تولیدکنندگان در حال حرکت روی سنگلاخ هستند
تولید لوازم خانگی در دره تنگناها
درباره آخرین وضعیت صنعت لوازم خانگی کشور و همچنین مشکلات و موانع موجود، مهدی خوشخبر که بخشی از تولید لوازم خانگی کشور را بر عهده دارد با «دنیای اقتصاد» گفت‌وگو کرده است. وی ابتدا با معرفی این شرکت گفت: «شرکت پدیده دنیای مدرن که با برند تجاری درسا لوازم خانگی شناخته می‌شود تولیدکننده انواع هود آشپزخانه خانگی، سینک‌های ظرفشویی خانگی، اجاق گاز رومیزی و همچنین فرهای توکار است. این شرکت موفق شده شرایط فعالیت و اشتغال‌زایی ۳۵۰ نفر را ایجاد کند.»
وی درباره سهم بازار این شرکت گفت: «به دلیل اینکه از سال ۱۳۸۰ تولیدکننده هود آشپزخانه هستیم پس طبیعتا در این کالا سهم بیشتری از بازار داریم و با ۲۵ درصد تولید، در بین سه شرکت بزرگ تولیدکننده قرار داریم. در اجاق‌های گاز ۱۰ درصد، در سینک ظرفشویی بین ۷ تا ۱۰ درصد و همچنین در فرهای توکار و اجاق گاز رومیزی نیز بین ۵تا۷درصد سهم بازار تولید را داریم. در مجموع تولیدات سالانه شرکت به ۳۰۰ هزار عدد می‌رسد. ولی با توجه به پتانسیل و توانمندی این مجموعه در سخت‌افزار و فضایی که به این کار اختصاص داده شده امکان تولید سالانه ۶۰۰ هزار کالا را نیز دارد که اگر احساس کنیم تقاضای بازار افزایش پیدا کرده می‌توانیم به این میزان تولید نیز برسیم. البته برای طرح توسعه نیز برنامه‌هایی داریم و در آن صورت می‌توانیم برای هزار نفر اشتغال‌زایی کنیم.»
ابرچالش تهیه مواد اولیه
در حالی که بیشتر شرکت‌های صنعتی و تولیدی کشور دغدغه و چالش‌هایی برای تهیه مواد اولیه دارند این شرکت نیز از این قاعده مستثنی نیست. این فعال صنعت لوازم خانگی درباره مشکلات تهیه مواد اولیه گفت: «صنعت لوازم خانگی هم مانند دیگر صنایع نیاز زیادی به تهیه مواد اولیه داخلی و خارجی دارد. مشکلات در این خصوص از سال ۱۳۹۷ که تلاطم‌های ارزی در کشور اوج گرفت بیشتر شد. این موضوع که در ماه‌های اخیر نیز افزایش چشمگیری داشته باعث شده که مشکلات مختلفی برای تامین مواد اولیه به وجود بیاید و در نهایت آسیب اصلی را به میزان تولید وارد خواهد کرد. ما به دو صورت تهیه مواد اولیه را داریم که مورد اول مربوط به نوع خام است که تولیدکننده باید تهیه کند. این نوع مواد شامل صنایع فولادی، آلومینیوم، مس و برنج و برخی قطعات الکترونیک می‌شود.
در حال حاضر به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه واحدهای تولیدی به‌شدت در تامین مواد اولیه مشکلات جدی دارند.» مهدی خوشخبر در ادامه موضوع دشواری‌ها و برخی دیگر از موانع تهیه مواد اولیه افزود: «خوشبختانه بخش‌های مختلف خصوصی درباره تامین مواد اولیه به یکدیگر کمک می‌کنند. ولی متاسفانه چندین عامل باعث شده که تصمیمات نادرست و غیرتخصصی تاثیر مستقیم روی قیمت و تامین مواد اولیه بگذارد. مهم‌ترین آنها عدم حمایت سازمان‌هایی است که مرتبط با تولید هستند. اگر این عوامل بر‌طرف نشود واحدهای تولیدی احساس امنیت نمی‌کنند و در نتیجه استمرار تولید به خطر می‌افتد. خوشبختانه واحدهای تولیدی بخش خصوصی توانمندی زیادی دارند که با پتانسیل بالای خود تامین قطعه کنند ولی این اتفاق نیازهای خودش را دارد که دولت باید به آنها توجه و حمایت بیشتری داشته باشد.
