از طرفی موضوع صادرات غیرنفتی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها در سند چشم‌انداز کشور است و در شرایطی که تحریم‌ها عرصه را بر سرمایه‌گذار تنگ کرده است و باید سیاست‌ها در راستای حمایت از فعالان حوزه صنعت و معدن باشد، بخشنامه‌های لحظه‌ای، تصمیم‌های نادرست ارزی و فقدان درک درست از امر صادرات و واردات را در بسیاری موارد شاهد هستیم. بنابراین مسائلی که باعث ایجاد مانع در فعالیت اقتصادی از تولید تا فروش محصولات می‌شود، بازارهایی که تا امروز به سختی توسط بازرگانان ایرانی فتح شده را به‌دست رقیبان می‌اندازد. علاوه بر این خلأ نگاه کیفی‌گرا در صنایع مختلف موجب‌شده تا تولیدکننده واقعی که با تحقیق و توسعه سعی در حرکت رو به جلو دارد، ادامه این مسیر را کاری بیهوده تلقی کند که صرفا باعث افزایش هزینه‌ها می‌شود چراکه بسیاری از تولیدکنندگان غیرمجاز بدون رعایت حداقل‌های کیفیت بخش وسیعی از بازار را در اختیار گرفته‌اند. 

 افزایش شدید قیمت تجهیزات تولید

اکبر امیدپناه، مدیر فروش شرکت «کاوش ماشین صنعت ایرانیان» تولیدکننده انواع بالابر، بتن یر برقی و دیزلی، بچینگ سیار و ... به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: با توجه به شیوع کرونا تولید و واردات برخی از ماشین‌آلات و دستگاه‌های موردنیاز ماشین‌سازان کاهش یافته و در نتیجه به دلیل کمبود، قیمت‌ها در بازار به‌شدت افزایش یافت. این افزایش قیمت به‌ویژه در بخش دستگاه‌های بزرگ که مشکلات بیشتری برای واردات دارند، با شدت بیشتری دیده می‌شود. وی با اشاره به افزایش و نوسانات نرخ ارز می‌افزاید: واقعیت این است که تمامی ‌اقلام و کالاها حتی قیمت میوه‌ها به دلار مرتبط است و با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه کارخانه‌های فولاد مانند سیلیس، قیمت‌ها نسبت به سال گذشته به طرز چشمگیری افزایش یافته است و ما هم مجبور هستیم به همان میزان قیمت فروش ماشین‌آلات را افزایش دهیم.

امید پناه با بیان اینکه در زمینه تولید ماشین‌آلات ساختمانی اغلب تولید‌کننده‌ها بدون مجوز از وزارت صنایع فعالیت می‌کنند، ادامه می‌دهد: برخی افراد با روش‌های سنتی و بدون ثبت شرکت، اقدام به «اسمبل کردن» قطعات سایر شرکت‌های فعال و دارای مجوز کرده و به نام خود در بازار عرضه می‌کنند. نکته حائزاهمیت اینکه به دلیل فقدان تخصص و نبود امکانات لازم محصولات این شرکت‌ها با حداقل کیفیت و قیمت به مشتریان تحویل می‌شود و متاسفانه در بازار قیمت‌گرا، توانسته‌اند به سود خوبی برسند. در حالی‌که شرکت‌های حقوقی با هزاران مشکل مجوز تولید دریافت می‌کنند و انواع و اقسام مالیات را پرداخت می‌کنند، اما بیشتر بازار در اختیار این افراد است. 

 بالابرهایی که استاندارد ندارند

مدیر فروش شرکت کاوش ماشین صنعت ایرانیان با بیان اینکه متاسفانه برخی از محصولات ساختمانی مانند بالابر به‌رغم استفاده بسیار بالا، فاقد استاندارد در کشور هستند، خاطرنشان می‌کند: بخش زیادی از حوادث کار، ناشی از سقوط بالابر‌های غیراستاندارد است و این کالا بدون وجود هیچ‌گونه استانداردی در حال تولید است. متاسفانه اداره کل بازرسی کار وزارت کار که باید روی این موضوع حساس باشد، اقدامی ‌نمی‌کند و سازمان ملی استاندارد هم به این موضوع بی‌توجه است. وی می‌افزاید: هم‌اکنون بسیاری از ماشین‌آلات، دارای استاندارد هستند، اما این استاندارد‌ها اجباری نیست. در واقع هر کسی که مایل باشد، می‌تواند با به‌روزرسانی دستگاه‌ها و صرف هزینه بالا برای ارتقای کیفیت، این استاندارد را دریافت کند و کسانی که مایل به این کار نباشند و با بدترین کیفیت تولید کنند، هیچ گونه آسیبی نمی‌بینند. نکته مهم دیگر اینکه حتی اجباری شدن استاندارد هم قدم آخر نیست. اگر این استاندارد اجباری شد و تمام شرکت‌ها این نشان را با ارائه محصولی به سازمان استاندارد دریافت کنند، در ادامه باید فرآیند تولیدشان مورد نظارت قرار بگیرد تا معلوم شود این استاندارد صرفا برای کالایی خاص رعایت شده یا تمام تولید را در بر می‌گیرد.

 کیفیت بالای ماشین‌آلات اروپایی

امید پناه می‌گوید: چندی پیش با شرکت‌های یونانی و ایتالیایی ملاقات داشتیم و واقعا کیفیت تولیدات آنها با تولیدات ما قابل‌مقایسه نبود. قطعا این میزان کیفیت ناشی از کیفیت مواد معدنی اولیه نیست چون ما از این نظر بسیار غنی هستیم، بنابراین قوانین الزام‌آور می‌تواند ضامن کیفیت بالاتر باشد. در این کشورها تشکل‌ها و انجمن‌ها به‌عنوان بازوی کمکی دولت به خوبی فعالیت می‌کنند، اما در کشور ما نه‌تنها انجمنی در بخش فعالیت ما وجود ندارد، متاسفانه باید گفت در بسیاری بخش‌ها که دارای تشکل هستند، از مسیر اصلی خود منحرف شده‌اند. 

وی همچنین به سایر مشکلات تولید در کشور اشاره می‌کند و می‌افزاید: چندی پیش با همکاری یکی از سرمایه‌گذاران تصمیم گرفتیم کمپرسور پمپ باد در کشور تولید کنیم تا از این طریق علاوه بر کسب سود، کشور از واردات این کالا بی‌نیاز شود. در نهایت بعد از بررسی تمامی ‌هزینه‌ها اعلام کردیم که قیمت تمام‌شده این محصول در ایران 670 هزار تومان خواهد بود و جالب اینکه سرمایه‌گذار مربوطه همین کالا را با قیمت 480 هزار تومان از چین وارد می‌کرد.