فرزین در نشست روسای بانک‌های مرکزی بریکس سخنرانی کرد
بسته رئیس‌کل به بریکس
محمدرضا فرزین در دومین اجلاس روسای بانک‌های مرکزی کشورهای عضو گروه بریکس در مسکو، دو موضوع مهم ابزار پرداخت در بریکس با هدف ایجاد یک پلتفرم تسویه برای پرداخت‌های فرامرزی بر اساس سیستم‌های تسویه ناخالص آنی و همچنین موضوع پول‌های دیجیتال بانک‌های مرکزی اعضای بریکس را پیشنهاد داده است. رئیس‌کل بانک مرکزی در این نشست اعلام کرد که با توجه به جایگاه و تاثیر پرداخت‌های فرامرزی در سایر موضوعات، انتظار می‌رود این موضوع با جدیت و فوریت بیشتری پیگیری شود.
محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، در دومین نشست روسای بانک‌های مرکزی کشورهای عضو بریکس در مسکو شرکت کرد. در این جلسه، او به بررسی راهکارهایی برای تقویت و گسترش گروه بریکس پرداخت. همچنین محمدرضا فرزین در حاشیه نشست روسای بانک‌های مرکزی در مسکو، با الویرا نابیولینا، رئیس بانک مرکزی روسیه، دیدار و گفت‌وگو کرد. در این ملاقات، دو طرف به بررسی راه‌های تقویت همکاری‌های پولی و بانکی میان دو کشور پرداختند. گروه بریکس (BRICS)که به عنوان قدرت‌های اقتصادی نوظهور شناخته می‌شود، درحالحاضر در مسیر گسترش چندجانبه از نظر تعداد اعضا و نفوذ جهانی قرار دارد. این گروه در سال ۲۰۰۹ پایه‌گذاری شد و اعضای موسس آن روسیه، چین، هند، برزیل و آفریقای جنوبی هستند.
در اول ژانویه ۲۰۲۴، ایران، مصر، امارات متحده عربی و اتیوپی به این گروه پیوستند. درحالحاضر، کشورهای عضو گروه بریکس ۴۰درصد از منابع مالی جهان، ۲۵درصد از تجارت جهانی و 35.6درصد از تولید ناخالص داخلی را بر اساس گزارش بانک جهانی به خود اختصاص داده‌اند. کشورهای عضو بریکس، که همگی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان به شمار می‌روند و تاثیر چشمگیری بر جریان نقدینگی و روابط بین‌المللی دارند، پس از تحریم‌های گسترده غرب علیه روسیه، تصمیم گرفتند به سوی ایجاد زیرساخت‌های مالی مستقل حرکت کنند. هدف از این اقدام، حفاظت از امنیت تراکنش‌های مالی گسترده آنها و کاهش وابستگی به سیستم‌های مالی جهانی است. در سال ۲۰۱۴ بریکس با ایجاد بانکی با نام «بانک توسعه جدید» که هدف آن تزریق نقدینگی و تامین منابع مالی برای زیرساخت‌ها و پروژه‌های اقتصادهای نوظهور بود، به این تصمیم جامه عمل پوشاند.
سفر فرزین به مسکو
در پی تداوم دیپلماسی اقتصادی دولت و به منظور گسترش هرچه بیشتر روابط پولی و بانکی ایران با همسایگان و نهادهای اقتصادی جهانی، محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، برای شرکت در دومین نشست روسای بانک‌های مرکزی کشورهای عضو بریکس و انجام گفت‌وگوهای دوجانبه با همتایان خود، راهی مسکو شد.
رئیس‌کل بانک مرکزی، در این نشست با اشاره به افق اقتصادی بریکس و نقش حیاتی کشورهای عضو در آن، تصریح کرد: ایران به عنوان عضو تازه‌پیوسته این گروه در سال‌های 2023 و 2024، به‌رغم چالش‌ها و محدودیت‌های موجود، توانسته به رشد تولید ناخالص داخلی قابل‌توجهی دست یابد. او تاکید کرد: تحلیل وضعیت اقتصادی سایر اعضای بریکس نیز حاکی از آن است که این کشورها، در بازه زمانی مشابه با وجود تنش‌های شدید ژئوپلیتیکی و مخاطرات ناشی از تجزیه ژئواکونومیک، از جمله سیاست‌های حمایت‌گرایی، اعمال تحریم‌ها و نرخ‌های بهره بالا، همچنان به فعالیت‌های خود ادامه داده‌اند. با وجود این چالش‌ها، رشد تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو بریکس نه‌تنها از کشورهای توسعه‌یافته بلکه از رشد جهانی نیز فراتر بوده است.
رئیس‌کل بانک مرکزی با اشاره به جایگاه ویژه کشورهای عضو بریکس در جهان، تصریح کرد: کشورهای عضو بریکس در مجموع ۴۱درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند و ۲۶درصد از مساحت کره زمین در چهار قاره را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین، کشورهای عضو بیش از ۲۵درصد از تولید نفت جهان و ۵۰درصد از تولید سنگ آهن جهانی را در اختیار دارند. او ابراز امیدواری کرد که با تقویت هماهنگی‌های راهبردی بین اعضای بریکس، شاهد جهانی قوی‌تر، پایدارتر، عادلانه‌تر و متوازن‌تر باشیم و تاکید کرد که این گروه از ظرفیت و توانمندی لازم برای دستیابی به چنین هدفی برخوردار است.
