احداث خطوط جدید ریلی با نگاه اقتصادی

مرتضی رجبی افزود: متاسفانه اولویت‌های کشور در احداث خطوط ریلی رعایت نمی‌شود. در حالی که بدون شک ایران یکی از بهترین پهنه‌های کشوری در دنیا بوده و در یک تقاطع بین قاره‌ای قرار دارد. به همین دلیل شاهد هستیم که احداث راه‌آهن زاهدان- چابهار این قدر به تاخیر افتاده در حالی که موازی با آن تاکنون چند هزار کیلومتر خط افتتاح شده است. بعد از آن باید خط ریلی رشت- انزلی- آستارا افتتاح شود؛ حداقل ۱۰میلیون تن بار در سال از هند به روسیه به صورت دوطرفه جابه‌جا می‌شود که با افتتاح این خطوط ریلی می‌تواند از کشور ما جا‌به‌جا شود. از این رو افتتاح این خطوط ریلی از پروژه‌های غیرصنعت حمل‌ونقل نیز برای کشور مهم‌تر است.

این کارشناس حمل و نقل ریلی در ادامه گفت: البته شنیده‌ها حاکی از آن است که از محل اعتبارات دفتر مقام معظم رهبری کمک مطلوبی به پروژه ریلی چابهار-زاهدان شده و امیدواریم شاهد افتتاح این پروژه باشیم. معتقدم اگر زیرساخت‌های لازم برای اتصال ریلی به کشورهای همسایه فراهم شود، کشور از فروش حجم عمده‌ای نفت بی‌نیاز می‌شود.

رجبی با اشاره به مشکل حمل‌ونقل ریلی در حوزه تامین و توسعه ناوگان گفت: به لحاظ شرایط تحریمی ‌لکوموتیوهای ما واقعا دچار اختلال هستند و باید تدبیری در این زمینه اندیشیده شود تا بتوانیم تامین واگن و لکوموتیو مورد نیاز را داشته باشیم.

وی افزود: در این شرایط حتی برای تولید ناوگان در داخل نیز نیازمند واردات بخشی از قطعات مانند چرخ و ترمز هستیم، اما واردات این قطعات با مشکل مواجه بوده است و یکسری سختگیری‌ها از طرف وزارت صمت وجود دارد. زمان کنونی زمان این سختگیری‌ها نیست و باید با یک تغییر استراتژی برای مدت کوتاهی اجازه واردات ناوگان داده شود. اینکه بعضی از کارخانه‌ها تولید داخل انجام داده‌اند در این زمینه تامین ناوگان کافی نیست و به واسطه افزایش تقاضا، قیمت تمام شده واگن حدود ۲۰‌درصد افزایش پیدا کرده است. به نظر می‌رسد بین حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای تبعیض و تناقض وجود دارد؛ در حالی اجازه واردات ناوگان جاده‌ای به صورت دست دوم صادر شده که ما مجبور هستیم به تولید داخلی که قیمت تمام‌شده آن از مشابه خارجی بالاتر بوده بسنده کنیم.

این کارشناس حمل‌ونقل ریلی با اشاره به تبعیض بین حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای گفت: در بحث تامین نیروی کشش نیز مشکلاتی داریم و بسیاری از شرکت‌های مالک واگن برای رفع مشکل تامین نیروی کشش در حال برنامه‌ریزی برای خرید لکوموتیو هستند؛ زیرا حجم عمده لکوموتیوهای کشور از نوع جنرال موتورز (GM) بوده و قطعات آنها تحت لیسانس آمریکا هستند و این موضوع روی تامین قطعات یدکی آنها تاثیر گذاشته است. تابستان امسال یکی از ضعیف‌ترین عملکردهای نیروی کشش را در شرکت راه‌آهن داشتیم. این موضوع باعث رسوب واگن‌های ما در مبادی و مقاصد شده و سبب افت عملکرد شرکت‌های مالک واگن شده است.

مدیر عامل شرکت احیاء ریل ایرانیان درباره قطعی برق صنایع و کاهش بارهای ریلی گفت: مشکل قطعی برق بسیاری از صنایع مانند سیمان را تحت تاثیر قرار داد و تولیدات آنها را کاهش داد در  نتیجه میزان بارهای ما کاهش یافته است. دو مشتری عمده حمل بار ما ابتدا فولاد و سپس سیمان بودند که متاسفانه هر دو صنعت بابت کمبود برق دچار افت تولید شدند.

رجبی با تاکید بر تاثیر قوانین حمایتی ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید و تبصره ۱۸ بر توسعه حمل و نقل ریلی موثر گفت: این قوانین بسیار موثر بوده ودر عمل جزو معدود زیر‌بخش‌های صنعت است که تقریبا بالای ۹۰ درصد آن در عمل جذب شده است. بخش حمل و نقل ریلی نیازمند توسعه بوده و در طی سالیان اخیر تحت تبعیض نسبت به بخش جاده‌ای قرار گرفته و این صنعت به لحاظ زیرساختی بسیار تهی است. به نظرم این قوانین بسیار خوب بوده اما میزان تسهیلات ارائه شده کافی نیست زیرا صنعت بسیار هزینه‌بری هستیم و واگن‌های مورد نیاز گران قیمت است از این رو حجم اعتبارات در نظر گرفته شده در مقایسه پایین بوده و نیازمند افزایش حجم اعتبارات تسهیلاتی از محل وجوه اداره شده است. وی درباره لزوم واکسیناسیون پرسنل شرکت‌های حمل ریلی گفت: یکی دیگر از مشکلات موضوع پاندمی‌ کرونا و تعطیلی مراکز اقتصادی است. حمل‌ونقل ریلی جزو مشاغل گروه یک بوده و در تمامی ‌ایام تعطیل و غیرتعطیل در حال خدمت‌رسانی به مردم است. پرسنل شرکت‌های حمل ریلی که بازوی اجرایی سیستم حمل‌ونقل ریلی کشور هستند باید واکسینه شوند، زیرا در معرض تهدید ویروس کرونا قرار دارند؛ اما متاسفانه هنوز هیچ اقدامی‌ در این زمینه انجام نشده است. تقریبا تمام ایستگاه‌ها و مناطق عملیاتی زیر نظر شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی هستند، اما واکسن به واحدهای ستادی راه‌آهن داده شده است. در حال پیگیری این موضوع از طریق انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی هستیم تا به سرعت واکسیناسیون پرسنل شاغل در این بخش انجام شود.