تاثیر رشد قیمت سرب و روی بر تولید و مصرف
فلز روی در پایان عمر مفید خود بدون اینکه در خواص شیمیایی و ارزش آن تغییری ایجاد شود قابل بازیافت است. علاوه براین، ویژگی‌های فلز روی به پایداری آن در مدت استفاده کمک قابل‌توجهی می‌کند، همچنین با کاهش میزان مصرف انرژی، کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای و به حداقل رساندن دفع زباله، نقش مهمی را در دوره پایانی عمر مفید خود ایفا می‌کند. چرخه سیستماتیک زندگی فلز روی، شامل تولیداتی از قبیل فولاد گالوانیزه است. این محصول بعد از عمر مفید خود یکی از منابع بازیافتی روی محسوب می‌شود. بسته به ترکیب مواد بازیافت شده، این مواد می‌توانند مجددا ذوب شوند یا اینکه وارد فرآیند پالایش شوند. بر اساس اطلاعات بورس فلزات لندن، آسیا با تولید حدود ۴۸درصد روی جهان حدود نیمی از تولید جهانی این فلز را به خود اختصاص می‌دهد و پس‌ازآن آمریکا با تولید ۲۵درصد سهم بازار جهان در رتبه دوم قرار دارد. فلز روی بعد از آهن، آلومینیوم و مس چهارمین فلز مورداستفاده و پرمصرف در جهان است. موارد مصرف متعدد فلز روی و آلیاژهای مختلف آن، میزان مصرف این فلز را در جهان افزایش داده و آن را به یک فلز مهم و استراتژیک در صنعت تبدیل کرده است. عمد‌ه‌ترین مصرف فلز روی در صنایع و تسهیلات نظامی، صنعت برق و الکترونیک، صنعت خودرو و قطعات صنعتی است که مهم‌ترین آنها در جدول زیر عنوان شده است:
با توجه به تحقیق‌های به‌عمل‌آمده، عمده مصرف فلز روی در تولید فرآیند گالوانیزاسیون قطعات فولادی است که ارتباط مستقیمی با صنعت خودرو و ساخت‌وساز در جهان دارد.
در آسیا چین حدود 37 درصد از تولیدات جهانی روی را به خود اختصاص داده و بزرگ‌ترین تولیدکننده این فلز در آسیا شناخته می‌شود. چین بزرگ‌ترین مصرف‌کننده فلز روی هم است و حدود 50درصد از تقاضای روی جهان را به خود اختصاص می‌دهد. با توجه به برنامه‌های بلندمدت و گسترده چین در حوزه تولید اتومبیل، ساخت‌وساز مسکن و سایر تولیدات صنعتی با رشد مناسبی روبه‌رو شده است، بنابراین بسیاری از تحلیلگران را بر آن داشته که نسبت به کمبود این فلز در سال‌های بعد هشدار دهند. بر اساس داده‌ها و اطلاعات اولیه گروه مطالعات بین‌المللی صنعت سرب و روی، بازار جهانی روی در روزهای اخیر شاهد رشد قیمتی فزاینده‌ای شده است. همچنین ذخایر و موجودی مواد اولیه نیز رو به کاهش است. افزایش تولیدات معدنی سرب و روی به میزان 2 درصد به‌طور عمده به دلیل افزایش تولید کشورهای تاثیرگذار ازجمله بورکینافاسو، چین، مکزیک، روسیه، سوئد و آمریکا بوده است. در حال حاضر قیمت جهانی شمش روی حدود 2950 دلار نوسان دارد. با توجه به پاندمی کرونا و تاثیر بالقوه این ویروس بر صنعت و اقتصاد جهان روند رشد قیمتی را در فلز روی شاهد بوده‌ایم و عامل دیگری که تاثیر مستقیم برافزایش قیمت فلزات کامودیتی ازجمله مس، روی، سرب و... دارد کاهش شاخص دلار در بازارهای جهانی است.
