و کشاورزان هم به این نتیجه رسیده‌‌‌اند که علاوه بر بالا بردن قیمت‌ها، می‌توانند محصولات سالم‌‌‌تر و دوستدار محیط‌زیست تولید کنند. ویتنام سعی دارد ردپای اقتصادهای نوظهور همسایه مثل چین را دنبال کند که از رشد اقتصادی خود به عنوان اهرمی برای تبدیل شدن به تولید‌‌‌کننده بزرگ محصولات ارگانیک استفاده کرده و از تقاضای جهانی به سرعت در حال افزایش بهره برده است.

اقتصاد

دبی می‌‌‌گوید: در ۲۰ سال گذشته، دائما به ویتنام سفر کرده‌‌‌ام. اوایل با مادرم که در این کشور به دنیا آمده بود می‌‌‌رفتم و بعد برای شرکت در دوره‌‌‌های MIT و کار توسعه پایدار در بانک جهانی. روی هر موضوعی کار می‌‌‌کردم، از سرمایه‌گذاری خرد در کشاورزی گرفته تا توسعه بزرگراه‌‌‌های شهری. هدفم یک چیز بود: چطور می‌توان فرصت‌‌‌های بهتری در ویتنام ایجاد کرد تا افرادی مثل مادر من کشورشان را برای دنبال کردن رویاهای بزرگ ترک نکنند؟ در سال ۲۰۱۶ یافته‌‌‌هایم را برای راه‌‌‌اندازی شرکت کاپر کو کافی، به عنوان اولین شرکت تولید قهوه ویتنامی ممتاز با تمرکز بر ارتقای فعالیت‌‌‌های پایدار در زنجیره تامین، به کار گرفتم. طی چند سال دیده بودم که ویتنام به یکی از اقتصادهای دنیا با رشد سریع تبدیل شده است. نرخ فقر این کشور از ۶۰‌درصد به ۱۰‌درصد کاهش یافته و به یکی از بازیگران قدرتمند کسب‌و‌کار بین‌المللی تبدیل شده است. رشد صنعتی همراه با کیفیت کالاهای تولیدی افزایش یافت؛ همان تجربه‌‌‌ای که چین یک دهه قبل داشت‌ و درست مثل چین، رشد اقتصاد ویتنام، طبقه متوسط آگاه به سلامتی ایجاد کرده که دوست دارند مبالغ بیشتر برای محصولات ممتاز و باکیفیت بپردازند.

کشاورزی ارگانیک ویتنام از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ چهار برابر شده و حتی از افزایش تقاضا عقب مانده است. تنها در سال ۲۰۲۰، صادرات ارگانیک از آمریکا به ویتنام، چهار برابر شد. هر چقدر کشاورزان بیشتر با متدهای کشاورزی ارگانیک آشناتر شوند، تولید ارگانیک در این کشور رشد بیشتری پیدا می‌کند. کشاورزی ارگانیک که در آن از کودهای شیمیایی، آفت‌‌‌کش‌‌‌ها، علف‌‌‌کش یا قارچ‌‌‌کش‌‌‌ استفاده نمی‌شود، از آن جهت اهمیت دارد که باعث تنوع زیستی و حفظ کیفیت خاک، کاهش آلودگی و سلامت بیشتر مصرف‌کنندگان می‌شود. این مزیت‌‌‌ها تقاضای جهانی محصولات ارگانیک را از ۲/ ۵۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰ به ۴/ ۱۷۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ افزایش داده و انتظار می‌رود این رقم تا ۲۰۳۰ به ۴۹۴ میلیارد دلار برسد.

فرصت بازار قهوه ارگانیک

در سال ۲۰۲۲، ارزش بازار قهوه ارگانیک ۹/ ۸ میلیارد دلار بود و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ به ۸/ ۲۸ میلیارد دلار برسد و عامل اصلی آن هم بازار آمریکاست. قهوه روبوستا (و بنابراین قهوه ویتنام) سال‌ها قهوه بی‌‌‌کیفیت‌‌‌تری محسوب می‌‌‌شد و مصرف‌کنندگانی را که قهوه ممتاز می‌‌‌خواستند از دست می‌‌‌داد. اما شرایط عوض شده و دنیا یاد گرفته که روبوستا ذاتا بی‌‌‌کیفیت‌‌‌تر از عربیکا نیست. نشریه نیویورک‌تایمز آن را به عنوان «آینده قهوه ویتنام» تیتر زد. حتی سختگیرترین طرفداران قهوه به قهوه ویتنامی روی آورده‌‌‌اند و انواع مختلف آن را می‌توان در فروشگاه‌‌‌های بزرگ مثل هول فودز و والمارت پیدا کرد.

قهوه عربیکا سال‌ها از سرمایه‌گذاری‌‌‌هایی که برای افزایش کیفیت آن انجام شده بهره برده است؛ مثل تعیین استانداردهایی برای اندازه‌‌‌گیری میزان رسیدن میوه قهوه قبل از برداشت یا نوآوری در نحوه چیدن آن. قهوه روبوستا این سفر را تازه در مقیاس بزرگ شروع کرده است. اما روبوستا یکسری مزیت‌‌‌های دیگر هم دارد، از جمله ته‌‌‌رنگ شکلاتی-فندقی قوی که آن را برای برشته‌‌‌کاری تیره ایده‌‌‌آل می‌کند یا دانه‌‌‌های بزرگ‌تر که کاشت و رشد آن را در هر هکتار مقرون‌‌‌ به صرفه‌‌‌تر می‌کند. روبوستا همچنین در برابر تغییرات اقلیمی منعطف‌‌‌تر است. قهوه ویتنام به زودی دیگر یک عنصر مخفی در فنجان مردم نیست و به بخشی از یک دسته‌‌‌بندی اصلی در بازار قهوه ممتاز و ارگانیک تبدیل خواهد شد.