با توجه به اینکه از انواع سیستم‌های تهویه مطبوع در ساختمان‌ها استفاده می‌شود و صنعت ساختمان در حال حاضر در رکود قرار دارد این رکود تورمی چه تاثیری بر صنعت متبوع شما خواهد گذاشت؟

استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع به منظور تامین شرایط آسایش است که این آسایش هم برای انسان کاربرد دارد و هم برای تامین شرایط آب و هوایی مناسب کارکرد تجهیزات و دستگاه‌ها. به این ترتیب تجهیزات تهویه مطبوع فقط منحصر به ساختمان‌های مسکونی، تجاری یا اداری نمی‌شود و در صنایع نیز کاربرد دارد. نشانه‌های رکود از یک طرف و تورم از سوی دیگر در حوزه‌های مختلف کسب‌و‌کار کاملا مشهود بوده و صنعت تهویه مطبوع نیز جدا از این قضیه نیست.

همین موضوع باعث شده که از چند سال گذشته تاکنون چند مشکل (اعم از کاهش ظرفیت تولید، کاهش نیرو و امکانات کار و در بعضی موارد تعطیلی یا تغییر حوزه فعالیت) گریبان فعالان صنعت تهویه مطبوع را که غالبا به‌صورت خودگردان اداره می‌شوند بگیرد.

 ظرفیت سالانه تولید سیستم‌های تهویه مطبوع چقدر بوده و با توجه به اهمیت این حرفه، صنعت بیمه چه نقشی می‌تواند داشته باشد و آیا تولیدکنندگان از محصولات بیمه‌ای استفاده می‌کنند؟

بالغ بر ۱۰۰ شرکت در حوزه تولید تجهیزات تهویه مطبوع در حال حاضر وجود دارند که قریب نیمی از آنها فعالیت تولیدی دارند. برخی از این شرکت‌ها تولیدکننده کامل بوده و برخی مونتاژ‌کاری می‌کنند. ظرفیت تولید اسمی این شرکت‌های فعال، بخش خیلی بزرگی از نیاز داخل کشور را چه به لحاظ کیفی و چه به لحاظ کمی پاسخگو است اما متاسفانه تولیدکنندگان این حوزه با حدود ۴۰ تا ۶۰‌درصد ظرفیت اسمی خود مشغول فعالیت هستند که بنا به افزایش تقاضا، قابلیت افزایش تولید و عرضه نیز وجود خواهد داشت. اطلاعات مشخصی که چه تعداد از تولیدکنندگان این حوزه و به چه میزان و در چه محصولاتی از خدمات بیمه استفاده می‌کنند در دسترس نیست ولی آنچه به نظر می‌رسد این است که تولیدکنندگان در حال حاضر بیشتر از راه خدمات پس از فروش و گارانتی مشکلات احتمالی خود را با مشتریان برطرف می‌کنند و از خدمات بیمه استفاده نمی‌شود. اگر بیمه در این صنعت که محصول ارائه‌شده آن یک کالای سرمایه‌ای است می‌تواند نقش با ارزش افزوده‌ای برای هر دو طرف یعنی تولیدکننده و مصرف‌کننده بازی کند بهتر است شرکت‌های بیمه راهکارهای متناسب را ارائه کنند.

 آیا تسهیلات بانکی خاصی به تولیدکنندگان سیستم تهویه مطبوع تعلق می‌گیرد؟

تسهیلات عمومی اعطا‌شده به تولیدکنندگان حوزه تهویه مطبوع مطابق با شرایط عمومی بانک‌ها و سازمان‌های مرتبط در ارائه تسهیلات بانکی و اعتباری به سایر تولیدکنندگان حوزه‌های دیگر است.

هرچند هیات‌مدیره انجمن جلسات مختلفی را با اعضای هیات‌مدیره و مدیران بانک‌های مختلف کشور برگزار کرده تا شرایط برای تولیدکنندگان این حوزه تسهیل شود، ولی در مجموع تسهیلات اختصاصی خاصی درنظر گرفته نمی‌شود.