این درحالی است که به دلیل تحریم‌ها موضوع استفاده از ال‌سی (اعتبار اسنادی) و گشایش ارزی بسیار سخت شده و صد درصد باید نقدینگی تامین شود. در همین حال عدم حمایت کافی سیستم بانکی و نرخ‌های بالای سود تسهیلات باعث ایجاد ترغیب تولیدکننده قطعات و مواد اولیه نمی‌شود. در کنار اینها افزایش هزینه‌های حمل و نقل، حقوق گمرکی و مشکلات دیگری از این قبیل را هم باید در نظر گرفت. با شرایط فعلی و مشکلاتی که وجود دارد اکثر تولیدکنندگان داخلی در حال قدم زدن در میدان مین هستند!»
وی درباره راهکارهای موجود برای بهبود این اتفاق گفت: «در این مورد دولت و دستگاه‌های دیگر می‌توانند برنامه‌های متنوعی را در نظر بگیرند که از جمله آنها می‌توان به برخی هزینه‌های مالیاتی (خصوصا ارزش افزوده) اشاره کرد که گریبانگیر واحدهای تولیدی شده است. البته مخالف پرداخت مالیات نیستیم ولی هزینه سنگین مالیات ارزش افزوده عدد قیمت نهایی محصول را افزایش می‌دهد که این فشار مضاعفی برای مصرف‌کننده نهایی خواهد بود. پس به عنوان یک راهکار به نظر می‌رسد سازمان امورمالیاتی می‌تواند در این خصوص تجدید نظر داشته باشد. مورد دیگر نیز همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره شد این است که سیستم بانکی شرایط و تسهیلات بهتری را برای بخش تولید در نظر بگیرد.»
اثرات نوسان‌های ارزی
تغییر نرخ ارز در ایران موضوعی است که باعث ایجاد آسیب به بخش‌های مختلف شده است. مدیرعامل شرکت پدیده دنیای مدرن در این خصوص نیز گفت: «نوسان‌های ارزی نه تنها تبدیل به سرعت‌گیر واحدهای تولیدی شده بلکه اثرات مخربی نیز روی جامعه داشته است. این اتفاق شغل‌های کاذب ایجاد کرده و برخی به سمت دلالی و خرید و فروش ارز می‌روند. اگر نوسان‌های ارزی از سوی دولت کنترل شود تولیدکننده حداقل مطمئن خواهد شد که در طول یک سال کاری ثبات قیمتی خواهد داشت و قطعا تامین مواداولیه نیز تبدیل به یک دغدغه بزرگ نخواهد شد. وقتی ثبات قیمت وجود داشته باشد یقینا قیمت مواد اولیه نیز به میزان زیادی ثابت خواهد بود و به این صورت در هر سال یک بار باید تغییر قیمت داشته باشیم ولی متاسفانه حالا شاهد هستیم این تغییر قیمت به صورت ماهانه یا حتی هفتگی شده است. همین اتفاق در نهایت باعث ناامیدشدن تولیدکننده شده و باعث فرار سرمایه از کشور می‌شود.»
زیرساخت و به‌روزرسانی ماشین‌آلات
به‌روزرسانی دستگاه‌ها و ماشین‌آلات برای همه تولیدکنندگان اهمیت دارد. از این نظر که اگر کالاها تنوع مناسب را نداشته باشند در بلندمدت باعث نارضایتی مصرف‌کننده و کاهش خرید از آن برند می‌شود. خوشخبر در این خصوص نیز گفت: «خوشبختانه مجموعه درسا در طول ۱۰سال اخیر به این موضوع اهمیت داده و دائم در حال نوآوری و بهبود کیفیت محصولات هستیم و از تکنولوژی به‌روز استفاده می‌کنیم. به همین دلیل تلاش کردیم محصولی را که در شأن مصرف‌کنندگان ایرانی است تولید کنیم که قابل رقابت با تولیدات خارجی باشد.
