چرا فولاد اکسین از فولاد خوزستان جدا شد؟
مسیری که فولاد اکسین طی کرد
همه چیز برای یک شروع عالی و قرار گرفتن فولاد اکسین در مدار تولید محصولات نهایی که کمک شایانی به صنعت نفت می‌کرد، آماده بود که در تصمیمی ناگهانی و غیرکارشناسی، فولاد اکسین بدون در نظر گرفتن شرایط به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی واگذار شد. این اتفاق در حالی رخ داد که ضمانت‌نامه ۲۵۰میلیون یورویی بانک صادرات مربوط به بدهی ناشی از خرید تجهیزات کارخانه از شرکت دانیلی ایتالیا به فولاد خوزستان در زمان راه‌اندازی خط تولید این کارخانه نادیده گرفته شد و فرزندی که به تازگی راه رفتن را آموخته بود، از مادرش جدا شد و این اقدام نسنجیده، شروعی بود برای مصیبت‌هایی که اگر مهر مادر نبود شاید به فرجامی نامطلوب تبدیل می‌شد. در صورتی که روند فعالیت پروژه ورق عریض در قالب جدید و مستقل و به نام فولاد اکسین خوزستان پس از واگذاری به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تا آنجا پیش رفت که در پایان سال ۱۳۹۸ فولاد اکسین خوزستان با بیش از ۱۱۳۰میلیارد تومان بدهی تناژی، بیش از ۵۰۰میلیارد تومان بدهی ریالی، بیش از ۱۵۰میلیارد تومان بدهی مالیاتی، زیان سنواتی، ۱۳۰میلیارد تومان مطالبات مشکوک‌الوصول، فاقد مواد اولیه، فاقد قطعات استراتژیک مورد نیاز خط تولید، فاقد محصول قابل فروش، فاقد دستورالعمل و آیین‌نامه، نابسامانی در تشکیلات سازمانی، احتمال بروز بحران کارگری، عدم امکان دریافت کارت بازرگانی، عدم امکان دریافت دسته چک بانکی، عدم امکان دریافت ضمانت‌نامه، بدهی‌های بیمه‌ای، بی‌اعتباری نزد مشتریان و دیگر مشکلات مواجه شد.
این موارد تنها بخشی از مشکلاتی بودند که به‌رغم حمایت‌های زیرساختی فولاد خوزستان از بعد انفصال فولاد اکسین از این شرکت ادامه داشت. تصفیه‌خانه و سیستم آب و فاضلاب صنعتی، جاده‌های دسترسی، خدمات فنی و مهندسی، تامین اکسیژن مورد نیاز خط تولید و نیروی انسانی متخصص و باتجربه بخشی از این زیرساخت‌هاست که از سوی فولاد خوزستان در اختیار فولاد اکسین قرار گرفت. شرایط به قدری بحرانی شد که در سال ۱۳۹۷ وزیر وقت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از فولاد خوزستان خواست برای جلوگیری از ورشکستگی و ایجاد بحران‌های امنیتی ناشی از بیکاری کارکنان مجموعه، مدیریت اکسین را برعهده بگیرد. فولاد اکسین بحران‌زده اواخر بهمن ۱۳۹۷ با انتصاب امین ابراهیمی (قائم مقام ارشد مدیرعامل و عضو هیات‌مدیره فولاد خوزستان در همان زمان) به سمت مدیرعامل فولاد اکسین انتخاب شد. تنها با نگاهی به عملکرد ۱۰۰ روزه ورود شرکت فولاد خوزستان در اداره فولاد اکسین می‌توان به تاثیر و اهمیت انتقال مدیریت و مالکیت این شرکت به فولاد خوزستان پی برد.
