انتظار فعالان سرب و روی برای راه‌اندازی کنسانتره «مهدی‌آباد»
اما در دوره وزارت محمدرضا نعمت‌زاده در وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت بار دیگر طرح بهرهبرداری از مهدی‌آباد مورد بررسی و در نهایت به عقد قرارداد جدید منتهی شد. در این قرار داد که در ۲۱ اسفند ۹۵ به امضا رسید کنسرسیومی متشکل از بخش خصوصی طی ۴ سال قرار شد عملیات باطله‌برداری ۱۸۵میلیون تن از معدن انجام و در کنار آن کارخانه‌های تولید کنسانتره روی با حداقل ظرفیت ۸۰۰ هزار تن و عیار حداقل ۳۵درصد احداث شود. فاز نخست این طرح با ظرفیت ۲۰۰هزار تن کنسانتره روی در این معدن کلید خورد. درواقع روند کاری در مهدی‌آباد در ۳ فاز تعریف شد که فاز اول با ظرفیت تولید سالانه ۲۰۰هزار تن تا پایان سال (۱۴۰۰) و دو فاز دیگر ظرف ۴ سال آینده به بهرهبرداری رسد. وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معتقد بودند بخش خصوصی توانمند می‌تواند بهرهبرداری از این معدن را با سرعت بالایی پیش برده و مشکلات حوزه سرب و روی را با توجه به رو به اتمام بودن ذخیره انگوران حل کنند. هرچند در ابتدا، کار با سرعت بسیار بالایی در حال انجام بود و اما خروج آمریکا از برجام و وضع تحریم‌های جدید توانست ورود تجهیزات برای بهرهبرداری از «مهدی آباد» را زمان بر کند. در همین زمان عملیات باطله‌برداری و استخراج در دستور کار قرار گرفت و در کنار آن اقدامات لازم برای ساخت و تجهیز کارخانه فرآوری نیز در حال انجام بود. اسفند ۹۸ تجهیزات فاز یک پروژه وارد مرحله نصب شد، اما تشدید تحریم‌ها موجب شد که سرعت اجرای کار کاهش یابد.
«مهدی‌آباد» از 95 تا 1400
برنامه بهرهبرداری از ذخیره مهدی‌آباد و احداث کارخانه کنسانتره در زمانی تدوین شد که شرایط تحریم به شدت امروز نبود و کرونا در جهان همه‌گیر نشده بود. در نتیجه کنسرسیوم بخش‌خصوصی مطمئن بود که می‌تواند کار را با سرعت جلو برده و در زمان مشخص شده به بهرهبرداری رساند.
اما به‌نظر می‌رسد بزرگی کار سبب شد تا افرادی که به عنوان اعضای کنسرسیوم در کنار هم جمع شدند در برخی موارد با هم به توافق نرسیدند، در نتیجه اختلافات بر سر تکنولوژی مورد‌استفاده برای احداث کارخانه در کنسرسیوم مطرح شد و در نهایت مشاورانی از استرالیا به ایران آمدند و نتیجه به احداث کارخانه فلوتاسیون ختم شد. برای احداث کارخانه فلوتاسیون باید ابتدا باطله‌برداری انجام و به خاک اکسیده رسیده و با برداشت آن به خاک سولفوره (که ماده اولیه مورد نیاز کارخانه است) دست پیدا کنند به همین دلیل حجم باطله‌برداری افزایش پیدا کرد. مدیریت درست و توانمندی بخش‌خصوصی در میزان حجم باطله‌برداری موجب سرعت گرفتن طرح شد. احداث کارخانه فلوتاسیون نیازمند انتقال آب از یزد و همچنین تامین زیرساخت‌هایی همچون برق است که کمی‌کار را زمانبر کرده است.
بخش‌خصوصی حاضر در معدن در تلاش است تا زیرساخت‌های لازم هر چه سریع‌تر برای معدن تامین شود.
اما در این میان مشکل دیگر کار در مهدی‌آباد را «زمانبر» کرد. معدن سرب و روی مهدی‌آباد با قرارگیری در منطقه حفاظت شده باعث شد حساسیت‌های سازمان محیط‌زیست نسبت به عملیات معدنی افزایش پیدا کند، اما خوشبختانه با اقدامات لازم، این معدن توانست مشکلات زیست‌محیطی را برطرف و سازمان محیط‌زیست را با خود همراه کند.
شاید از مسائلی که با تشدید تحریم‌ها برنامه اجرایی را با تاخیر همراه کرد، تصمیم اعضای کنسرسیوم بر واردات تجهیزات از اروپا بود. تشدید تحریم‌ها کار بخش‌خصوصی برای واردات تجهیزات لازم از اروپا را سخت کرد البته امروز بتن‌ریزی‌های احداث کارخانه انجام شده و برخی تجهیزات به سایت معدن رسیده است.
هرچند احداث کارخانه با تاخیر همراه شده، اما می‌توان امیدوار بود در سال 1400 این کارخانه به بهرهبرداری رسیده و نیاز تولیدکنندگان شمش روی را تامین کند.
تولیدکنندگان شمش روی در انتظار رفع موانع
امروز تولیدکنندگان حوزه سرب و روی در انتظار بهرهبرداری از کارخانه کنسانتره هستند تا نگرانی‌ها درباره تامین ماده اولیه و کاهش ذخیره انگوران تمام شود.
در حال حاضر تولیدکنندگان شمش، حدود 30درصد نیاز خود را از انگوران و باقی را از طریق دیگر معادن کشور و همچنین با واردات خاک از ترکیه تامین می‌کنند.
اما واردات خاک از ترکیه مشکلات دیگری را رقم زده است. در این زمینه تولیدکنندگان گرفتار پیچ و خم‌های وزارت صمت، گمرک و بانک مرکزی شده اند. در حالی که واردات خاک از ترکیه به صورت موقت انجام می‌شود، اما بانک مرکزی معتقد است باید ارز حاصل از صادرات شمش توسط صادرکنندگان به سیستم بازگردد.
در واقع امروز در کنار نگرانی‌هایی از کمبود مواد اولیه فعالان این صنعت درگیر بوروکراسی‌های اداری شده‌اند که امیدوارند در سال‌جاری این مشکلات کاهش یافته و کارخانه‌ها با تامین مواد اولیه با ظرفیت بیشتری تولید را محقق کنند.
