از دانشنامه دکترا تا یک محصول نانوفناورانه
شرکت پرتو رایان رستاک، جزو شرکت‌های دانش‌بنیانی است که در زمینه تولید محصولات «های تک»، فعالیت دارد و برای نخستین بار، آندهای نانوکامپوزیتی را با کاربرد در صنایع استحصال فلزات غیرآهنی ابداع و تولید کرده است. گفت‌و‌گوی «دنیای اقتصاد» با مدیر فنی بخش خدمات آزمایشگاهی این شرکت، درباره این شرکت و این محصول نوآورانه است.
مدیر فنی بخش خدمات آزمایشگاهی شرکت پرتو رایان رستاک به«دنیای اقتصاد» در خصوص ابداع آندهای نانوکامپوزیتی عنوان کرد: این محصول فناورانه، یک نوع نانو کامپوزیت محسوب می‌شود و به‌صورت عمده در دو حوزه استحصال فلزات غیرآهنی به‌عنوان آند بیانسیالای (BnCLA)، صنایع پوشش دهی کروم‌سخت به پوشش دهی و حفاظت پرتوی کاربرد دارد. مریم کرباسی با تاکید بر این موضوع که بیشتر پایان‌نامه‌ها و پژوهش‌های دانشگاهی، در صنعت منشأ اثر نمی‌شوند، خاطرنشان کرد: از سال ۱۳۹۶ مصمم شدیم با بهره‌مندی از مشاوران بازاریابی و حضور در نمایشگاه‌های معتبر حوزه صنایع معدنی و فلزات معرفی مستقیم مزیت‌های این محصول را در دستور کار قرار دهیم که با استقبال خوبی مواجه و متعاقبا دو قرارداد نیز با واحدهای پالایشگاه مس سرچشمه و لیچینگ میدوک منعقد شد. پس از آن نیز با جذب سرمایه‌گذار، بستر لازم برای تجاری‌سازی این نوع آند، در کرمان مهیا شد.
استقبال از محصول سفارشی‌ساز
مدیر فنی بخش خدمات آزمایشگاهی شرکت پرتو رایان رستاک، در پاسخ به این پرسش که استقبال صنایع مرتبط از این آند نانوکامپوزیتی چگونه بوده است، عنوان کرد: برای ارتقای عملکرد آندهای مورد استفاده در فرآیند استحصال فلزات غیر آهنی به ویژه مس و روی، عمدتا راهکارهای غیراقتصادی و ناپایدار ارائه شده، در حالی که آند بیانسیالای (BnCLA) آندی است که به‌صورت پایدار به رفع این مشکلات کمک کرده و از ویژگی یکپارچگی ساختاری با زمینه سربی برخوردار است.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان با توضیح این موضوع که آند مذکور، یک آند سفارشی‌ساز به‌شمار می‌رود، تصریح کرد: ما ضرورت‌های فنی را از مشتری می‌گیریم و براساس نیازهای عملیاتی مشتری، آن را می‌سازیم که بالطبع به‌دلیل تامین مقتضیات تولید بهینه، با اقبال مناسبی از سوی آنها مواجه می‌شود. امیدواریم که پس از اتمام موفقیت‌آمیز قراردادهای جاری در شرکت ملی مس ایران، بتوانیم در گام بعدی پروژه‌های مشابهی را نیز در صنعت روی کشور اجرا کنیم و همچنین در سطح بین‌المللی نیز برای آن، مذاکرات بازاریابی و فروش صورت پذیرد.
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا این محصول مشابه داخلی دارد، گفت: نقطه تمایز این محصول با سایر آندهای غیرسربی (تیتانیومی و پلیمری) این است که پایه سربی دارد و نسبت به مواد مذکور، ارزان‌تر است. همچنین در مقایسه با آندهای سربی معمولی، دارای خواص ممتازتر و برتری‌های عملیاتی است. از این رو از دیدگاه فناورانه، یک نوآوری محسوب می‌شود و نمونه مشابهی ندارد.
رابطه صنعت و دانشگاه
این عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان، در پاسخ به این پرسش که رابطه صنعت و دانشگاه را چگونه ارزیابی می‌کنید، عنوان کرد: یکی از مشخصه‌های کشورهای توسعه‌یافته، مدیریت تحقیقات در بستر دانشگاه‌ها و بهره‌برداری از نتایج آن در راستای توسعه پایدار، به‌عنوان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. به گونه‌ای که گاهی ابعاد فناوری و اقتصادی یک شرکت فناورانه، به اندازه یک کشور یا حتی از چند کشور نیز بزرگتر می‌شود، این در حالی است که دانشگاه‌ها در کشور ما هنوز به این جایگاه تاثیرگذار نرسیده‌اند و به‌شدت به بودجه‌های دولتی متکی هستند.
کرباسی در ادامه تاکید کرد: اگر ما در مبحث بومی‌سازی که یک ضرورت مهم در دوران تحریم است، این رویکرد را تعریف کنیم که بومی‌سازی با مشابه‌سازی تفاوت دارد، می‌توانیم به بومی‌سازی واقعی نزدیک شویم؛ به عبارت دیگر، اگر قرار شد که قطعه‌ای بومی‌سازی شود، تنها با کپی مشخصات ظاهری قطعه، نمی‌توانیم به تولید و عملکرد پایدار آن قطعه دست یابیم. مشابه‌سازی یک قطعه، با عدم نگاه یکپارچه و رعایت نکردن مقتضیات ضروری ساختاری و روش تولید، عملکرد سایر اجزای سیستم را مختل می‌کند. وی در ادامه خاطرنشان کرد: بومی‌سازی یک تخصص است که باید با توجه به زیرساخت‌های کشورمان و در قالب علم مهندسی معکوس، برنامه ریزی شود. کرباسی عنوان کرد: زمانی که به سمت مهندسی معکوس یک قطعه پیش می‌رویم، مهم‌ترین ضرورت در این راستا، مستندسازی و شناسنامه‌سازی است، بدین معنا که ساختار میکروسکوپی آن را بشناسیم، به فرآیند عملیات ساخت آن پی ببریم و تنها به یک آنالیز اکتفا نکنیم، در غیر این صورت نمی‌توانیم قطعه‌ای تولید کنیم که عملکرد و طول عمر نمونه خارجی آن را داشته باشد. در این راستا آزمایشگاه‌های تخصصی مواد که رویکرد و دانش فرآیندی دارند، می‌توانند نقش مهمی ایفا کنند. این عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان در ادامه تاکید کرد: تعامل پژوهشی بین مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاه‌های تخصصی، به شکل‌گیری نگاه حرفه‌ای و یکپارچه، در مقوله بومی‌سازی کمک شایانی خواهد کرد. مدیر فنی بخش خدمات آزمایشگاهی شرکت پرتو رایان رستاک با تاکید بر این موضوع که واحدهای تحقیق و توسعه در شرکت‌های مختلف، باید همکاری نزدیکی با آزمایشگاه‌های تخصصی مواد داشته باشند، خاطرنشان کرد: در صورت این تعامل است که تمام ضروریات برای یک بومی‌سازی پایدار تحقق خواهد یافت که علاوه بر رفع نیاز کشور به نمونه مشابه خارجی، موفقیت در بازارهای صادراتی را نیز به ارمغان خواهد آورد.
