این رویه‌ای که سال‌ها به آن عادت کرده بودیم، در عصر حاضر با گسترش استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی که علاقه به تایپ و پیام صوتی گذاشتن را افزایش داده و از طرفی دیجیتالی شدن بسیاری از فرآیندهایی که سابقا به شکل دستی و سنتی انجام می‌شد، دیگر نه یک‌روال عادی که دردسری بزرگ است. به همین خاطر هم متخصصان هوش مصنوعی دست‌به‌کار شدند تا با ایجاد فضایی مشابه شبکه‌های اجتماعی به نام «چت بات» با قابلیت ارسال پیام متنی، همه را از شر شماره‌های داخلی تلفن‌ها و مراکز اداری خلاص کنند و پشتیبانی را ارتقا دهند.

در همین ارتباط جواد خدادادی یکی از بنیان‌گذاران استارت‌آپ کووِنتا زیرمجموعه مرکز نوآوری دیجی نکست، در خصوص فعالیت در حوزه هوش مصنوعی در ایران به «دنیای‌اقتصاد»؛ می‌گوید: ایران درزمینه هوش مصنوعی و پردازش زبان‌های طبیعی از طریق رایانه بسیار کم ورود کرده است. از همین رو فعالیت در این حوزه و ایجاد چت باتی که زبان فارسی را پشتیبانی کند، به‌شدت مشکل است؛ زیرا ما سرویس مشابهی در این حیطه نداریم و باید از صفر شروع کنیم و هزینه‌های چنین نوآوری سرسام‌آور است.

از نمونه‌های مشهور چت بات‌های محبوب کاربران می‌توان به سیری چت بات گوشی‌های آی‌فون، الکسا، دستیار گوگل و... اشاره کرد.

 نقش اساسی مراکز نوآوری در فعالیت شرکت‌های استارت‌آپی

دیجی نکست بازوی نوآوری و شتاب‌دهنده دیجی‌کالا با تمرکز بر استارت‌آپ‌های حوزه «هوش مصنوعی» فعالیت می‌کند. این مرکز نوآوری و شتاب‌دهی وظیفه پشتیبانی از استارت‌آپ‌های تازه‌کار حیطه هوش مصنوعی را به عهده گرفته و به شرکت‌های مستقر در فضای اشتراکی خود در کارخانه نوآوری آزادی، پروبال می‌دهد و مسیر آنها را برای دریافت مجوزهای لازم فعالیت هموار می‌‎کند. مرکز نوآوری دیجی نکست با این رویکرد، دست استارت‌آپ‌های این حوزه را گرفته تا آینده را ممکن کند. این عضو تیم استارت‌آپی کووِنتا متمرکز بر ارتقای پشتیبانی از طریق هوش مصنوعی، در خصوص اهمیت حضور و همکاری مراکز نوآوری می‌گوید: «از ۱۵ تیر ۹۸ طی اولین کمپ استارت‌آپی دیجی نکست در تابستان سال گذشته، فعالیت خود را آغاز کردیم و بعد از گذشت یک سال و نیم همکاری با مرکز نوآوری دیجی‌نکست به‌عنوان سرمایه‌گذار، توانستیم به محصول قابل‌ارائه بازار برسیم. ما در این مدت توانستیم به یک بلوغ بازاری برسیم و شناخت مناسبی نسبت به بازار پیدا کنیم و ارزش‌های بازار را بشناسیم اتفاقی که بدون حضور در چرخه شتاب‌دهی و مرکز نوآوری با ذهنیت دانشگاهی ما، شاید ممکن نمی‌شد.

 پشتیبانی آسان‌تر با چت بات

این بنیان‌گذار استارت‌آپ کوونتا در خصوص نحوه کار چت بات هوش مصنوعی این شرکت این‌گونه توضیح می‌دهد: ‌به‌طورکلی چت بات هوش مصنوعی به کسب‌وکارها کمک می‌کند که جواب کاربران را در سریع‌ترین زمان ممکن و کمتر از چند میلی‌ثانیه با استفاده از هوش مصنوعی بدهند. چت بات کوونتا نیز با درک مکالمه کاربر، هدایت و پیش‌بینی ادامه مکالمات کاربر و پاسخ‌دهی با توجه به مقصود کاربر، یادگیری میسر از سوالات کاربران؛ زمان انتظار مشتریان را به حداقل ممکن و حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی‌ثانیه رسانده است. همچنین تا امروز توانسته به این قابلیت که به تعداد ۵هزار کاربر و بیشتر در لحظه و به‌صورت موازی پاسخ بدهد، دست یابد. چت بات کوونتا به‌صورت کاملا اتوماتیک با استفاده از مواردی که از قبل یاد گرفته، چند نمونه سوال یاد می‌گیرد و سوالات کاربران را درک می‌کند و بر اساس اصل شباهت متوجه می‌شود اگر سوالی، مشابه با داده‌های آموخته‌شده دریافت کرد، جواب مناسب آن را ارسال کند. مزیت رقابتی چت بات ما نسبت به نمونه‌های مشابه پویایی آن است. در این خصوص باید اضافه کنم که اکثر چت بات‌های بازار در حکم چت بات مشاوره‌ای است و حتی شرکت‌های بزرگ و مشهور خارجی در حوزه هوش مصنوعی، زمانی که سازمانی برای یک چت بات درخواست می‌دهد برای آن سازمان خاص، چت‌بات منحصربه‌فردش را طراحی می‌کند و اگر سازمان دیگری بخواهد از این محصول استفاده کند باید شرکت ارائه‌دهنده چت بات دوباره از اول محصول خاص آن ساختار را، طراحی، تولید و بهینه کند؛ اما چت باتی کوونتا به‌نوعی است که هر شرکتی به‌راحتی در اسرع وقت می‌تواند یک چت بات کامل را برای رفع نیازهای خود داشته باشد بدون اینکه مجبور به طی کردن همه مراحل از اول باشد می‌تواند صاحب چت بات کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کند و بر بستر وب و اپلیکیشن خود در اندروید و ios؛ آن را در دسترس داشته باشد.

