احداث کارخانه گندله‌سازی در عسلویه معدنی

احداث این کارخانه در منطقه محروم و مرزی شرق کشور با وجود تحریم‌های بین‌المللی باعث رونق عسلویه معدنی شرق ایران می‌شود. راه‌اندازی این طرح در جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی و همچنین اشتغال مستقیم در شهرستان خواف بسیار موثر است. محمد مدنی‌فر، مدیرعامل شرکت توسعه فراگیر سناباد، راه‌اندازی این کارخانه را زمینه‌ساز رونق در منطقه محروم شرق کشور دانست و میزان اشتغال این کارخانه را ۲۵۰ تا ۳۰۰ نفر به‌طور مستقیم و ۱۵۰۰ نفر به‌طور غیرمستقیم اعلام کرد. وی همچنین تاکید کرد: براساس برنامه از پیش تعیین شده و برای تولید سال اول این کارخانه، روزانه ۷ هزار و ۸۰۰ تن گندله پیش‌بینی شده بود که در کمتر از یک ماه از زمان آغاز فعالیت این کارخانه و در نیمه خرداد سال جاری با ثبت تولید ۸ هزار و  ۳۰۰تن گندله، از ظرفیت تولید تعیین شده عبور کرد. هزینه ایجاد این طرح، ۸۸۲ میلیون یوان هزینه ارزی و ۱۶۵۰ میلیارد ریال هزینه ریالی است.

این خط تولید گندله تنها خط تولید گندله در کشور است که با روش آلیس چالمرز (Allis-Chalmers) با ظرفیت تولید سالانه ۵/ ۲ میلیون تن گندله از کنسانتره سنگ و تکنولوژی کوبه استیل ژاپن راه‌اندازی شده است؛ در حالی که کارخانه‌های دیگر با روش لورگی، گندله تولید می‌کنند. در روش لورگی پیش گرمایش و پخت گندله‌ خام در گریت ماشین (GRATE MACHINE) انجام می‌گیرد؛ ولی در روش آلیس چالمرز که روشی جدید در کشور است، پیش‌گرمایش در گریت ماشین و پخت گندله در کوره انجام می‌گیرد. در روش آلیس چالمرز که با الهام از کوره‌های طراحی شده در صنایع سیمان است، پخت گندله در سیستم گریت-‌کوره دوار در چهار مرحله خشک شدن، پیش گرمایش، پخت و خنک‌کن انجام می‌شود. فرآیند گندله‌سازی از سه‌مرحله آماده‌سازی مواد اولیه، تشکیل گندله‌های خام و پخته شدن گندله‌ها تشکیل شده است. چگونگی انتقال حرارت در تکنولوژی آلیس چالمرز بیشتر به روش تشعشعی انجام گرفته و نقش کانوکشن (Convection) و جریان‌های همرفتی در انتقال حرارت ناچیز است. به دلیل تک مشعلی بودن روتاری کیلن و انجام عملیات Firing در این ناحیه امکان تغییر پروفایل حرارتی وجود ندارد. عملیات پخت در پلنت‌های آلیس چالمرز بسته به طراحی به طور تقریبی تا ۷۰ دقیقه خواهد بود. در تکنولوژی آلیس چالمرز پلنت‌ها با ظرفیت۲/ ۱، ۵/ ۲، ۴/ ۳ و ۶ میلیون تنی موجود است که پلنت شرکت توسعه فراگیر سناباد با ظرفیت ۵/ ۲ میلیون تن دومین پلنت موجود در ایران به روش آلیس چالمرز است. محصول گندله شرکت توسعه فراگیر سناباد در سایز ۱۵-۹میلیمتر با عیار آهن ۶/ ۶۵ درصد با استحکام فشاری بالا است. بالا بودن استحکام فشاری به‌دلیل فاصله حمل‌ونقل طولانی از کارخانه گندله سازی تا محل مصرف خواهد بود تا از خردشدن گندله‌ها در زمان حمل‌ونقل جلوگیری کند.

شرکت صنعتی و معدنی توسعه ملی (سهامی خاص) در سال ۱۳۸۷ با هدف هدایت سرمایه‌گذاری به منظور اشتغال‌زایی و توسعه متوازن منطقه‌ای و تامین نیاز مواد اولیه واسطه‌ای صنایع تولید فولاد خام کشور به ظرفیت سالانه ۵/ ۲ میلیون تن کنسانتره و گندله تاسیس شد و در سال ۱۳۹۲ اجرای پروژه‌های این شرکت در سنگان واقع در فاصله ۳۰۰ کیلومتری جنوب شرقی مشهد کلید خورد. فاز پیش تولید کارخانه کنسانتره‌سازی در هفتم دی‌ماه ۱۳۹۶ با حضور اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری و حسین شریعتمداری، وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت افتتاح شد. بانک ملی به عنوان بانک عامل و تامین‌کننده سرمایه و شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی (سهامی عام) به عنوان سرمایه‌گذار در پروژه‌های شرکت صنعتی و معدنی توسعه ملی (سهامی خاص) مشارکت داشتند که در راستای اصل خصوصی‌سازی و خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری، این شرکت در اسفند ماه سال ۱۳۹۶ به شرکت فولاد خوزستان (سهامی عام) واگذار شد و نام شرکت به شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد تغییر کرد. این شرکت از مجتمع کارخانه‌ای شامل مجتمع کارخانه‌های خردایش، کنسانتره و گندله‌سازی در زمینی به وسعت حدود ۱۰۰ هکتار، کارخانه سنگ‌شکنی با ظرفیت حدود ۱۲ میلیون تن در سال (۲۹۰۰ تن در ساعت)، کارخانه کنسانتره با ظرفیت ۵/ ۲ میلیون تن در سال و کارخانه گندله‌سازی با ظرفیت ۵/ ۲ میلیون تن در سال تشکیل شده است. مجموعه کانسـارهای سنگ‌آهن سنگان در فاصله حدود ۳۰۰ کیلومتری جنوب شرقی مشهد و ۱۸ کیلومتری شمال شرقی سنگان در استان خراسان رضوی و نزدیک مرز افغانستان قرار دارد. این محدوده در برگیرنده مجموعه کانساری به شکل مستطیلی به طول تقریبی ۲۲ کیلومتر و عرض ۱۰ کیلومتر است که به عسلویه معدنی کشور مشهور است.

در حال حاضر مجموع ظرفیت اسمی واحد های تولید کننده گندله در کشور حدود ۴۸ میلیون تن و ظرفیت اسمی پروژه‌های در حال احداث حدود ۲۵ میلیون تن است و سهم شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد از این مقدار ۵/ ۲ میلیون تن و معادل ۵/ ۳ درصد از تولید گندله در افق سال ۱۴۰۴ خواهد بود.