دبیر انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» مطرح کرد
تحول صنعت نمایشگاهی در گرو خصوصی‌سازی
علی ابراهیم‌زاده با بیان اینکه پاندمی کرونا بر فعالان صنعت نمایشگاهی هم تاثیر منفی گذاشته است، افزود: شرکت‌های نمایشگاهی که حدود ۳ دهه فعالیت داشته‌اند و نیروی انسانی‌شان را برای توسعه کار خود تربیت کرده بودند، در شرایط کرونا مجبور به تعدیل نیرو و کوچک کردن شرکت خود شده‌اند و حتی برخی از این شرکت‌ها تعطیل شده‌اند، هرچند برخی از آنها به برگزاری نمایشگاه‌ها در سال ۱۴۰۰ امیدوار بودند که با شرایط کنونی به نظر می‌رسد تا تیرماه هم نمایشگاهی در ایران برگزار نشود. این در حالی است که تقویم نمایشگاهی سال ۱۴۰۰ تدوین و منتشر شده که بر مبنای آن نمایشگاه‌ها در ایران باید از ۲۷ اردیبهشت ماه شروع به کار کنند.
وی با بیان اینکه برگزاری نمایشگاه‌های ایران به صورت داخلی امسال برگزار می‌شود، افزود: برگزاری نمایشگاه بدون حضور شرکت‌های خارجی، مشارکت در سرمایه‌گذاری و توسعه صادرات را به دنبال ندارد، با این حال در سال گذشته تعداد نمایشگاه‌هایی که در داخل برگزار شد هرچند بسیار کم بود، اما تولیدکننده‌ها علاقه‌مند بودند کالاهای جدید خود را معرفی کنند، زیرا با تشدید تحریم‌ها و کاهش واردات تولیدکننده‌ها به دنبال تولید و بومی‌سازی محصولات جدیدی برآمدند که قبلا این محصولات وارداتی بوده یا حتی شرکت ایرانی نماینده محصول خارجی در ایران بوده و حالا در ایران تولید می‌شود و شرکت‌ها نمایشگاه‌ها را فرصتی برای معرفی محصولات خود می‌دانند.
ابراهیم‌زاده با تاکید بر اینکه وضعیت برگزاری نمایشگاه‌ها در فصل بهار بسیار شفاف نیست و به وضعیت شیوع کرونا در ایران بستگی دارد، گفت: در شرایط کنونی تاریخ و زمان برگزاری نمایشگاه‌ها تا پایان سال منتشر شده و برخی شرکت‌ها بازاریابی برای معرفی نمایشگاه را شروع کرده‌اند، اما معلوم نیست تا چه زمانی وضعیت شهرها در ایران قرمز باشد که در این صورت برگزاری نمایشگاه ممکن نخواهد شد.
دبیر انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران درباره حضور ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی منطقه‌ای گفت: در حال حاضر ایران پاویون‌هایی در نمایشگاه‌های تخصصی کشورهای دیگر می‌گیرد و شرکت‌های ایرانی هم حضور پیدا می‌کنند و نمایشگاه اختصاصی تخصصی ایران هم در برخی کشورهای همسایه برگزار می‌شود، اما تعداد آن بسیار محدود است برای نمونه در خرداد ماه نمایشگاه اختصاصی ایران در ایروان برگزار می‌شود و شرکت‌های ارمنستانی هم از این نمایشگاه استقبال کرده‌اند، زیرا به دلیل اختلافات سیاسی بین ترکیه و ارمنستان ورود کالاهای ترکیه‌ای به این کشور ممنوع شده و همین مساله فرصتی را برای تجار ایرانی فراهم کرده است تا بتوانیم سهم بیشتری از این بازار را در اختیار بگیریم.
ابراهیم‌زاده با تاکید بر اینکه در افغانستان هم برنامه‌ریزی برای برگزاری نمایشگاه در حال انجام است، گفت: درصورتی که شرایط به خوبی پیش برود ایران نمایشگاه اختصاصی در افغانستان هم برگزار می‌کند و البته ایران در نمایشگاه بین‌المللی بازرگانی سوریه که مهرماه برگزار می‌شود هم پاویون خواهد داشت. اواخر سال گذشته قرار بود نمایشگاه اختصاصی ایران در عراق هم برگزار شود، اما به دلیل کرونا انجام نشد و مقرر شد که بعد از عید ۱۴۰۰برگزار شود، اما در شرایط کنونی دولت عراق اعلام کرده که تا شهریور امکان برگزاری نمایشگاه در این کشور وجود ندارد.