افزایش میزان تولید از ۳۰ هزار تن به ۷۴ هزار تن در ماه (۲/ ۵برابر)، افزایش ۱۰ برابری خرید قطعات استراتژیک خط تولید، تولید ورق‌های مخصوص محیط ترش شرکت نفت برای نخستین‌بار در ایران، ۹/ ۵ برابر افزایش تولید محصولات آلیاژی خاص نسبت به کل سال ۱۳۹۷، جایگزینی فروش مستقیم به‌جای فروش کارمزدی پس از دو سال و بسیاری موفقیت‌های دیگر که حاصل حضور مدیران فولادی در اداره اکسین بود. طی این دو سال، فولاد اکسین از فروش کارمزدی به فروش مالکیتی رسید و توانست تعمیرات اساسی تجهیزات را در جهت به حداکثر رساندن ظرفیت تولید انجام دهد و با حضور کلیدی در پروژه‌های بزرگ ملی نفت و گاز (همچون پروژه افتخارآمیز خط لوله انتقال نفت گوره به جاسک) در سطح ملی، کشور را به خودکفایی برساند؛ اما با شروع سوددهی شرکت فولاد اکسین، سهامداران آن تفاهم‌نامه را فراموش کردند و با تغییر دولت روند واگذاری متوقف شد. در دی ۱۳۹۸ در چارچوب برنامه‌های راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اهداف جایگزینی مدیریت سهام به‌جای بنگاه‌داری، ایجاد قطب‌های فولادی در کشور و بازگشت مدیریت متمرکز به فولاد خوزستان تفاهم‌نامه واگذاری سهام فولاد اکسین به فولاد خوزستان میان نمایندگان وزارت و مدیرعامل وقت فولاد خوزستان مبنی بر انتقال ۶۰درصدی از کل سهام فولاد اکسین به‌صورت ثبتی به امضا رسید. حال با وجود نهایی شدن تفاهم‌نامه در حضور مقام عالی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و گذشت نزدیک به دو سال هنوز از سوی وزارتخانه اقدامی در جهت واگذاری سهام فولاد اکسین به فولاد خوزستان انجام نشده است. فشار بانک صادرات مبنی بر جاری کردن ضمانت‌نامه و پیگیری مراحل قانونی که در این صورت ممکن است بزرگ‌ترین عرضه‌کننده شمش فولادی کشور که در سال‌های اخیر توانسته با ازرآوری حاصل از صادرات محصولات باکیفیت، جایگزین مناسبی برای صادرات نفتی کشور لقب بگیرد، با مشکلاتی مواجه شود که پیامد آن گریبان‌گیر فولاد اکسین هم خواهد شد. قطعا تعطیلی دو شریان اصلی تولید فولاد و ورق کشور علاوه بر آثار زیان‌بار بر اقتصاد کشور، استان خوزستان را که در شرایط فعلی هم بیشترین نیروی بیکار را در خود جای داده است، با مشکلات امنیتی مواجه می‌کند.
بیکاری در کمین تعطیلی فولاد اکسین
در صورت اجرای ضمانت‌نامه بانک صادرات و صدور رای دادگاه، خط تولید فولاد خوزستان تعطیل شده و ناگزیر اقدام متقابل فولاد خوزستان را به همراه داشته و موجبات تعطیلی فولاد اکسین را به‌دنبال دارد. وقوع چنین شرایط فاجعه‌باری که دور از ذهن نیست علاوه بر بیکاری بیش از ۱۱هزار نفر به طور مستقیم و ۶۰ هزار نفر به‌صورت غیرمستقیم، ضربه مهلکی به صنعت فولاد کشور وارد می‌کند. اینک و پس از دخالت بهنگام فولاد خوزستان، سزاوار نیست در شرایطی که با تملک فولاد اکسین از سوی فولاد خوزستان علاوه بر تکمیل زنجیره فولاد و دستیابی به تولید ۱۳میلیون تنی فولاد در افق ۱۴۰۴ و پایداری تولید در استان زرخیز خوزستان و خلق ثروت ملی، شاهد تاخیر در واگذاری سهام این شرکت به اصل خویش باشیم.