وی در ادامه علت تمرکز بر این حوزه را چنین توصیف می‌کند:‌ «با توجه به دنیای امروز و گسترش فضای مجازی، ما تصمیم گرفتیم اول‌ازهمه برای شرکت‌ها در حوزه متن بر بستر اینترنت، چت بات کوونتا را به‌صورت یک افزونه در سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها در دسترس قرار دهیم. این امکان به‌راحتی برای کسب‌وکارها فراهم و قابل پیاده‌سازی است. همچنین در آینده نیز امکان ارسال پیام صوتی از این طریق برای کاربران ایجاد خواهد شد که از آن طریق به‌راحتی هر چه تمام‌تر می‌توانند مشکلات خود را در اسرع وقت حل کنند.

 جای خالی زبان فارسی در فناوری‌های پردازش زبان

این متخصص هوش مصنوعی ورود زبان فارسی به بازار هوش مصنوعی را بسیار مشکل می‌داند و در ادامه می‌افزاید: اکثر شرکت‌های بزرگ دنیا روی زبان‌های بزرگ و پرجمعیت دنیا مثل انگلیسی و فرانسوی متمرکزشده‌اند و به زبان فارسی کمتر توجه کرده‌اند. به همین خاطر هم است که نمونه شرکت‌هایی که به این بخش ورود کرده باشند، کم است و به‌نوعی می‌توان گفت که برابر از صفر شروع کردن است. به‌علاوه فعالیت در زمینه هوش مصنوعی در ایران بیشتر در بخش سیستم‌های توصیه‌گر بوده که به کاربران اینترنت کمک می‌کند تا راحت‌تر علایق خود را پیدا کنند و کمتر به حیطه‌ای مثل پردازش زبان‌های طبیعی (NLP) که مربوط به تعامل بین زبان‌های انسانی و کامپیوتر می‌شود، توجه شده است. با این‌ وجود ما تصمیم گرفتیم از NLP استفاده ‌کنیم و چت باتی بسازیم که فارسی را پشتیبانی کند و اندازه‌های متعددی از کاربران را پوشش دهیم.

 کمبودهای زیرساختی معضلی بزرگ‌تر از تحریم‌ها

وی در ادامه اضافه می‌کند بزرگ‌ترین معضل فعالیت شرکت‌های استارت‌آپ هوش مصنوعی، کمبود‌های زیرساختی است و توضیح می‌دهد:‌ یکی از بزرگ‌ترین محرومیت‌های شرکت‌های ایرانی عدم امکان استفاده آنها از وب‌سرویس شرکت آمازون (AWS) است. این نوآوری از سوی شرکت آمازون به متقاضیان آن اجازه می‌دهد به‌منظور کاهش هزینه‌ها به‌جای ایجاد سرورهای شخصی، از سرویس‎ها و سرورهای آمازون متناسب با فعالیت تجاری خود استفاده کنند؛ اما دسترسی به چنین خدمات زیرساختی برای استارت‌آپ‌های ایرانی ازیک‌طرف به دلیل نداشتن امکان پرداخت اعتباری از طریق کردیت کارت در شبکه بانک جهانی و از طرف دیگر به دلیل کاسته شدن از ارزش ریال، کسب‌وکارها را متحمل هزینه‌های بسیار زیادی می‌کند. ازاین‌رو شرکت‌های ایرانی که مشابه این سرویس را در کشور ندارند، مجبور می‌شوند آن را از پایه خودشان پیاده‌سازی کنند که هزینه‌های چنین نوآوری به‌شدت زیاد است. به عقیده من اگر هزینه‌هایی که صرف پیام‌رسان داخلی شد، برای چنین تکنولوژی رو به جلویی می‌شد، بهتر بود؛ زیرا پیام‌رسان چیزی نیست که دسترسی مردم به آن محدود باشد اما aws بستری است که خیلی‌ها نمی‌توانند به آن دست یابند.

این کارآفرین حوزه هوش مصنوعی در رابطه با کمبودهای فضای کارآفرینی کشور می‌افزاید: سیاست‌گذاری‌ها و فرهنگ رایج و فعلی کشور به سویی رفته که مردم زندگی کارمندی را بیش از زندگی کارآفرینی و ریسک‌های آن می‌پسندند. همین موضوع سبب شده که مشکل ما در ایران مواجهه با جای خالی بسیاری از استارت آپ‌هایی باشد که در کشورهای جهان اول و دوم نه‌تنها بزرگ شدند بلکه به سوددهی اثبات‌شده رسیده‌اند. ما امیدواریم بازیکنان فضای کاری کشور به این تجربیات جهانی بیشتر توجه کنند و از این جو آزاردهنده و تنبل کارمندی فاصله بگیرد و به‌سوی کارآفرینی شاداب گام بردارند.