پارس خودرو؛ هزینه‌ها بیش‌از درآمدها

سعید رشیدی : شرکت پارس خودرو در سال ۹۹ رشد تولید ۶/ ۳درصدی را تجربه کرد. این درحالی است که کل رشد تولید خودروی کشور حدود ۱۹درصد بود. این امر باعث شد سهم پارس خودرو از بازار داخلی کاهش یابد. این شرکت با وجود افزایش ۱۶۰درصدی در ارزش ریالی درآمد‌ها، به دلیل افزایش هزینه‌ها و قیمت نهاده‌های مورد نیاز تولید با زیان روبه‌رو شد. قیمت‌گذاری دستوری، تحریم‌ها و افزایش نرخ ارز‌،عناوینی است که مدیرعامل پارس خودرو به عنوان علت اصلی زیان‌ده بودن این شرکت از آن نام می‌برد.

​

به‌رغم مشکلات موجود، این شرکت در تلاش است با بهبود عملکرد خود،چالش‌های موجود را تبدیل به فرصت کند. افزایش سهم بازار با یکپارچه‌سازی فعالیت‌های بازاریابی، افزایش تیراژ تولید، تولید محصول با برند پارس خودرو، تولید محصولات سایپا و خودرو‌سازان چینی با تاکید بر افزایش کیفیت، ارتقای مشخصات و رقابت‌پذیری بیشتر آن، عرضه محصولات در بازارهای بین‌المللی و ارائه قطعات بدنه به شبکه خدمات پس از فروش خودروسازی سایپا، بهبود ساختار مالی از طریق مدیریت منابع و مصارف مالی و به کارگیری بهینه دارایی‌ها از جمله استراتژی‌های ذکر شده در نقشه راه پارس خودرو است.

عملکرد مالی شرکت: (درآمدها، هزینه‌ها را پوشش نمی‌دهد)

هرچند عملکرد این شرکت نسبت به سال 98مثبت نبود، اما پارس خودرو توانست در سال 99 با بهبود زنجیره تامین و سرمایه‌گذاری مناسب در موجودی انبار، بخشی از تعهدات معوق خود را مرتفع کند. همچنین با برقراری ارتباط مناسب با مشتریان رضایتمندی را در مورد خدمات خود ارتقا بخشد. جدول (1) تغییرات خرید و مصرف مواد اولیه این شرکت را در سال 99 نشان می‌دهد. جمع تولید انواع محصولات این شرکت در 5ماه نخست سال 1400 حدود 43هزار و700دستگاه بود که در مقایسه با 5ماه نخست سال 99، (221هزار دستگاه) کاهش یافته است. اما در زمینه فروش؛ این شرکت با مبلغ حدودی 31هزارمیلیارد ریال نسبت به 9هزار میلیارد ریال در5ماه اول سال 99، رشد بالایی داشته است. در بازه سالانه نیز فروش این شرکت در سال 99 نسبت به سال قبل 288درصد رشد یافت.

سهم پارس خودرو از بازار در سال گذشته  11درصد بود که نسبت به 13درصد در سال 98 کاهش یافته اما این کاهش درمقایسه با فعل و انفعالات کلی بازار و افزایش فروش در دو خودرو‌ساز بزرگ، چندان ‌حائز اهمیت نیست. این خودرو‌ساز در سال گذشته، 58درصد از فروش خود را از طریق پیش‌فروش و 42درصد را به صورت فروش فوری انجام داده است. محصولات این شرکت چه در زمان تولید جیپ و شاهین و چه در زمان حال، بسیار مورد توجه مشتریان بوده و همواره از محصولات این شرکت استقبال شده است.

این شرکت تا ابتدای سال 1400 با زیان انباشته رو‌به‌رو است و در سال 99 با افزایش انواع هزینه‌های عملیاتی و غیرعملیاتی، به 40هزارمیلیارد ریال زیان رسید. این میزان در مقایسه با عملکرد سود و زیان در سال قبل؛ کاهش 13هزار درصدی را نشان می‌دهد.