البته باید درباره موضوع به‌روزرسانی به طور مداوم تلاش کنیم چرا که کشورهای همسایه مثل ترکیه بخش زیادی از بازار منطقه را به دست آورده و برای رقابت با این کشور باید به زیرساخت، تنوع محصول و به‌روزرسانی ماشین‌آلات خود توجه بیشتری داشته باشیم. البته باید توجه داشت دولت ترکیه دائما در حال حمایت از بخش صنعت و تولیدکنندگان خود است و این کار را در قالب یک بسته شامل معافیت‌های صادراتی و ... انجام می‌دهد. متاسفانه این قیبل حمایت‌ها در ایران به یک بخش محدود تعلق می‌گیرد و بخش زیادی از تولیدکنندگان بخش خصوصی از این امکانات بی‌بهره هستند. با وجود این محدودیت‌ها ما به توسعه شرکت و تولید فکر می‌کنیم و نیازمند حمایت بیشتر وزارت صمت، بانک‌ها و دیگر سازمان‌هایی هستیم که در این مورد تصمیم‌گیری می‌کنند.»
شرایط صادراتی
خوشخبر درباره شرایط صادرات محصولات این شرکت نیز گفت: «تولیدات ما قطعا کیفیت خوبی برای صادرات به کشورهای همسایه دارند. توجه داشته باشید که تولیدات ما در ارتباط با ساخت مسکن هستند. پس وقتی ساخت مسکن در تمام دنیا رونق دارد نیاز به محصولات ما حس می‌شود. اما برای برنامه‌ریزی و ورود به بازار کشورهای دیگر چند زیرساخت باید مهیا باشد. در وهله اول باید بازار هدف مشخص شود. قدم بعدی لزوم داشتن تکنولوژی و کیفیت مناسب کالا است تا مشتری جذب شود. خوشبختانه الان این موارد وجود دارد و چون نرخ ارز بالا رفته پس شرایط صادرات برای تولیدکننده ایرانی سودآور است. در حال حاضر به سه کشور همسایه صادرات داریم ولی مشکلات صادرات به اندازه‌ای زیاد است که فقط در یک مورد آن روند کارهای اداری، انرژی تولیدکننده را محدود می‌کند. این مشکلات شامل امور گمرکی و نبود برخی معافیت‌ها نیز می‌شود.»
تغییر نام کالای ایرانی به خارجی!
این فعال صنعت لوازم خانگی به مورد جالبی درباره صادرات اشاره کرد و گفت: «با این حال تمایل صادراتی ما در حال افزایش است و در حال ایجاد یک پایگاه در یکی از کشورهای همسایه هستیم تا از آنجا کالاهای تولیدی خود را به کشورهای منطقه صادر و توزیع کنیم. برخی از کشورها به دلیل محدودیت‌های تحریمی موجود مستقیم نمی‌توانند از ایران خرید کنند و به همین دلیل کالاهای ما از این پایگاه توزیع خواهد شد. موضوع تاسف‌آور این است که تولیدکنندگان ایرانی مجبور هستند نام ایران را از کالاهای خود حذف کنند چرا که در غیر این صورت امکان صادرات کالا برای ما وجود ندارد! این درحالی است که محصولات ایرانی کیفیت بالایی دارند و قابل رقابت با محصولات خارجی هستند.»
