با افتتاح خط لوله جدید در روزهای آتی
اولین محموله نفت‌خام ایران از پایانه جاسک صادر می‌شود
این پروژه عظیم شامل مونتاژ یک‌هزار کیلومتر لوله ۴۲اینچی با ظرفیت یک‌میلیون بشکه نفت خام در روز، پنج تلمبه‌خانه، دو ایستگاه توپک‌رانی، ۲۰ مخزن ۵۰۰هزار بشکه‌ای ذخیره نفت به ظرفیت کل ۱۰میلیون بشکه و سه گوی شناور برای بارگیری نفت‌کش‌ها به جهت صادرات نفت خام است.
این خط در صورت تکمیل تمامی ایستگاه‌ها قادر است افزون بر انتقال نفت‌ترش، میعانات گازی را نیز از نزدیکی گوره به بندر جاسک برای صادرات و تامین خوراک صنایع مرتبط، منتقل سازد.
سرمایه‌گذاری اجرای این پروژه بیش از ۸/ ۱میلیارد دلار در نظر گرفته شده که به گفته بیژن زنگنه با توجه به هدف‌گذاری‌های انجام‌شده برای توسعه منطقه مکران به‌ویژه جاسک به‌عنوان یکی از کانون‌های توسعه این منطقه، از این میزان ۷۰۰میلیون دلار سرمایه‌گذاری در این منطقه انجام می‌شود.
یکی از مهم‌ترین مسائلی که در این پروژه وجود داشت، استفاده حداکثری از ظرفیت‌های داخلی در تامین تجهیزات موردنیاز بود. به‌عنوان مثال می‌توان به ساخت و مونتاژ هزار کیلومتر لوله ۴۲اینچی توسط کارخانه‌های داخلی و ساخت پمپ‌های موردنیاز توسط متخصصان داخلی برای اولین بار در کشور اشاره کرد.
سوالی که ممکن است مطرح شود این است که به چه دلیل تمامی ظرفیت‌های مهندسی وزارت نفت در دو سال پایانی دولت دوازدهم صرف اجرای این پروژه شد؟ در نگاه اول اهمیت اجرای این پروژه راهبردی، دور زدن تنگه هرمز و مصونیت از تبعات امنیتی این منطقه است، اما این تنها یک وجه از موضوع است و مساله اصلی ظرفیت‌های ژئوپلیتیک منطقه جاسک در مناسبات اقتصادی و تجاری در منطقه غرب آسیا و دسترسی به آب‌های آزاد است که تاکنون از آن بهره‌ای گرفته نشده بود. درواقع با بهره‌برداری از این خط لوله با قابلیت انتقال نفت‌خام و میعانات گازی با رویکرد تمرکززدایی از خلیج‌فارس و استفاده از ظرفیت‌های ترانزیت آبی دریای عمان، علاوه بر کاهش مسافت و زمان تردد نفت‌کش‌ها، این امکان فراهم می‌شود که با ایجاد تنوع محصولات نفت پایه، فرصت نقش‌آفرینی کشورمان در این حوزه پررنگ‌تر شود.
پروژه خط لوله نفتی گوره به جاسک از سوی دیگر گام بلند شرکت ملی نفت ایران در انجام مسوولیت‌های اجتماعی به شمار می‌رود که به ایجاد توسعه متوازن و پایدار، محرومیت‌زدایی و افزایش سطح امنیت اجتماعی و رفاه خانوار در منطقه جاسک و شهرهای همجوار در استان هرمزگان منجر می‌شود.
با اجرای پروژه‌های شرکت ملی نفت ایران در منطقه جاسک و سواحل مکران، طرح‌ها و پروژه‌های توسعه‌ای و اقتصادی دیگری قابلیت اجرا را در این منطقه پیدا می‌کنند که برنامه‌ریزی برای ایجاد منطقه ویژه اقتصادی انرژی جاسک و تبدیل آن به قطب جدید انرژی در منطقه غرب آسیا، اجرای پروژه انتقال گاز طبیعی از طریق خط لوله به عمان، ساخت مخازن ذخیره‌سازی نفت خام و گاز، احداث دو پالایشگاه و سه مجتمع پتروشیمی از سوی سرمایه‌گذاران بخش‌خصوصی، نیروگاه برق، احداث فرودگاه بین‌المللی جاسک، توسعه حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی در امتداد ساحل بندرعباس، جاسک و چابهار و ایجاد شهرک صنعتی ایران و چین از جمله این پروژه‌ها هستند. همچنین صنایع متنوعی مانند پالایشگاه، پتروشیمی، پتروپالایش، فولاد، آلومینیوم، منیزیم، نیروگاه و کشتی‌سازی از دیگر صنایع مهم پیش‌بینی‌شده برای این مناطق هستند.
