توسعه کیفی؛ دوای درد صنعت لوازم خانگی
شور و حالی که باید مدیریت شود تا در نهایت منجر به ارتقای کیفیت داخلی و فاصله گرفتن از تقاضا برای برندهای خارجی شود. در این صورت علاوه بر رضایت عمومی، رشد و ارتقای شرکت‌ها را شاهد خواهیم بود و در فردای تحریم برندهای ایرانی قادر خواهند بود حداقل در کشورهای منطقه توانایی رقابت داشته باشند و در غیر این صورت بازار با هوشمندی خود نه تنها بازارهای منطقه که فضا و پتانسیل داخلی را هم در اختیار خارجی‌ها قرار می‌دهد. در ادامه تهیه سلسله گزارش‌های «دنیای اقتصاد» از کیفیت و قیمت لوازم خانگی داخلی، این بار سراغ فروشندگان و خریداران ماشین ظرفشویی داخلی رفته‌ایم.
تاکید بر کیفیت به جای خدمات پشتیبانی
فروشنده یک فروشگاه لوازم خانگی که تقریبا یکی از بزرگ‌ترین مغازه‌های امین حضور را به خودش اختصاص داده به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: ظرفشویی «بوش» از ۱۶ تا ۲۷ میلیون تومان بسته به ساخت کشور ترکیه یا آلمان و همچنین سری جدید یا قدیمی بودن قیمت‌گذاری شده است. «دوو» هم داریم که ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. واقعیت این است که برندهای داخلی توانایی به مراتب بالاتری دارند و می‌توانند از نظر کیفی به سطح مورد انتظار برسند.
چند مغازه جلوتر فروشنده‌ای که در خلوت بازار با دوستش مشغول شطرنج بازی است، می‌گوید: ال جی اصل کره آسانسور‌دار، موتور بدون تسمه، اینورتر و بسیار کم‌صدا در بازار ۱۶ میلیون تومان عرضه می‌شود و البته بهتر از ال جی «بوش» آلمان است که برترین مارک بازار به شمار می‌آید و البته نوع آلمانی آن که بهتر از ترکیه است. سری چهار بوش آلمان ۱۹ تومان و ترکیه‌ای چهار سبد ۱۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. طبیعتا جنس ایرانی چند میلیون تومان ارزان‌تر از این برندهاست و شرکت‌ها این توانایی را دارند که بازار را در اختیار بگیرند کما اینکه برخی از آنها واقعا در حال ارتقای خود هستند، اما متاسفانه اغلب تولیدکنندگان شرکت‌های ایرانی بیشتر تمرکزشان را معطوف به مسائل ضمانت کرده‌اند و کیفیت کار در سایه قرار گرفته است.
در ادامه در ظرفشویی «دوو» را باز می‌کند و به ورق آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «به نظر من تولیدکننده داخلی می‌تواند با پژوهش و مدیریت هزینه‌ها، قیمت‌ها را کاهش دهد اما یادمان باشد که اگر پای درد دل تولیدکننده بنشینیم، خیلی جاها به آنها حق می‌دهیم. شرکت‌ها باید با مهندسی معکوس کیفیت مداوم را در دستور کار قرار دهند.»
فرصتی که باید برندهای ایرانی استفاده کنند
فروشنده دیگر می‌گوید: «ال‌جی» دو مدل و «سامسونگ» یک مدل ظرفشویی دارد. فرصت خوبی برای برندهای ایرانی است اما متاسفانه آن طور که باید برندهای ایرانی موفق نبوده‌اند. البته نمی‌توان همه آنها را با یک دید نگاه کرد و واقعا برخی توانسته‌اند به‌ویژه در این بخش که تکنولوژی خیلی پیشرفته‌ای نیاز ندارد، خودشان را به برندهای خارجی برسانند. به هر حال اگر چه ظرفیت خوبی در بازار داخلی هست اما این ظرفیت در نهایت اشباع می‌شود و باید تولیدکننده ایرانی برای صادرات حرف برای گفتن داشته باشد.
