خطر ساخت‌و‌سازهای بی‌کیفیت

با توجه به پارامترهایی که برای ایمنی ساختمان‌ها تعریف شده است و با در نظر گرفتن میزان تخلفات صورت‌گرفته در اعمال این پارامترها، ساختمان‌ها به سه دسته پرخطر، میان‌خطر و کم‌خطر تقسیم می‌شوند که در این‌ بین ساختمان‌هایی که تخلفات معماری بالایی از نظر ایمنی دارند، درجه یک، ساختمان‌هایی که از این حیث در حد وسط قرار می‌گیرند درجه دو و آنهایی که تخلفات معماری کمتری از نظر ایمنی نسبت به دو گروه فوق داشته باشند، درجه سه محسوب می‌شوند. بر اساس داده‌های آماری سازمان آتش‌نشانی، ۳۸‌درصد ساختمان‌های ناایمن پایتخت، جزو ساختمان‌های درجه یک هستند که از نظر میزان تخلفات معماری صورت گرفته در ایمنی آنها پر‌خطر محسوب می‌شوند. ۵۵‌درصد آنها با دامنه ایجاد خطر در حد میانه قرار می‌گیرند و تنها هفت‌درصد در قالب درجه سوم تعریف می‌شوند که در این تقسیم‌بندی کم‌خطر به حساب می‌آیند و در یک دسته‌بندی کلی بیش از ۹۰‌درصد ساختمان‌های ناایمن در گروه ساختمان‌های پرخطر و میان‌خطر قرار دارند که پراکندگی استقرار آنها حساسیت‌ها را نسبت به ایمنی آنها دو‌چندان می‌کند.

تورم افسار‌گسیخته دلیل بی‌کیفیتی مصالح در ایران

در همین راستا مدیرعامل گروه مهندسین تندیس زنبق گفت: متاسفانه به دلیل تورم افسارگسیخته‌ای که در ایران حاکم است، بعضا سازندگان ناچار به استفاده از مصالح بی‌‌کیفیت می‌شوند  و این عدم کیفیت و اصطلاحا غیراستاندارد بودن متریال‌ها در حین ساخت، می‌تواند منجر به مسائل و اتفاقات جبران‌ناپذیری شود و این امر یک ساختمان بی‌کیفیت با طول عمر پایین را تحویل خریدار خواهد داد. اما هدف ما رعایت اصول و استانداردها است. اعتقاد داریم، وقتی ساختمانی ساخته می‌شود به منزله ثروت یک کشور است، نه ثروتی برای سازنده یا مالک آن، بلکه فراتر از همه اینها، یک ساختمان ثروتی ملی است.  

عباس گلوی ‌در ادامه تصریح کرد: در واقع این ساختمان‌ها بین نسل‌های مختلفی دست به دست شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد، بنابراین یک ساختمان را می‌توان ثروتی ملی که بین نسل‌ها در گردش است، تلقی کرد و ما به این امر اعتقاد داریم. پس رعایت استانداردها جزو باید‌ها است و با رعایت آن حتی می‌توان عمر این ساختمان‌ها را بیش از صد سال تصور کرد.

راهکار‌های بالابردن ایمنی ساختمان‌ها

جدای از کیفیت مصالح ساختمانی پروژه‌های عمرانی و ساختمانی در هر کشور به عنوان یکی از زیرساخت‌های اصلی رشد و توسعه آن کشـور مطرح است. شواهد موجود بر نقش کلیدی و محوری مهندسان مشاور در شکل‌گیری این‌گونه پروژه‌ها دلالت دارد. از این رو، ارتقای کیفیت خدمات مهندسان مشاور می‌تواند باعث بهبود در کیفیت و موفقیت پروژه‌های عمرانی و ساختمانی شود. با وجود این‌، متاسفانه درک صحیحی از ابعاد مختلف کیفیت خدمات مشاور در عرصه‌های علمی ‌و صنعتی کشور وجود ندارد. به نظر می‌رسد، این امر به دلیل ضعف نظری و پژوهشی حاکم بر کیفیت خدمات مهندسان مشاور باشد.

وی  در این راستا گفت: این گروه به  استفاده از تکنولوژی‌ها و معماری مدرن توجه دارد و آن را در پروژه‌های خود به اجرا می‌گذارد  و نگاهش آن است که هر ساختمانی که می‌سازد از نظر کیفی  با پروژه قبلی‌اش فرق داشته باشد و همچنین با علم روز دنیا در صنعت ساختمان همسو باشد. در حال حاضر این ارتقای کیفی  را می‌توان در  شاخص‌ترین پروژه گروه تندیس، پروژه تندیس زنبق  دید. برای اجرای اسکلت این پروژه به‌رغم مسائل و سختی‌هایی که اجرای اسکلت فولادی با وزن بیش از ۷هزار تن داشت،  از قاب خمشی  با اتصالات اسپلایسی استفاده شده که اجرای آن سخت است. از مزایای این سیستم، مقاومت فوق‌العاده آن در برابر زلزله است. مثال دیگر آنکه  در بخش تاسیسات مکانیکی از دستگاه‌های هیت ریکاوری (Heat recovery)  استفاده کردیم که در ایران کمتر پروژه مسکونی از این دستگاه استفاده می‌کند. مزایای استفاده از این دستگاه حذف کلیه داکت‌های مربوط به سیستم اگزاست در طبقات بود که علاوه بر ایجاد فضای بیشتر در داخل واحد هوای تازه بیرون را با سیستم فیلتراسیون به داخل واحد (با فرآیند هم‌دماسازی) دهش می‌کند و هوای مرده داخل واحد را مکش می‌کند.