سرمایه شرکت در بدو تاسیس 839میلیون ریال بود که طی چند مرحله افزایش سرمایه به 113هزارمیلیارد ریال در سال 1400  رسید. آخرین افزایش سرمایه این شرکت از طریق مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها و به میزان 400درصد بود که برای اصلاح ساختار سرمایه، در خرداد ماه امسال صورت پذیرفته است. بهای تمام شده کالای فروش رفته با 166درصد (افزایش)، خالص سایر درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی با 58درصد (کاهش)، هزینه‌های مالی با31درصد (افزایش) و هزینه فروش، اداری و عمومی ‌با 14درصد (افزایش) از جمله مهم‌ترین عوامل افزایش زیان شرکت در سال گذشته بودند. برخی از مهم‌ترین شاخص‌های مالی این شرکت در جدول (2) آورده شده است.

طبق داده‌های موجود در جدول، حاشیه سود این شرکت در سال 97 برابر با 50درصد منفی بود، این به آن معنا است که شرکت به ازای فروش خود، 50درصد زیان ساخته است. این عدد در سال 98 بهبود یافت، ولی در سال 99 با افزایش هزینه‌ها، به عدد 96درصد منفی رسید و شرکت به ازای فروش خود، 96درصد زیان شناسایی کرد. با وجود منفی بودن این نسبت درابتدای سال 1400، کاهش آن نشان از بهبود در عملکرد دارد. هرچند این شرکت باید برای جبران زیان خود راه زیادی بپیماید.

نسبت آنی (تقسیم دارایی‌های جاری به بدهی‌های جاری) برای این شرکت در سال 97 برابر با 27/ 0بود که نشان می‌دهد قدرت پرداخت بدهی‌های جاری این شرکت در شرایط خوبی قرار نداشته. در سال 98 این نسبت بهبود می‌یابد (هرچه به یک نزدیک باشد نشان‌دهنده وضعیت بهتر است)، ولی در سال99 و ابتدای 1400 دوباره از توانایی شرکت در پرداخت‌ها کاسته می‌شود. با کاهش نسبت آنی در کنار کاهش جمع بدهی‌ها به دارایی‌ها تحلیل کمی ‌پیچیده می‌شود. در اینجا باید توجه داشته باشید در نسبت آنی به دارایی‌هایی توجه می‌شود که قدرت نقد‌شوندگی بالایی دارند و اقلامی‌ مانند موجودی کالا و پیش‌پرداخت‌ها در آن استفاده نمی‌شود. جمع بدهی‌ها به دارایی‌ها عمدتا به خاطر پیش‌پرداخت‌هایی که از پیش‌فروش محصولات از طرق شرکت وصول شده است بهبود یافته. این موضوع می‌تواند آینده فعالیت‌های این شرکت را «اگر هزینه‌ها کنترل شود» بهبود بخشد.

نتیجه: به طور کلی پارس خودرو با وجود سابقه درخشانی که در مورد تولیدات خود دارد از سمت عوامل بیرونی بسیار آسیب دیده است. عواملی مانند تحریم‌ها، تورم، قیمت‌گذاری دستوری و انواع ریسک‌های ناشی از بخشنامه‌ها و تصمیمات ارگان‌های بالادستی. مهم‌ترین چالش این شرکت، کنترل هزینه‌های عملیاتی و غیرعملیاتی است که با توجه به نیاز زنجیره تامین این شرکت به واردات مواجهه با آن نیازمند برنامه‌ریزی قوی و حمایت تمام ارگان‌های تصمیم‌ساز است. تورم صنعت را دچار فروپاشی می‌کند؛ با وجود تورم بالا این شرکت در تامین قطعات برای انجام تعهدات خود با مشکلات زیادی روبه‌روست. حاشیه سود خالص این شرکت این موضوع را به خوبی نمایان می‌کند، جایی که شرکت به ازای هر واحد فروش، 85درصد زیان شناسایی کرده است.

طبق اطلاعات منتشره از طرف سازمان بورس، درحال حاضر EPS این شرکت 360منفی، P/ Eشرکت 43/ 3منفی و P/ S شرکت 33/ 2است.