وی درباره سطح حضور ایران در نمایشگاه‌های عراق گفت: ایران قبلا در نمایشگاه تجاری عراق سالن ویژه داشت، اما نمایشگاه تجاری عراق دو سال است که برگزار نشده البته سالن‌های ۷ و ۸ به نام ایران ثبت شده و پابرجاست. نکته دیگر اینکه در شرایط کنونی طرف عراقی صدور روادید برای شرکت‌ها و افراد ایرانی را سخت کرده است بخشی از این مشکل به بهانه کرونا رخ داده، اما موضوع اصلی مسائل سیاسی و اقتصادی است.
دبیر انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران درباره سطح نمایشگاه‌های داخلی در دوران کرونا نیز گفت: در دوره گذشته نمایشگاه نفت، گاز و پتروشیمی در داخل برگزار کرده‌ایم که به دلیل تحریم‌ها شرکت‌هایی که برای نخستین بار در نمایشگاه حضور پیدا کرده بودند و کالاهایی را عرضه کرده بودند که قبلا توسط شرکت‌های ایرانی ارائه نمی‌شد و این جذابیت نمایشگاه را بیشتر کرده بود، به عبارت دیگر شرکت‌هایی که قبلا نمایندگی شرکت‌های خارجی را داشتند در شرایط کنونی تلاش کرده‌اند نمونه مشابه آن را در داخل با بومی‌سازی تولید کنند و مسوولان هم استقبال کرده‌اند که کالایی در ایران تولید می‌شود که قبلا وارداتی بوده و حتی خدمات پس از فروش مناسبی در کشور توسط شرکت‌های ایرانی ارائه می‌شود.
وی افزود: به ویژه نمایشگاه‌هایی که در کشور با حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها برگزار می‌شود خیلی فضای دیدنی برای مخاطبان و فعالان به وجود می‌آورد و اگر از آنها حمایت شود می‌توانند تحول اقتصادی را برای کشور ایجاد کنند.
ابراهیم‌زاده با تاکید بر اینکه دولت باید از نمایشگاه‌های بخش‌خصوصی در کشور حمایت کند، گفت: در نهایت اگر قرار باشد که سطح برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران به پای کشورهای دیگر برسد، نمایشگاه‌ها باید خصوصی شوند و دولت به عنوان سیاست‌گذار عمل کند.
به گفته وی، قبلا دولت یک نمایشگاه بازرگانی بین‌المللی تهران را به صورت سالانه برگزار می‌کرد و همه کشورها سالن داشتند و این نمایشگاه تا سال ۷۶ به صورت سالانه برگزار می‌شد، اما بعد از آن نمایشگاه‌ها به صورت تخصصی برگزار شد و تعداد آن سالانه به ۶۰۰ نمایشگاه رسیده که توسط ۲۵۰ مجری برگزار می‌شود. حال اگر نمایشگاه به صورت یک صنعت در بیاید و نقش برگزارکننده‌ها بیشتر شود با حمایت از آنها می‌توان این نمایشگاه‌ها را به ابزاری برای توسعه صادرات غیرنفتی، اشتغال و... تبدیل کرد و برای تحقیق این هدف شرکت‌های صادرات محور داخلی با آموزش در نمایشگاه می‌توانند دیپلماسی اقتصادی را یاد بگیرند و از این طریق درآمد ارزی کشور را بالا ببرند.
دبیر انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران با نگاهی به سطح برگزاری نمایشگاه‌ها در کشورهای همسایه گفت: در سال‌های اخیر برخی کشورها چند شهر را برای برگزاری نمایشگاه‌ها اختصاص داده‌اند که امروز بابت این نمایشگاه‌ها درآمد هنگفتی کسب کرده‌اند، زیرا در این شهر ایرلاین‌ها و هتل‌های زیادی راه‌اندازی شده‌اند که به توسعه گردشگری و همکاری تجاری در آن کشورها کمک کرده است.
وی با بیان اینکه آلمان بسیاری از بزرگ‌ترین نمایشگاه‌های تخصصی دنیا را میزبانی می‌کند و سالانه صدها شرکت معتبر به این کشور می‌روند، گفت: این کشور از طریق همین میزبانی نمایشگاه‌ها درآمدزایی کرده که منجر به فعالیت شرکت‌های بزرگ خارجی در آن کشور شده است، اما در ایران به دلیل اینکه نمایشگاه جنبه دولتی دارد بخش‌خصوصی نتوانسته خودی نشان بدهد و از طرف دیگر سایت‌های نمایشگاهی به دلیل ضعف زیرساختی و تشابه در برگزاری عنوان نمایشگاهی داخلی و... باعث شده قابلیت چندانی نداشته باشند.