رضا، مغازه‌داری است که بعد از تشریح تفاوت کیفیت «بوش» آلمان و ترکیه ادامه می‌دهد: تمامی شرکت‌های بزرگ همواره در حال تولید دانش و به کارگیری فارغ‌التحصیلان با استعداد در جهت پیشرفت بهتر کار هستند. این اتفاق ضمن اینکه برای شرکت‌ها هزینه‌بردار نیست و اتفاقا جلوی بسیاری از ریخت و پاش‌ها را می‌گیرد، دانشگاه‌ها را هم به این سمت می‌کشاند. ما همین الان نوابغی در کشور داریم که می‌توانند صنعت خودرو را متحول کنند، اما مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند.
فروشنده دیگر با بیان اینکه «دوو» یک مدل ظرفشویی تولید می‌کند، می‌گوید: این مدل ۱۵ نفره است با ۷ برنامه شست‌وشو با سه سبد که ۱۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان با گارانتی اصلی گروه «انتخاب» به فروش می‌رسد و به نظر من اگر چه با برندهای کره‌ای فاصله دارد، اما حداقل در بخش ظرفشویی این فاصله به راحتی پر می‌شود.
ایرانی‌ها می‌توانند باکیفیت‌تر بسازند
«پاکشوما» یکی از برندهای آشنای ایرانی است که برای بررسی کیفیت و قیمت‌ها سری به نمایندگی این شرکت می‌زنیم. فروشنده این برند به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «پاکشوما» دو مدل ۱۵ نفره و ۱۴ نفره دارد. ۱۴ نفره ۱۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و ۱۵ نفره ۱۵ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان. نکته‌ای که در مورد پاکشوما و سایر برندهای ایرانی لازم است به آن اشاره کنیم این است که معمولا این برندها جشنواره دارند و بعد از خرید، گاهی تا دو میلیون تومان را هم به مشتری پس داده‌اند. من اعتقاد دارم شرکت پاکشوما و سایر شرکت‌ها می‌توانند با همین قیمت‌ها کیفیت‌های بالاتری ارائه کنند. فقط یادتان باشد هر جا «پاکشوما» خریدید برگه قرعه‌کشی را بگیرید.
فروشنده‌ای که چند برند را در مغازه‌اش دارد، به خبرنگار ما می‌گوید: از زمانی که موضوع خروج برندهای «ال‌جی» و «سامسونگ» از بازار ایران مطرح شده، قیمت برندهای ایرانی به طور غیر منطقی افزایش یافته که البته این افزایش نه از طرف کارخانه‌ها که از طرف واسطه‌ها انجام می‌شود. حتی در مواردی که با تولیدکننده‌ها صحبت کرده‌ام، عنوان می‌کنند جنسی که در بازار ۱۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد از درب کارخانه با ۶ میلیون تومان عرضه می‌شود. من فکر می‌کنم در مدیریت بازار دچار مشکل هستیم و سود این صنعت را به جای تولیدکننده واسطه‌ها می‌برند. به همین خاطر است که تولیدکنندگان همیشه از قیمت‌ها گله‌مند هستند.
وی می‌افزاید: قطعا واردات قاچاق به کشور به اقتصاد آسیب می‌زند و تولیدکننده داخلی هم از این موضوع ناراحت است، اما به جای استراتژی کنونی باید به سمت کیفی‌سازی برود. این کار هم خارجی‌ها را از بازار خارج می‌کند و هم رضایتمندی و فروش بیشتر را برای شرکت‌ها به همراه خواهد داشت. چون تا زمانی که مردم کالایی را بخواهند وارد می‌شود. هیچ چیز ممنوع‌تر و بدتر از مواد مخدر نیست، اما وقتی برای آن تقاضا باشد، با هر حیله‌ای توسط قاچاقچی وارد می‌شود. راهکار درست ارتقای کیفیت توسط ایرانی‌هاست. «ال‌جی» را باید با گارانتی اصلی که زیر نظر «بیمه تجارت نو» بانک تجارت است، بگیرید. سایر ال‌جی‌ها که گارانتی اصلی ندارند، در زمان نصب مشمول پرداخت هزینه هستند و حتی ممکن است از طریق کولبران وارد شده باشند و در نتیجه آسیب دیده باشند.
