رئیس هیات‌مدیره شرکت «ایمن زلزله سدید» تشریح کرد
چگونه با ۶میلیون تومان از حادثه پلاسکو جلوگیری می‌شد؟!
هرچند بعد از زلزله بم تا حدودی نگاه به مقوله ساخت‌وساز تغییر کرد و اصطلاحا ساختمان‌ها به سمت مهندسی شدن پیش رفتند، اما غفلت از عنصر بسیار مهمی مانند آتش‌سوزی در هنگام زلزله یکی از معضلات به‌ویژه در ساختمان‌های مرتفع بوده است. در بسیاری از موارد ساکنان ساختمان از آوار زلزله در امان می‌مانند، اما عوامل دیگر مانند انفجار ناشی از گاز، حادثه‌آفرین می‌شود، به همین دلیل کارشناسان معتقدند لازم است که هماهنگ با لرزه‌نگارها، تجهیزاتی برای کنترل اتوماتیک شیرهای گاز در زلزله تعبیه شود. این در حالی است که در گذشته تکنولوژی شیرهای قطع گاز صرفا در اختیار چند کشور از جمله آمریکا، سوییس و ژاپن بود، اما از زمانی که شرکت دانش‌بنیان «ایمن زلزله سدید» در این حیطه اقدام به تحقیق و توسعه کرد، نمونه‌های شیرهای قطع گاز در کشورمان تولید شد که استقبال نهادهای مختلف از جمله شرکت ملی گاز را در پی داشت. سیدمحمد سیدمعصومی، موسس شرکت «ایمن زلزله سدید» تحقیقات خود را درخصوص کاهش تلفات زلزله، از سال ۱۳۶۹، مصادف با وقوع زلزله رودبار که در آن واقعه او به‌عنوان سر‌تیم گروه امداد حضور داشت، شروع کرد و ما‌حصل فعالیت این شرکت ثبت حدود ۱۰ اختراع در زمینه ایمنی زلزله بوده است. این شرکت با بهره‌گیری از متخصصان داخلی در گرایش‌های الکترونیک، کامپیوتر، مخابرات، عمران و مکانیک، موفق به ارائه راهکارهایی کاملا پیشرفته در راستای ایمنی زلزله برای اولین‌بار در جهان بوده است. تجهیزاتی ازجمله سیستم هشداردهنده زلزله حساس به امواج اولیه، دستگاه الکترونیکی قطع اتوماتیک گاز، آب و برق حساس به امواج زلزله، سیستم ایمنی آسانسور حساس به موج p زلزله، سیستم ایمنی جایگاه‌های سوخت بنزین و گاز CNG، سیستم ایمنی پالایشگاه‌ها و پتروشیمی و سیستم ایمنی پل و تونل از مهم‌ترین راهکارها در جهت کاهش تلفات زلزله بوده است، به‌گونه‌ای که هم‌اکنون علاوه بر ایران، حسگرهای زلزله ساخت این شرکت، در چند کشور لرزه‌خیز جهان در حال استفاده است.
قطع خودکار گاز شهرها در زلزله
سیدمحمد سیدمعصومی، بنیان‌گذار و رئیس هیات‌مدیره شرکت «ایمن زلزله سدید» به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: سیستم‌های قطع‌کن خودکار گاز علاوه بر اینکه در زمان وقوع زلزله قادرند گاز را از ورودی قطع کنند، در آتش‌سوزی‌ها هم به دلیل وصل بودن به سیستم اعلان حریق می‌توانند به‌صورت خودکار جریان گاز را قطع کنند. به‌طور نمونه در ساختمان پلاسکو اگر گاز به‌صورت خودکار قطع می‌شد، قطعا آتش‌سوزی قابل مهار بود و آن فاجعه به بار نمی‌آمد. جالب است بدانید که استفاده از این سیستم برای مالکان پلاسکو فقط ۶ میلیون تومان هزینه داشت.
