سمت و سوی بازار زغال‌سنگ در جریان تحولات جهانی
واردکنندگان زغال‌سنگ اروپایی و آسیایی در تلاش برای منابع جایگزین سوخت هستند، زیرا اتحادیه اروپا ممنوعیت واردات زغال‌سنگ روسیه را در پیش گرفته است.
اما با توجه به اینکه صادرکنندگان برتر استرالیا و اندونزی با محدودیت‌های تولید مواجه هستند و تولیدکننده اصلی یعنی آفریقای جنوبی به دلیل مشکلات لجستیکی با محدودیت مواجه شده است، برخی از واردکنندگان ممکن است برای حفظ سطح عرضه محصولات خود دچار مشکل شوند. تعجیل این شرکت‌ها برای تامین مواد اولیه می‌تواند قیمت جهانی زغال‌سنگ را بالا نگه دارد.
بر اساس گزارش رویترز، به گفته دو منبع در اتحادیه اروپا، به دنبال فشار آلمان برای به تعویق انداختن این اقدام، ممنوعیت اتحادیه اروپا از اواسط آگوست، یک ماه دیرتر از برنامه‌ریزی اولیه، اجرایی خواهد شد.
تلاش برای جایگزینی آفریقای جنوبی به جای روسیه
یکی از ۱۰ تولیدکننده برتر زغال‌سنگ آفریقای جنوبی گفته است قبلا درخواست‌های متعددی از کشورهای اروپایی که مایل به امضای قراردادهای تامین مواد اولیه هستند، دریافت کرده است.
این شرکت اعلام کرده کیفیت مناسبی از زغال‌سنگ برای بازار اروپا دارد، اما تولید فعلی قبلا تخصیص داده شده است، بنابراین معدنچیان نمی‌توانند برای پاسخگویی به تقاضای افزایش یافته صادرات بیشتری داشته باشند. بر اساس گفته شرکت Exxaro تولیدکنندگان زغال‌سنگ آفریقای جنوبی قادر به تولید زغال‌سنگ بیشتری هستند اما باید اقدامات قابل توجهی برای بهبود لجستیک انجام شود تا عرضه زغال‌سنگ برای صادرات افزایش یابد. این در حالی است که ظرفیت شرکت ریلی دولتی «Transnet» برای حمل‌ونقل صادرات مواد معدنی به دلیل سرقت کابل و خرابکاری محدود شده است.
یک شرکت انرژی آلمانی نیز گفته اقداماتی را برای اطمینان از ادامه فعالیت نیروگاه‌های زغال‌سنگ خود در اروپا بدون زغال‌سنگ روسیه انجام داده بنابراین تصمیم گرفته است قراردادهای تامین زغال‌سنگ خود را با روسیه تمدید نکند. توبی هاسال، تحلیلگر ارشد شرکت «Refinitiv» نیز گفت بیشتر قراردادهای خریداران اتحادیه اروپا برای زغال‌سنگ روسیه به مدت یک سال یا حتی کمتر خواهد بود.
همچنین شرکت کورونادو انتظار دارد در سال ۲۰۲۲ بین ۱۸ تا ۱۹ میلیون تن زغال‌سنگ تولید کند.
اولویت تولیدکنندگان استرالیایی مشتریان فعلی است
برخی تولیدکنندگان استرالیایی هم اعلام کرده‌اند مشتریان متقاضی احتمالی با آنها تماس گرفته‌اند اما اولویت آنها خدمت به مشتریان فعلی بوده است. در قاره آسیا نیز حداقل دو شرکت برق در ژاپن و کره جنوبی واردات زغال‌سنگ روسیه را متوقف کرده‌اند. در صورت گسترش تحریم‌ها، ممکن است شرکت‌های دیگر نیز مجبور به پیروی از این روند شوند.