مشکلات تولیدکننده را دریابید
در ادامه سراغ خریداران می‌رویم. یکی از خریداران ماشین ظرفشویی «پاکشوما» به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: حدود دو ماه است که این ظرفشویی را به قیمت ۱۷ میلیون تومان خریده‌ایم و از شست‌وشو راضی هستیم، اما به ضعیف بودن بدنه انتقاد دارم. قطعا ضخامت و استحکام بدنه موردی نیست که نیازمند تکنولوژی خاصی باشد، بلکه کمی دلسوزی بیشتر نیاز دارد. ما در گذشته و چند دهه پیش برندهای ایرانی داشته‌ایم که بسیار محکم ساخته شده‌اند که به قول معروف «مرگ ندارند». قطعا برندهای خارجی مانند «بوش»، «ال‌جی» و «سامسونگ» محصولات‌شان در کشور خودشان با قیمت‌های بسیار پایین‌تری به دست مردم می‌رسد، اما همین را هم نمی‌شود ملاک قرار داد چرا که زیر‌ساخت‌هایی که برای آنها فراهم شده در کشور ما وجود ندارد. به طور نمونه شرکت‌های ایرانی مواد اولیه را بعد از چندین واسطه خریداری می‌کنند و این یعنی افزایش هزینه‌ها.
گارانتی را شفاف کنید
خریدار ماشین ظرفشویی «جی‌پلاس» نیز می‌گوید: تقریبا برندهای ظرفشویی تکنولوژی خاصی ندارند و صرفا استحکام بدنه و قطعات مهم است. بنده از زمانی که این ظرفشویی را خریداری کرده‌ام، با مشکلی مواجه نشده‌ام و فقط یک بار که دچار مشکل شد، کمی از نظر پشتیبانی شاهد تاخیر بودیم، اما در مجموع راضی‌کننده است. نکته دیگر اینکه از مسوولان این برند می‌خواهم در گارانتی همه چیز را شفاف اعلام کنند تا در زمان بروز مشکل اختلافی پیش نیاید.
خریدار «دوو» نیز معتقد است: تقریبا هیچ کس بین جنس ایرانی و خارجی با کیفیت یکسان، دست به انتخاب خارجی نمی‌زند، اما واقعا خریدار مجبور است با توجه به هزینه‌‌های بالای لوازم خانگی، کالایی را بخرد که از کیفیت آن مطمئن است. این اطمینان را باید تولیدکننده‌های داخلی به مردم بدهند و به نظر من با بالا بردن پلکانی استانداردها به این مهم می‌رسیم. امروز در زمینه طراحی شرکت «دوو» و برخی دیگر از شرکت‌های داخلی بسیار خوب کار کرده‌اند و می‌توانند همین کار را هم در سایر بخش‌ها اجرایی کنند.
تجربه نشان می‌دهد انحصار با هدف حمایت از تولیدکننده داخلی تقریبا منتهی به شکست است و در نهایت منجر به بالا رفتن قیمت‌ها و تولید بی‌کیفیت می‌شود. کما اینکه در برخی صنایع از جمله خودروسازی این واقعیت و عواقب تلخ آن عیان شده است. برخی در برابر انتقادات عنوان می‌کنند که توان داخلی در همین حد و اندازه است در حالی که مروری بر چند دهه گذشته کیفیت لوازم خانگی برخی برندهای ایرانی که متاسفانه امروزه به دلیل سیاستگذاری نادرست تعطیل شده‌اند، گویای کیفیت بسیار بالای آنهاست. بنابراین جا دارد تولیدکننده مسیر درست یعنی ارتقای کیفیت را پیگیری کند. در این صورت به صورت خودکار قاچاقی صورت نمی‌گیرد و اتفاقا محصولات با قیمت بالاتر هم قابل فروش خواهد بود.
