چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی شرکت ارتباطات سیار ایران
از پتانسیل‌های افزایش سودآوری شرکت در سال‌های آتی، افزایش تعرفه‌های مکالمه (خدمات صوتی) و دیتا (اینترنت) توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی است که تاکنون اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است. همچنین با توجه به نیاز روزافزون به صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات و تاثیر آن بر ابعاد گوناگون زندگی اقشار مختلف جامعه و همچنین تغییر سبک زندگی، ایجاب می‌کند که شرکت محصولات خود را توسعه دهد و بتواند در حوزه‌های مختلف وارد شود که همان‌طور که از بررسی صورت‌های مالی شرکت استخراج می‌شود، شرکت ارتباطات سیار ایران (همراه) با حضور در حوزه‌های مختلف مانند اینترنت اشیا سعی در حفظ و افزایش سهم بازار خود دارد و همچنین شرکت با سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها، قصد گسترش فعالیت‌های خود را دارد. بنابر بررسی‌های صورت گرفته در خصوص نرخ مکالمه در سایر نقاط جهان، نرخ مذکور در برخی از کشورهای همسایه (نظیر ترکیه) تا ۴۰ برابر نرخ ایران است! و در کشورهای دیگر مانند عراق این نسبت تا ۵۰ برابر هم مشاهده شده است! اما نرخ‌های کنونی نسبت به میانگین جهانی و حتی میانگین منطقه‌ای بسیار اندک بوده و صنعت را دچار مشکلات مالی و سرمایه‌گذاری کرده است؛ مشکلات مالی به دلیل کاهش سودآوری و تضعیف جریانات نقدی شرکت و به تبع آن تضعیف قدرت سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های موردنیاز و به‌روز کردن تجهیزات مخابراتی (مانند دکل) شده است که باعث شده تجهیزات موردنیاز شرکت جهت توسعه فعالیت‌های عملیاتی و حفظ سهم بازار کنونی تامین نشود. شباهت این صنعت از حیث تاثیر نرخ‌گذاری دستوری با صنعت برق کشور قابل توجه بوده و حتی می‌توان گفت که وضعیت نرخ‌گذاری دستوری در صنعت مخابرات کشور از سایر صنایع (حتی برق و خودرو) وخیم‌تر شده است.
طبق تحلیل‌های انجام شده، نرخ دلاری مکالمات به ازای هر دقیقه شرکت ارتباطات سیار ایران (همراه) طی سال‌های گذشته به دلیل نرخ‌گذاری دستوری و اعلام نرخ‌های ریالی بدون توجه به افزایش نرخ برابری دلار به ریال، کاهش چشمگیری داشته و از میزان ۶/ ۱ سنت به ازای یک دقیقه مکالمه در سال ۱۳۹۴ به ۲/ ۰ سنت به ازای یک دقیقه مکالمه در سال ۱۴۰۰ رسیده است و نشان می‌دهد که نه تنها درآمد واقعی شرکت افزایش نداشته بلکه با افزایش نرخ تورم و عدم تعدیل نرخ مکالمه شرکت، حاشیه سود خالص در طی این سال‌ها از میزان ۳۰درصد به ۱۸درصد کاهش یافته است. در آخر گفتنی است که با توجه به نرخ‌گذاری دستوری حاکم بر این شرکت، انتظار می‌رود در صورت عدم افزایش تعرفه‌ها، سودآوری این شرکت در سال‌های آتی دچار اختلال شود، اما در صورتی که افزایش نرخ منطقی مطابق قانون دریافت شود و رگولاتور از نرخ‌گذاری دستوری در این صنعت دست بردارد، می‌توان انتظار تحقق سودهای به مراتب بالاتری برای شرکت داشت و جایگاه مناسب شرکت در سال‌های گذشته مجددا احیا شود. در غیر این صورت باتوجه به هزینه دلاری و سنگین تجهیزات و دریافت وام‌های بیشتر توسط شرکت برای تامین این هزینه، امکان دارد مطابق آنچه در سال جاری در خصوص قطعی برق به دلیل عدم سرمایه‌گذاری مناسب شاهد بودیم، در این عرصه نیز با کاهش شدید کیفیت و وسعت پوشش خدمات شرکت از جمله مکالمات صوتی و خدمات دیتا (اینترنت)، در سنوات آتی مواجه شویم.
نگاهی کوتاه به تاریخچه و درآمد عملیاتی
شرکت ارتباطات سیار ایران در حال حاضر از شرکت‌های فرعی شرکت مخابرات ایران است که پس از عرضه ۵درصد از کل سهام خود در بازار فرابورس ایران از سهامی‌خاص به سهامی عام تغییر شخصیت حقوقی داد و نهایتا در تاریخ ۲۹/ ۱۱/ ۹۱ در شرکت بورس و اوراق بهادار ایران پذیرفته و از تاریخ ۲۹/ ۵/ ۹۲ نام شرکت از فرابورس به تابلوی اصلی بورس منتقل شده است.
نخستین مرحله از راه‌اندازی فناوری تلفن‌همراه در سال ۷۳ با ظرفیت‌سازی برای ۹۲۰۰ شماره در شهر تهران با مسوولیت امور ارتباطات سیار شرکت مخابرات ایران آغاز شد. در ۱۹ مردادماه همان سال با واگذاری ۴ سیم‌کارت به نهاد ریاست‌جمهوری، برای اولین بار عرضه رسمی سیم‌کارت تلفن‌همراه در ایران آغاز شد.
گروه شامل شرکت ارتباطات سیار ایران (شرکت اصلی) و شرکت‌های فرعی به ترتیب شرکت ارتباطات مبین نت (سهامی‌خاص) و شرکت سرمایه‌گذاری توسعه نور دنا (سهامی‌خاص) و شرکت نقش اول کیفیت (سهامی‌خاص) است. درآمد کارکرد مشترکان در سال ۱۳۹۹ با تشکیل ۹۲درصد از کل درآمد شرکت، اصلی‌ترین منبع درآمد به حساب می‌آید. این درآمد به چهار بخش درآمد مکالمات – خدمات صوتی، خدمات داده، آبونمان (مشترکان دائمی) و سایر تقسیم‌بندی می‌شود.
با بررسی گزارش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، صورت‌های مالی و گزارش هیات‌مدیره شرکت ارتباطات سیار ایران، تعداد سیم‌کارت‌های فعال شرکت در بازار برای سال‌های مختلف به‌دست می‌آید. میزان درآمد مکالمات و خدمات صوتی شرکت ارتباطات سیار تابعی از تعداد سیم‌کارت‌های فعال شرکت و میزان مصرف سرانه هر سیم‌کارت است.
همچنین برای پیش‌بینی وضعیت آتی مکالمات و خدمات صوتی، برآورد میزان سرانه مکالمات و خدمات صوتی و دیتا در آینده مورد استفاده قرار گرفته است. به این منظور، از نرخ رشد متوسط سال‌های گذشته استفاده شده است.
هزینه تسهیم درآمد به میزان سهم اعطاکننده پروانه از محل درآمد در طول هر سال قراردادی اطلاق می‌شود که به آیتم‌های تسهیم درآمد۱/ ۲۸درصد، خدمات اجباری عمومی (USO) ۲/ ۵درصد، حق سازمان ۲۵/ ۰ درصد و هزینه ارتباطات بین‌الملل مشترکان زیرساخت تقسیم می‌شود.