 محصولات تولیدی این صنف به کدام کشورها صادر می‌شود؟

صنعت تهویه مطبوع در پیشینه چند دهه‌ای خود سابقه درخشانی در صادرات نداشته است. البته یک موقع بحث صادرات مطرح است و زمانی مبحث خرده‌فروشی بین‌المللی. ما خرده‌فروشی داریم ولی صادرات خیر. شاید بتوان دلیل این عدم‌موفقیت در صادرات را به‌خصوص در چند سال اخیر در چهار بخش رد‌گیری کرد. اولین بخش، مبحث استانداردهای بین‌المللی است. لازمه حضور در بازارهای جهانی، رعایت الزامات این بازارهاست. اولین الزام، دارا بودن استانداردهای جهانی است. شرکت‌هایی که به عنوان مرجع، توانایی ارائه گواهینامه برای لحاظ و رعایت استانداردهای مرتبط را دارند به دلیل شرایط تحریم فعالیتی در ایران نداشته و خدماتی ارائه نمی‌کنند.

دومین مانع پیش روی صادرات در صنعت تهویه مطبوع، فقدان پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد است. شما نمی‌توانید پیش‌بینی کنید شرایط بازار ارز به چه شکل خواهد بود و آیا برنامه‌ریزی صادراتی شما همچنان صرفه خواهد داشت یا خیر. مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر داشتن فعالیت تولیدی، برخورداری از ثبات و قابلیت پیش‌بینی است. به این جهت نوسانات به شدت تولید را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. البته به این معنی نیست که تورم صفر یا تک‌رقمی باشد، بلکه اگر بدانیم برای یک دوره مشخص، تورم روی عدد مشخصی ثابت می‌ماند، باز هم شرایط قابل پیش‌بینی خواهد بود. شاید بتوان سومین عامل را در حوزه نقل و انتقال پول جست‌وجو کرد. با توجه به شرایط موجود در روابط مالی ایران در عرصه تجارت جهانی، امکان استفاده از اعتبارات اسنادی و ضمانت‌نامه‌های بانکی وجود نداشته و هزینه‌های نقل و انتقال پول از مسیرهای دیگر هم زیاد است.

همان‌طور که عنوان شد، صادرات در صنعت تهویه مطبوع قابل‌توجه نیست. یکی دیگر از دلایل آن می‌تواند این باشد که تولیدات ما در عرصه جهانی قابل‌توجه نباشد و ساختارهای تولیدی نیاز‌مند بازبینی جدی است. نکته‌ای که وجود دارد این است که به دلیل مشغله‌های تولید، بخشی از تولیدکنندگان صنعت تهویه مطبوع آگاهی کافی برای صادرات نداشته یا اصولا فرصت کافی برای فائق آمدن بر مشکلات مرتبط با صادرات را ندارند. به این دلیل تولیدکننده خودش نمی‌تواند مستقیم وارد عرصه صادرات شود و اگر هم بشود چیزی بیش از خرده‌فروشی را نمی‌تواند پاسخگو باشد .

 میزان واردات دراین صنعت چقدر است و آیا تولید داخل می‌تواند جوابگوی نیاز بازار باشد؟

ظرفیت تولید اسمی شرکت‌های فعال این صنعت،  پاسخگوی بخش خیلی بزرگی از نیاز داخل کشور چه به لحاظ کیفی و چه به لحاظ کمی است ولی واردات قانونی و متفرقه گویا جزئی جدایی‌ناپذیر از این صنعت شده است. البته این نکته قابل‌توجه است که به هیچ وجه مخالف واردات کالا و محصولاتی که ارزش فنی و مهندسی بالایی داشته باشند نیستم ولی متاسفانه بخش زیادی از محصولاتی که وارد می‌شوند نه تنها مزیت و برتری فنی به نسبت نمونه مشابه داخلی ندارند بلکه در خیلی مواقع از کیفیت پایین‌تری چه در تولید و چه در خدمات پس از فروش برخوردارند.