واگذاری قیمت‌گذاری به بخش خصوصی
خوشخبر اعتماد به بخش خصوصی را بسیار با اهمیت دانست و ادامه داد: «در بحث قیمت‌گذاری با مدل محاسبه سازمان حمایت از مصرف‌کننده مواجه هستیم. یعنی جمع هزینه‌ها همراه با ۱۷درصد حاشیه سود که قیمت نهایی محصولات ما را مشخص می‌کند. اما بسیاری از تولیدکنندگان معتقد هستند با توجه به هزینه‌های موجود و خصوصا نوسان‌های ارزی که هر روز روی تهیه مواد اولیه تاثیرگذار است، تعیین ۱۷ درصد سود در مواقعی عدد مناسبی برای تولیدکننده نیست. اگر تولیدکننده اطمینان داشته باشد که تصمیم‌ها و شرایط اثرگذار در اقتصاد کشور ثبات لازم را دارند این عدد سود در صنف ما منطقی و معقول است. بنابراین به دلیل تغییر مداوم هزینه‌ها این ۱۷ درصد مرتب به چالش کشیده می‌شود.
درباره قیمت‌گذاری بهترین تصمیم این است که این کار را به تولیدکنندگان بخش خصوصی واگذار کنند چرا که موضوع عرضه و تقاضا، خود قیمت کالا را مشخص می‌کند. تولیدکننده اگر متوجه شود کالا به فروش نمی‌رود به دنبال عیب‌یابی رفته و با افزایش کیفیت در فضای رقابتی و متعادل نگه داشتن قیمت باعث بهبود فروش و رونق بازار خواهد شد. باید توجه داشت اگر هر کاری به صورت دستوری انجام شود به نتیجه نخواهد رسید. این موضوع به‌ویژه درباره قیمت‌گذاری کالا صدق می‌کند. به عنوان مثال حتی اگر در یک خانواده پدر بخواهد با روش دستوری خانواده را اداره کند جواب معکوس خواهد گرفت و به نتیجه دلخواه نخواهد رسید. پس اگر دولت و دیگر دستگاه‌های تصمیم‌گیرنده به دنبال آرامش و ثبات بازار هستند باید قیمت‌گذاری را به تولیدکنندگان واگذار کنند.
در این شرایط اصناف و سندیکاها در صورت تخلف هر واحد تولیدی یا فروشنده می‌توانند با آنها برخورد کرده تا تعادل بازار از بین نرود. متاسفانه وزارت صمت اقدام به بررسی جامع عرضه و تقاضا در بازارهای کشور نکرده و به عنوان مثال در صنف ما مشخص نیست نیاز‌سنجی این محصولات در کشور به چه صورتی است که بر اساس آن میزان و مجوزهای تولید صادر شود.»
رکود تورمی بازار
خوشخبر در ادامه این گفت‌وگو راهکار خروج از رکود تورمی را توضیح داد و گفت: «خروج از رکود تورمی بازار یک راهکار بسیار مهم دارد و آن نیز «تقویت قدرت خرید مردم و مصرف‌کننده» است که باید از سوی حاکمیت انجام شود. تاثیر نوسان‌های ارزی و برخی تصمیمات نادرست که در همه حوزه‌ها دیده می‌شود باعث رکود و کسادی بازارها خواهد شد. وقتی قدرت خرید کاهش پیدا می‌کند اولویت مردم به سمت کالاهای دیگر می‌رود و به این ترتیب خرید کالایی مثل لوازم خانگی در اولویت چندم خانواده قرار خواهد گرفت. راهکار دیگر این است که با حمایت‌های کافی از تولیدکننده باعث کاهش یا ثبات قیمت‌ها در بازار شوند تا به این صورت تعادل بازارها حفظ شود.»
خدمات پس از فروش
خوشخبر درباره اهمیت خدمات پس از فروش در حوزه لوازم خانگی گفت: «متاسفانه از نظر برخی مصرف‌کننده‌های ایرانی، موضوعاتی مثل گارانتی و خدمات پس از فروش وعده‌های بی‌سرانجام تلقی می‌شود. یکی از مشکلات صنعت لوازم خانگی نیز این تصویر ذهنی مصرف‌کننده بوده است. اما در سال‌های اخیر این موضوع در بین تولیدکنندگان ایرانی جدی‌تر از قبل پیگیری می‌شود و به این نتیجه رسیده‌اند که رضایت مشتری بزرگ‌ترین تبلیغ برای آنها خواهد بود. خوشبختانه مجموعه برند درسا از ابتدا علاوه بر اینکه ارائه کیفیت مناسب را وظیفه خود دانسته به خدمات پس از فروش نیز نگاه بسیار جدی دارد.