زغال‌سنگ روسیه به مقاصد جدیدی صادر می‌شود
در پی اعلام ممنوعیت واردات زغال‌سنگ روسیه از سمت اتحادیه اروپا، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین اعلام کرد زغال‌سنگ تقاضای بالایی دارد و در صورت نخریدن زغال‌سنگ توسط کشورهای عضو این اتحادیه، محموله‌های در نظر گرفته شده برای آنها به بازارهای دیگری هدایت می‌شود. بر اساس اعلام اتحادیه اروپا، اجرای این تحریم از هفته دوم ماه اوت به طور کامل اجرایی می‌شود و از روز جمعه نیز امکان انعقاد قرارداد جدیدی وجود ندارد.
صادرات ۲۲۳ میلیون تنی زغال‌سنگ روسیه در ۲۰۲۱
بر اساس داده‌های وزارت انرژی روسیه، این کشور در سال گذشته در مجموع ۲۲۳ میلیون تن زغال‌سنگ صادر کرده که مقصد ۷/ ۴۸ میلیون تن یا ۲۲ درصد آن اتحادیه اروپا بوده است. نیکلای شولگینوف، وزیر انرژی روسیه پس از انتشار خبر تحریم خرید زغال‌سنگ این کشور توسط کشورهای اروپایی، هشدار داد که تصمیم این کشورها نتیجه معکوس خواهد داشت، زیرا فرآیند جایگزینی محموله‌های زغال‌سنگ از مبدأ مسکو، زمان‌بر خواهد بود و هزینه‌های تامین مواد اولیه را افزایش خواهد داد. به علاوه شرکت‌های زغال‌سنگ روسی نیز مقصد صادرات خود را تغییر خواهند داد. این در حالی است که وزیر انرژی روسیه بازارهای مقصد و هدف صادراتی جدید روسیه برای ارسال محموله‌های زغال‌سنگ خود را اعلام نکرده است.
جایگاه ایران در بازار زغال‌سنگ جهان
ایران یکی از کشورهای دارای ذخایر زغال‌سنگ در دنیا است. از آنجا که این ماده معدنی در تولید فولاد نقش دارد می‌توان گفت وجود این ماده در کشور حائز اهمیت است، اما متاسفانه این بخش از معادن در سال‌های اخیر مورد توجه قرار نگرفته است.
شهرام شریعتی، دبیر کمیسیون معدن خانه صنعت، معدن و تجارت، طی گفت‌وگویی در همین باره گفته است: سال‌جاری بهار اقتصادی معادن و صنایع معدنی در جهان خواهد بود در حالی که در ایران با ممنوعیت صادرات زغال‌سنگ و تعیین قیمت و عرضه مطلق در بورس انرژی مواجه هستیم. در صورت تداوم روند فعلی در بازار آهن، زغال‌سنگ و بسیاری از صنایع معدنی دیگر، بزرگ‌ترین ضرر را تجربه خواهیم کرد. وی با اشاره به جنگ روسیه و اوکراین و تاثیر آن بر بازار زغال‌سنگ اظهار کرد: با درگیری نظامی میان روسیه و اوکراین که از جمله کشورهای تولیدکننده زغال‌سنگ هستند، مبادلات تجاری این ماده معدنی با سایر کشورها کاهش یافته است. این در حالی است که با توجه به افزایش قیمت جهانی زغال‌سنگ، سال ۱۴۰۱ چشم‌انداز مثبتی برای کشورهایی مانند ایران، پاکستان و سایر تولیدکنندگان زغال‌سنگ محسوب می‌شود.
دبیر کمیسیون معدن خانه صنعت، معدن و تجارت با اشاره به استراتژیک بودن زغال‌سنگ، بر لزوم انجام اکتشافات سراسری جدید در همه محصولات معدنی از جمله زغال‌سنگ طی سال جدید تاکید کرد و گفت: با توجه به بحران انرژی در دنیا، فرصت خوبی برای ایران در زمینه تولید زغال‌سنگ فراهم است. این کشور می‌تواند سود حاصل از آن را در زیر‌ساخت‌های بخش معدن یا ... هزینه کند.