صنعت سرب
همان‌طور که اشاره شد مواد اولیه فلز سرب در ایران به‌وفور یافت می‌شود و نیازی به واردات مواد اولیه برای تولید شمش سرب در کشور نیست. قسمت عمده تقاضای سرب عمدتا برای تولید باتری‌های سربی است که در حال حاضر بیش از 70درصد مصرف سرب را به خود اختصاص می‌دهند. با توجه به توسعه صنعت مخابرات و لزوم استفاده از شمش سرب در این صنعت، روند مصرف سرب در جهان به‌سرعت در حال گسترش است. درگذشته باتری مخابراتی عمری برابر با 8 سال داشتند و در فواصل زمانی طولانی‌تری تعویض می‌شدند، اما فاصله زمانی تعویض باتری‌ها در این صنعت به‌طور میانگین به 2 سال رسیده است و این به معنی نیاز به تعداد بالای باتری برای تعویض آنها در این صنعت است. بیشترین میزان انرژی موردنیاز در صنعت ارتباطات و مخابرات مربوط به کشورهای درحال‌توسعه است که محرک اصلی بازار این فلز محسوب می‌شوند. خودروسازی نیز ازجمله صنایعی است که برای تولید باتری‌های موتوری نیازمند فلز سرب است. امروزه با استقبال از اتومبیل‌های برقی و افزایش روند برقی شدن صنعت خودرو در جهان مصرف سرب نیز افزایش‌یافته است. مزیت باتری‌های سربی که موجب شده جایگزینی برای این فلز وجود نداشته باشد قیمت کم و توانایی بی‌نظیر آنها در روشن کردن موتور خودروهای متداول و خودروهای میکرو هیبریدی در دمای کم و سرما است. بنابراین تقاضای آینده سرب مطلوب به نظر می‌رسد و سرب بیش از هر زمان دیگری برای پشتیبانی از بازار در حال رشد برای راه‌حل‌های ذخیره انرژی موردنیاز خواهد بود. امروزه قیمت جهانی سرب نیز حدود 2150 دلار نوسان دارد.
از میان عمده کشورهایی که با فلز سرب در جهان فعالیت اقتصادی دارند می‌توان به چین، آمریکا، پرو، استرالیا، هند و... اشاره کرد. در این کشورها فعالیت‌های اکتشاف معادن و منابع معدنی سرب و نقره از سال‌های 2019 شروع شده و این فرآیند ادامه‌دار درحال‌توسعه است.
در قیمت‌گذاری فلزات رنگی دو گزینه بسیار مهم وجود دارد که قبلا نیز به آن اشاراتی شده است. اولین گزینه قیمت جهانی آن فلز است و دومین گزینه قیمت ارز نیمایی در سایت بانک مرکزی (سنا) است. تاثیر تغییرات قیمت شمش روی و سرب در جهان متاثر از تحولات اقتصادی و سیاسی کشورهای صاحب اقتصاد جهانی ازجمله آمریکا و چین است. در سال جاری با توجه به روند افزایشی قیمت فلزات پایه و کاهش نقدینگی در مصرف‌کنندگان این فلزات و کاهش سفارش‌های شرکت‌های تولیدکننده شاهد رشد چشمگیری در افزایش تولید نبوده‌ایم. با توجه به اینکه روند قیمت‌ها از ابتدای سال تاکنون به علت افزایش قیمت‌های جهانی صعودی بوده است، بنابراین قیمت این فلزات حتی با کاهش نرخ ارز (دلار) بازهم روند افزایشی خود را حفظ کرده است. در این بازار معمولا تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان همواره با رصد قیمت‌های جهانی و نرخ دلار نوسان‌های قیمتی را در نظر می‌گیرند و با شرایط اعمال‌شده در بازار اقدام به تولید یا تامین می‌کنند. چنانچه نوسان قیمت‌ها بیش از اندازه باشد تعادل عرضه و تقاضا را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد. اما اگر نوسان‌های قیمتی روند کاهشی داشته و به ثبات در قیمت کالاها نزدیک‌تر باشد، در این بازار می‌توان به عرضه و تقاضای واقعی دست یافت.