به این دلیل که این دو مورد برای بقای تولیدکننده مزیت ایجاد می‌کند. در حال حاضر کلیه محصولات ما حداقل ۲۵ ماه گارانتی و ضمانت پس از فروش بدون قید و شرط دارند و بین ۵ تا ۱۰ سال نیز تامین قطعه و پشتیبانی محصول را دارند. در حال حاضر مجموعه ما در هر شهر بالای ۵ هزار نفر پایگاه خدمات پس از فروش دارد و حدود ۵۶۰ نمایندگی خدمات پس از فروش در سراسر کشور داریم و کارشناسانی را در واحد صدای مشتری برای فروش محصولات فعال کردیم. خوشبختانه در این زمینه طبق آمارهایی که به دست آوردیم تا ۹۵ درصد رضایتمندی مشتری را داریم.»
وی ادامه داد: «ما در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی تا چند سال پیش حضور پررنگی داشتیم اما بعد ازشیوع کرونا، به دلیل سیاست‌های فروش، هزینه‌های بالای نمایشگاه‌ها و همچنین عدم بازخورد مورد نیاز ترجیح دادیم در نمایشگاه‌ها حضور نداشته باشیم. البته کیفیت نمایشگاه‌های داخلی نیز به دلیل کاهش استقبال رقبای خارجی و دیگر عوامل در طول سال‌های اخیر کاهش محسوسی داشته و بیشتر به یک سرگرمی تبدیل شده است. در این مدت با روش‌های دیگری برای شناسایی و معرفی محصولات خود به مشتریان اقدام کردیم که یکی از مهم‌ترین آنها برگزاری سمینارها و نمایشگاه‌های کالا در مراکز استان‌ها بوده است. به این صورت مخاطبان مستقیم خود را شناسایی کردیم و کالاهای جدید را برای آنها در معرض نمایش گذاشتیم. در همین خصوص ما در سال گذشته ۱۱ سمینار در طول ۴۵ روز در کشور برگزار کردیم.»
وام کالای لوازم خانگی مُسکن است
وزارت صمت در روزهای گذشته برای بهبود فضای صنعت لوازم خانگی و کمک به تولیدکننده، فروشنده و مصرف‌کننده، تصمیم گرفته تا سقف ۲۲ هزار میلیارد تومان تسهیلات اعتباری برای خرید لوازم خانگی ایرانی به متقاضیان اختصاص دهد. این تسهیلات در سه سقف ۳۰میلیون و ۵۰میلیون و ۱۰۰ میلیون تومان است که با سود ۱۸ درصد واگذار می‌شود.خوشخبر در پایان درباره تاثیر‌گذاری این تسهیلات بر صنعت لوازم خانگی گفت: «به هر حال این دست تصمیم‌ها می‌تواند کمک‌هایی برای بهبود فضای لوازم خانگی داشته باشد اما باید در نظر گرفت اینها حکم مُسکن‌های موقتی را دارند. اینکه مصرف‌کننده بتواند این اعتبار و تسهیلات را به سادگی دریافت کند و موضوعاتی مانند ضمانت باعث دلسردی او نشود و بانک‌های عامل تعامل لازم را با درخواست‌کننده داشته باشند در این خصوص اهمیت زیادی دارد. اما اگر دولت این‌گونه تسهیلات را برای حمایت از واحدهای تولیدی در نظر می‌گرفت باعث کاهش هزینه تمام‌شده برای مصرف‌کننده می‌شد و در نتیجه کمک بیشتری به این بازار می‌کرد.»