در آستانه بهره‌برداری از مرحله اول این خط رضا دهقان، معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» اهمیت این خط را علاوه بر اهمیت ژئوپلیتیک آن برای کشور در توسعه اقتصادی و اجتماعی و ایجاد اشتغال پایدار می‌بیند.
دهقان می‌گوید: خط لوله انتقال میعانات از گوره به جاسک، نفت تولیدی غرب کشور به‌ویژه غرب کارون را به منطقه مکران و جاسک در حاشیه دریای عمان منتقل می‌کند تا امکان صادرات از دریای عمان و شرق تنگه هرمز فراهم شود. این خط مناطق جغرافیایی زیادی در چند استان ازجمله بوشهر، هرمزگان و فارس را در طرحی گسترده پوشش می‌دهد.
وی اضافه می‌کند: ورود نفت به‌عنوان موتور توسعه به هر منطقه‌ای همانند مکران باعث رشد و شکوفایی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌شود.
به گفته وی در کنار این خط لوله در جاسک، منطقه‌ای به وسعت ۵هزار هکتار برای ایجاد سه پالایشگاه و چند پتروشیمی در نظر گرفته شده که پس از احداث توسعه منطقه را با تحولات زیادی روبه‌رو خواهند کرد؛ زیرا ساخت و احداث این صنایع به ایجاد زیرساخت‌های شهری و... نیاز دارد و بر همین اساس رونق غیرنفتی این منطقه نیز رقم می‌خورد.
دهقان با اشاره به اینکه وزارت نفت در طول احداث این خط لوله در تسهیل روند اجرای پروژه احداث و ایجاد جاده‌های دسترسی، راه‌های اصلی و فرعی و تعدادی پل و مواردی ازاین‌دست در حوزه حمل‌ونقل مشارکت داشته است می‌گوید: چنین اقداماتی باعث ایجاد هم‌افزایی بین وزارتخانه‌های مختلف می‌شود؛ همان‌طور که اکنون وزارت راه و شهرسازی درصدد تاسیس یک بندر تجاری و نفتی در این منطقه است و به‌تازگی در این زمینه تفاهم‌نامه‌ای بین وزارت نفت و وزارت راه و شهرسازی امضا شده است. وی اضافه می‌کند: از سویی در جنوب این منطقه نیز یک شهرک صنعتی در حال احداث است که به جهت تکمیل زنجیره ارزش‌آفرینی فرآورده‌های نفتی هدف‌گذاری شده است و نمونه دیگری از تحولات ساختاری و اقتصادی در منطقه محسوب می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در آینده شاهد حضور بخش خصوصی در این مناطق به جهت سرمایه‌گذاری خواهیم بود، می‌گوید: وزارت نفت در مالکیت و راهبری تاسیسات این منطقه دخالت نخواهد کرد و تنها نقش پشتیبانی و نظارت بر صنایع را خواهد داشت.
دهقان با اشاره به درخواست بخش خصوصی برای اخذ مجوز احداث پالایشگاه و پتروشیمی در این منطقه، تصریح می‌کند: وزارت نفت تنها در ارائه خوراک و برخی زیرساخت‌ها به این بخش‌ها کمک خواهد کرد.
دهقان در پاسخ به سوالی مبنی بر ضرورت ایجاد بانکرینگ در این منطقه می‌گوید: بانکرینگ به شرکت پالایش و پخش ارتباط دارد، اما هنوز برنامه‌ریزی خاصی برای آن صورت نگرفته و افق شفافی برای آن وجود ندارد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه در بخش اول بهره‌برداری از خط لوله گوره به جاسک تنها ۳۰۰هزار بشکه صادر خواهد شد، می‌گوید: این پروژه مانند هر پروژه بزرگی طی چند مرحله به بهره‌برداری می‌رسد. بر همین اساس باقی ظرفیت این خط لوله تا یک سال آینده تکمیل شده و به بهره‌برداری خواهد رسید.
معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران با تاکید بر اینکه صادرات نفت‌خام از تنگه هرمز همچنان ادامه دارد و این پایانه جدید در راستای تنوع در ایجاد پایانه‌های صادراتی ساخته شده است، می‌افزاید: در آینده بارگیری از پایانه جاسک برای طرف‌های بین‌المللی جذابیت بیشتری دارد؛ زیرا با کاهش زمان چهارروزه رسیدن به پایانه هزینه‌های حمل‌ونقل و بیمه و... مقرون‌به‌صرفه‌تر خواهد بود.
