چگونه می‌توان در استارت‌آپ‌ها سرمایه‌گذاری کرد؟
در این یادداشت تلاش می‌کنم به انواع روش‌های سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها بپردازم، بلکه این حوزه را بهتر بشناسید. به طور کلی می‌توان سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها را به دو روش سرمایه‌گذاری مستقیم و سرمایه‌گذاری با واسطه تقسیم کرد.
سرمایه‌گذاری مستقیم چیست؟
به این معنی که شما در قالب شخصیت حقیقی یا حقوقی به صورت مستقیم با موسسان استارت‌آپ‌ها ارتباط برقرار می‌کنید و به آنها پیشنهاد سرمایه‌گذاری می‌دهید. البته با کسب شهرت و شناخت اکوسیستم استارت‌آپی از مجموعه شما، ماهانه تعداد زیادی استارت‌آپ جهت جذب سرمایه به سراغ شما می‌آیند. اگر این سرمایه‌گذاری را به صورت شخصی و با شخصیت حقیقی خودتان انجام دهید در اصلاح به شما سرمایه‌گذار نیک‌اندیش (فرشته سرمایه‌گذاری) یا همان Angel Investor می‌گویند. فرشتگان سرمایه‌گذاری معمولا تحصیلات مرتبط با علوم کامپیوتر، اقتصاد، مدیریت سرمایه‌گذاری و مدیریت مالی دارند و خودشان نیز تجربه راه‌اندازی کسب و کارهای موفقی را در کارنامه خود دارند، به این ترتیب علاوه بر سرمایه‌گذاری نقدی، علم و تجاربشان را نیز در اختیار مدیران استارت‌آپ‌ها قرار می‌دهند و با این کار شانس موفقیت استارت‌آپ را افزایش داده و طبیعتا ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش می‌دهند. اگر این سرمایه‌گذاری را با اسم شرکت خود و به صورت حقوقی انجام دهید، نیازمند استخدام افراد متخصص در حوزه‌های مالی سرمایه‌گذاری و حوزه‌های تخصصی فنی هستید تا بتوانید به بهترین شکل استارت‌آپ‌های متقاضی سرمایه را راستی آزمایی کنید. شرکتهایی نیز با تمرکز بر سرمایه‌گذاری خطرپذیر شکل گرفته‌اند و به این کار به چشم فعالیت اصلی خود نگاه می‌کنند. وی‌سی‌ها و شتابدهندهها به صورت تخصصی، تمرکز خود را به صورت کامل معطوف به سرمایه‌گذاری خطرپذیر در استارت‌آپ‌ها کرده‌اند. تاسیس یک وی‌سی یا یک شتابدهنده سختی‌های خاص خود را دارد و به تاییده‌های بانکی و مجوز‌های گوناگونی نیاز است همچنین به استخدام یک تیم ۵ تا ۱۰ نفره برای انجام امور اجرایی این سرمایه‌گذاری‌ها نیاز خواهید داشت.
مزایا و معایب سرمایه‌گذاری مستقیم: از مزایای این روش می‌توان به کسب درصد سهام بیشتر از استارت‌آپ، ارتباط مستقیم با استارت‌آپ و اشتراک‌گذاری علم و تجربه به صورت مستقیم جهت پیشبرد اهداف اشاره کرد. در عین حال این روش معایبی نیز دارد از جمله نیاز به دانش تخصصی از مباحث مالی و سرمایه‌گذاری، هزینه زیاد ماهانه جهت استخدام افراد مورد نیاز، دشواری ارزیابی دقیق عملکرد استارت‌آپ‌ها و دشواری در یافتن استارت‌آپ‌های مناسب و مرتبط با حوزه سرمایه‌گذاری شما.
سرمایه‌گذاری با واسطه را بشناسیم
سرمایه‌گذاری با واسطه یعنی که شما با یک شرکت سرمایه‌گذاری معتبر مشارکت می‌کنید و پول از طریق آن شرکت به استارت‌آپ‌ها تزریق می‌شود و گزارش‌های عملکرد مربوطه برای شما ارسال خواهد شد. شرکتهایی که می‌توانید برای سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها با آنها همکاری کنید عبارتند از:
وی‌سی‌ها
این شرکت‌ها معمولا تنها سرمایه‌های قابل توجه را از متقاضیان سرمایه‌گذاری قبول می‌کنند و متشکل از ۲ قسمت GP و LP هستند. GP یا General Partner وظیفه بررسی استارت‌آپ‌ها، ارزش‌گذاری، سرمایه‌گذاری، قرارداد، سبدگردانی و فراهم کردن مقدمات جذب سرمایه مرحله بعدی استارت‌آپ‌های پرتفولیوی خود را برعهده دارند و در ازای این فعالیت‌ها بین ۲ تا ۷ درصد از سرمایه صندوق را به عنوان حق‌مدیریت برداشت می‌کنند و در موفقیت استارت‌آپ‌ها نیز با نسبت درصدی (تا ۲۰ درصد) شریک می‌شوند، از آن سو LPها یا همان Limited Partnerها سرمایه‌گذارانی هستند که سرمایه خود را به GP سپرده‌اند و گزارش‌های ماهانه و فصلی از روند پیشرفت کار دریافت می‌کنند. وی‌سی‌ها معمولا بازه زمانی ۵ تا ۷ سال را برای بازگشت پول سرمایه‌گذاران خود مشخص می‌کنند.
شتابدهندهها
این شرکت‌ها نیز مشابهت بسیاری با وی‌سی‌ها دارند، با این تفاوت که می‌توان با رقم‌های پایین‌تری با آنها همکاری کرد. به عنوان مثال ما در شتابدهنده جهش حداقل مبلغی که برای ورود سرمایه‌گذاران در نظر گرفتیم یک میلیارد تومان است که با این مبلغ می‌توانیم در ۲ استارت‌آپ هرکدام ۵۰۰ میلیون تومان در ازای دریافت ۲۰ درصد سهام استارت‌آپ یا در ۴ استارت‌آپ هرکدام ۲۵۰ میلیون تومان در ازای دریافت ۱۰ درصد سهام استارت‌آپ، سرمایه‌گذاری کنیم.
پلت‌فرم‌های سرمایه‌گذاری جمعی
در این پلت‌فرم‌ها می‌توان حتی با چند میلیون تومان نیز در استارت‌آپ‌ها سهامدار شد به عبارتی بهتر اگر یک استارت‌آپ نیاز به یک میلیارد تومان سرمایه نقدی داشته باشد و از طریق این پلت‌فرم‌ها تصمیم به جذب سرمایه کند، این احتمال وجود دارد که مبلغ مورد نظر توسط ۵۰ نفر که هرکدام ۲۰ میلیون تومان پرداخت کردند، تامین شود؛ البته که مدل‌های خوبی برای جلوگیری از ایجاد تضاد منافع در این پلت‌فرم‌ها در نظر گرفته شده است تا نگرانی موسسان استارت‌آپ‌ها را از مواجهه با این ۵۰ نفر، رفع کند.
در آخر به شما توصیه می‌کنم اگر به تازگی قصد ورود به سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها را دارید، روش غیرمستقیم را انتخاب کنید تا به این طریق ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش داده و در این مسیر علم و تجربه مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری مستقیم را کسب کنید. همچنین شما می‌توانید با روابط عمومی شتابدهنده جهش و دیگر شتابدهندهها و وی‌سی‌ها در ارتباط باشید و مشورت‌های کامل‌تری را جهت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم از آنها دریافت کنید.