به گفته  وی با توجه به مشکلات واردات چنین کالاهایی و با وجود اینکه این دستگاه‌ها را در سال ۹۶ ثبت سفارش کرده بودیم و متاسفانه به دلیل شرایط بد اقتصادی که کشور درآن قرار گرفت، اما با مشقت‌های فراوان وارد کردیم و در پروژه به‌کار بردیم.

رابطه محیط زیست و ساخت‌وساز

بی‌شک صنعت ساختمان تاثیرات بسیاری بر محیط زیست، اقتصاد، سلامتی و بهره‌وری ساکنان دارد؛ با توجه به پیشرفت‌های اخیر در ساختمان‌سازی، هم‌اکنون تکنولوژی و دانش لازم برای طراحان، سازندگان، بهره‌برداران و مالکان فراهم شده است،  تا بتوانند با ساخت ساختمان‌های سبز بهترین بهره‌وری اقتصادی و زیست محیطی را داشته باشند. منشأ ساختمان سبز فرآیندی است برای احداث ساختمان‌های سازگار با محیط زیست و حفظ انرژی. ارزش ساختمان سبز را در سیکل گهواره تا گور یک ساختمان می‌توان مورد بررسی قرار داد، در حالی که با توجه  به انتشار آمار توسط آژانس بین‌المللی انرژی ۴۰درصد سرانه انرژی مصرفی توسط ساختمان‌ها مصرف می‌شود. وی در خصوص ضرورت توجه به  ایجاد ساختمان سبز و پایدار گفت: کارآمدی سایت در کنار طراحی با صرفه‌جویی حداکثری در استفاده از انرژی آب و برق و دیگر منابع، حفاظت از سلامت و آرامش ساکنان، کاهش ضایعات آلودگی و مخرب محیط زیست، پرداختن به نکات مورد تامل در نحوه طراحی، فلسفه طراحی و کیفیت هوا از جمله مباحث مهم در ساخت یک پروژه پایدار و ماندگار است. به طور مثال در این پروژه بیش از ۵۰ تریلی گیاه به‌کار رفته که همه از شمال کشور تهیه شده و از نهال یک ساله تا درخت ۲۵۰ ساله در آن موجود است و همچنین بیش از ۱۰۰ نوع درخت مثمر دارد. از دیگر ویژگی‌های آن وجود جاده‌ای به‌نام جاده سلامتی به‌طول ۱۷۰ متر است که با ۵ تا ۶ بار رفت و آمد، حدود یک کیلومتر در آن پیاده‌روی کرده‌اید.

گلوی در ادامه  سخنانش افزود: یک ساختمان وقتی ساخته می‌شود مانند قطاری است که در داخل ریل قرار می‌گیرد تا به حرکت درآید و در این حرکت ممکن است بعضی از قسمت‌ها درست عمل نکنند‌، پس حتما باید گروهی همواره بر طرز کار تمامی‌ قسمت‌ها نظارت و رسیدگی داشته باشد تا این قطار از حرکت نیفتد و به مسیر خود ادامه دهد. در گروه مهندسین تندیس زنبق نیز با وجود اینکه تا اتمام آن چند ماهی باقی است، از هم‌اکنون گروهی مستقر هستند و به تمامی ‌موارد و قسمت‌ها رسیدگی  کرده و نظارت دارند و اگر احیانا عیب و ایرادی مشاهده شود، برطرف خواهد شد و ان‌شاءالله پس از اتمام پروژه هم زمانی‌که مالکان در این ساختمان ساکن شوند این گروه زبده و حرفه‌ای در کنارشان خواهند بود.

مدیر عامل گروه مهندسین تندیس زنبق در پاسخ به این سوال که با توجه به رکود و شرایط اقتصادی کنونی (محدودیت‌های موجود و به‌ویژه تحریم‌ها و…) با چه شیوه‌هایی از این بحران‌ها گذر کردید گفت: سرنوشت پروژه تقریبا در سال ۹۶ رقم خورد و در آن سال شرایط اقتصادی کشور با الان خیلی متفاوت بود و اوضاع بهتری داشت ولی هر چه جلوتر رفتیم، شرایط به‌طور کلی از هر لحاظ تغییر کرد و با توجه به این اوضاع و احوال تصمیم گرفتیم بسیاری از متریال‌ها مانند شیرآلات، پنجره‌ها، دستگاه‌های هیت ریکاوری و دستگاه‌های مربوط به تاسیسات را در همان سال‌ها (حدود ۹۰ درصد) خریداری کنیم، تا به آن برنامه‌ و چشم‌اندازی که متصور بودیم خدشه‌ای وارد نشود و همچنان بتوانیم ادامه بدهیم و پروژه را به اتمام برسانیم.