وی ادامه می‌دهد: در بیشتر زلزله‌ها خرابی‌ها اغلب ناشی از انفجار لوله‌های گاز است. در زلزله کوبه ژاپن که در سال ۱۹۹۵ اتفاق افتاد، بیش از ۳۰درصد تلفات انسانی ناشی از سوختگی با گاز بود. در زلزله ۱۹۹۴ آمریکا هم بعد از بررسی‌ها بیش از ۳۵۰ هزار نشتی گاز را در اثر وقوع زلزله ثبت کردند. خوشبختانه شرکت گاز به اهمیت این دستگاه‌ها و نقشی که در کاهش خسارات زلزله دارند، آگاه است، به همین منظور حدود یک‌سوم از ۴۴۳ ایستگاه تقلیل فشار گاز را به سیستم قطع‌کن خودکار گاز مجهز کرده و به دنبال ادامه این پروژه هستند و حتی شاهد استقبال کارخانه‌های بخش‌خصوصی و دولتی هستیم، اما علاوه بر قطع دستگاه‌های تقلیل گاز در زمان وقوع زلزله مساله اینجاست که حتی در صورت قطع گاز از مبدا، مقدار زیادی گاز در داخل لوله‌های شبکه گاز شهری وجود خواهد داشت و می‌توانند باعث انفجار شوند، بنابراین دو راه برای مهار این گاز وجود دارد. راه اول نصب شیر قطع خودکار گاز برای ساختمان‌هاست و راه دوم آزادکردن این گاز در فضاست. شرکت گاز راه دوم را انتخاب کرده و گاز موجود در لوله‌ها را به وسیله برج‌هایی که در حدود ۴۰ نقطه تهران تعبیه شده‌اند، تخلیه می‌کند و البته با توجه به سبک بودن، گاز آزاد شده به سمت بالا حرکت می‌کند و خطری ایجاد نمی‌کند.
تخمین عمر ساختمان و ابنیه
سیدمعصومی همچنین به سیستم «پایش سلامت ابنیه» نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: با استفاده از این سیستم می‌توانیم طول عمر ساختمان‌ها و پروژه‌های عمرانی مانند پل‌ها را اندازه‌گیری کنیم. علاوه بر این می‌توان نقاط ضعف را جهت ترمیم مشخص کنیم. به‌رغم اینکه در این‌خصوص برای همکاری با شهرداری اعلام آمادگی کرده‌ایم اما متاسفانه حضور شهرداری‌ها کمرنگ بوده است.
وی با اشاره به اینکه برای دستگاه قطع خودکار گاز ۲۵درصد تجهیزات وارداتی است و در دستگاه‌های شتاب‌نگار ۵۰درصد تجهیزات وارد می‌شود، تصریح می‌کند: گروه تحقیق و توسعه ما بسیار باتجربه است و استادان ترازاول دانشگاه‌هایی مانند تربیت‌مدرس، دانشگاه تهران، پلی‌تکنیک و ... در آن حضور دارند که همواره با همکاری نخبه‌های دانشگاه‌ها در جهت بهبود کیفیت و همچنین کاهش نیاز به واردات فعالیت می‌کنند. در سال ۹۵ تفاهم‌نامه‌ای با مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی داشتیم که بتوانیم از امکانات آنها برای ارتقای کیفیت و رشد تولید استفاده کنیم و در عوض این نهاد در سود فروش دستگاه‌ها شریک باشد. این تفاهم‌نامه بعد از دو سال توسط سازمان بازرسی ملغی شد، چراکه اعتقاد داشتند مرکز تحقیقات نباید با یک شرکت خصوصی همکاری کند، در حالی‌که این کار هم به نفع صنعت و هم مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی بود. اغراق نیست اگر بگویم که ظرف ۶ ماه همکاری با مرکز تحقیقات به اندازه ۶ سال پیشرفت کردیم.