ابراهیم‌زاده با تاکید بر اینکه در حال حاضر برخی استان‌ها می‌توانند به واسطه ظرفیت‌های نمایشگاهی که دارند در سطح جهان به عنوان یک برند مطرح شوند، گفت: تغییر دائم مسوولان و مدیران مرتبط با بخش نمایشگاهی، نداشتن برنامه بلندمدت در حوزه نمایشگاه‌ها است و نداشتن متولی خاص برای نمایشگاه باعث شده هر نهاد و سازمانی در بخشی از فعالیت‌های نمایشگاهی درگیر شود و همه اینها مشکل‌ساز هستند و باعث شده نمایشگاه‌ها در ایران خروجی مناسبی مانند سایر کشورها نداشته باشد.
وی درباره اینکه ورود مجلس به مساله نمایشگاه‌ها می‌تواند مقدمه‌ای برای تحقق اهداف پیش‌رو باشد، گفت: موضوع صنعت نمایشگاهی در حال حاضر در یکی از فراکسیون‌های مجلس گنجانده شده است و در جلسه‌ای که با اعضای فراکسیون داشتیم وعده داده‌اند که مشکلات این صنعت را در صحن علنی مجلس مطرح کنند و متولی خاصی برای نمایشگاه تعیین شود و برنامه جامع توسعه نمایشگاهی کشور تدوین شود و برای مسوول هر حوزه‌ای مشخص شود تا مشکلات کنونی حل شوند. به عبارت دیگر در نقشه راه توسعه نمایشگاه نقش سازمان توسعه تجارت، نقش شهرداری، نقش اتاق بازرگانی و... مشخص می‌شود.
دبیر انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران با انتقاد به اینکه در سال‌های گذشته در ایران تنها از ظرفیت‌های موجود برای برگزاری نمایشگاه استفاد شده و فرصتی برای سرمایه‌گذاری در صنعت نمایشگاهی به وجود نیامده است، گفت: دلیل این موضوع نبود امنیت سرمایه‌گذاری و به صرفه نبودن این صنعت در ایران است و بیشتر این سرمایه‌ها به بخش‌های مسکن و... رفته است و باعث بروز سوداگری و مشکلات تورمی در کشور شده است، این در حالی است که سرمایه‌گذاری در ظرفیت‌های نمایشگاهی زمینه توسعه اقتصادی کشور را فراهم می‌کند. مساله دیگر این است که در شرایط کنونی از سرمایه‌های موجود در بخش نمایشگاهی هم به درستی استفاده نمی‌شود، به همین دلیل باید سیاست‌های درستی برای اصلاح روند موجود اتخاذ شود که در گام نخست پیگیری تبدیل شدن آن به عنوان صنعت نمایشگاهی و خصوصی‌سازی آن می‌تواند زمینه توسعه این بخش را فراهم کند و در نهایت سیاست‌گذاری در سطح کلان و تدوین برنامه جامع و اجرا توسط بخش‌خصوصی می‌تواند بسیار اثرگذار باشد. وی با اشاره به سابقه فعالیت مدیرعامل جدید شرکت بین‌المللی نمایشگاه‌های ایران، گفت: ایشان در گذشته در مجلس مشغول به فعالیت بوده‌اند و با قوانین و مقررات آشنا هستند و از طرف دیگر جلساتی که با برگزارکننده‌های نمایشگاه داشته‌اند، درصدد حل مشکلات برآمده‌اند.
وی با تاکید بر اینکه در نهایت تا زمانی که صنعت نمایشگاهی در اختیار بخش‌خصوصی قرار نگیرد، نمی‌تواند رشد پیدا کند، گفت: اگر این هدف اجرایی شود و صنعت نمایشگاهی به بخش خصوصی واگذار شود، از قید و بندهای دولت رها می‌شود و بخش خصوصی هم به دلیل اینکه می‌داند چگونه نمایشگاه برگزار کند و چگونه برنامه ارائه دهد به سرعت صنعت نمایشگاهی را در ایران متحول خواهد کرد.
در پایان دبیر انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران با مقایسه سطح نمایشگاه‌های ایران و کشورهای همسایه به عقب ماندگی صنعت نمایشگاهی ایران این‌گونه پرداخت که در نمایشگاه کشورهایی مانند افغانستان و... قیمت هر متر غرفه در نمایشگاه‌ها کمتر از ۲۰۰ دلار نیست، اما در ایران نمایشگاه متری ۵ دلار قیمت دارد، این در حالی است که در عمان هر متر نمایشگاه ۴۰۰ دلار و در امارات ۵۰۰ دلار هزینه دارد. از طرف دیگر به این دلیل که در نمایشگاه‌های ایران متولی خاصی وجود ندارد، برگزاری نمایشگاه‌ها دستاوردی ندارد، این در حالی است که هر نمایشگاه باید یک دبیرخانه داشته باشد تا بعد از پایان آن توافقات حاصل شده در نمایشگاه‌ها و ارتباطاتی که به واسطه نمایشگاه با شرکت‌های بین‌المللی ایجاد شده پیگیری شود.