فرزین با اشاره به نظام پولی و مالی فعلی جهان، اظهار کرد: ساختار کنونی این نظام در اصل بر پایه توافق «برتون وودز» شکل گرفته و با تاسیس نهادهایی مانند بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول توسعه یافته است. بااین‌حال، آنچه روشن است، نفوذ و تسلط سیاسی کشورهای غربی، به‌ویژه ایالات متحده، در این نهادها به‌وضوح نمایان است. علاوه بر این، صندوق بین‌المللی پول به دلیل ظرفیت ناکافی وام‌دهی، قادر به مدیریت بحران‌های مالی جهانی نیست و نمی‌تواند به‌طور موثر با این چالش‌ها روبه‌رو شود.
بهره‌مندی از مزایای عضویت در بریکس
رئیس‌کل بانک مرکزی در ادامه افزود: توجه به این نکته ضروری است که اعضای جدید بریکس بتوانند از شرایط عضویت و همکاری در ترتیبات ذخیره احتیاطی (CRA) و بانک توسعه جدید (NDB) بهره‌مند شوند. با توجه به جایگاه مناسب بانک توسعه جدید در بسیج منابع برای پروژه‌های زیرساختی و توسعه پایدار کشورهای بریکس و سایر اقتصادهای نوظهور و کشورهای درحال‌توسعه، طی چند سال گذشته، حمایت بیشتر اعضا برای تسهیل و تسریع روند عضویت ایران که در حال طی فرآیند عضویت است مورد درخواست است.
رئیس‌کل بانک مرکزی ایران در این جلسه گفت: موضوع مهم ابزار پرداخت در بریکس و یادداشت مقدماتی موسوم به BCBPI با هدف ایجاد یک پلتفرم تسویه برای پرداخت‌های فرامرزی بر اساس سیستم‌های تسویه ناخالص آنی و همچنین موضوع پول‌های دیجیتال بانک‌های مرکزی اعضای بریکس (Central Bank Digital Currencies) پیشنهاد شده است که با توجه به جایگاه و تاثیر پرداخت‌های فرامرزی در سایر موضوعات، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده و انتظار می‌رود با جدیت و فوریت بیشتری پیگیری شود.
فرزین بیان کرد: همان‌طور که در بیانیه ژوهانسبورگ (2) بر آن تاکید شده است، افزایش سهم پرداخت‌های ملی و تقویت همکاری کشورهای بریکس در زمینه سیستم‌های پرداخت، مسیر فعالیت‌های آینده این گروه را مشخص می‌کند. به همین دلیل، امیدواریم برزیل به عنوان ریاست گروه در سال 2025 با جدیت بر جنبه‌های عملیاتی این موضوع تمرکز کند. همچنین پیشنهاد می‌شود کارگروهی برای تدوین white paper تشکیل شود و برنامه‌ای زمان‌بندی‌شده برای اطمینان از پیشبرد اهداف تعیین‌شده ارائه گردد.
رئیس‌کل بانک مرکزی همچنین گفت: پایاپای‌سازی بریکس (BRICS Clear) و اطمینان از وجود شرایط لازم برای مشارکت اعضای جدید بریکس و بهره‌مندی از این طرح از اهمیت زیادی برخوردار است. او تاکید کرد که ایجاد یک پلتفرم برای تسویه حساب‌های بین دولت‌ها و زیرساخت سپرده‌گذاری مبتنی بر فناوری دفاتر کل توزیع‌شده، به‌منظور انجام معاملات فرامرزی با اوراق بهادار، به‌عنوان پروژه‌ای با پیچیدگی‌های فنی و عملیاتی و اهمیت بالایی ارزیابی می‌شود.
همکاری مستمر؛ راه توسعه و رفاه
فرزین بیان کرد: ما بر این باوریم که از طریق گفت‌وگو و همکاری مستمر می‌توانیم زمینه‌های مشترکی را شناسایی کنیم که نمایانگر منافع همه کشورهای بریکس باشد. تعهد مشترک ما به تقویت روابط اقتصادی، تجاری و مالی به منظور دستیابی به توسعه و رفاه مشترک، امری ضروری است. رئیس‌کل بانک مرکزی همچنین در ادامه این اجلاس بین‌المللی در خصوص ترتیبات ذخیره احتیاطی (CRA) که با هدف پاسخ‌گویی به فشارهای کوتاه‌مدت تراز پرداخت‌ها (BoP) ایجاد شده است گفت: این ابتکار با هدف تکمیل تسهیلات فعلی صندوق بین‌المللی پول بوده و می‌تواند برای کشورهای بریکس با شرایط سهل‌تر و سرعت بیشتر نسبت به وام‌های صندوق بین‌المللی پول پرداخت شود. فرزین اشاره کرد که در زمینه CRA، کارآیی تخصیص مالی و امنیت دو اصل کلیدی هستند.
او تصریح کرد که مسدود شدن منابع مالی کشورها، امنیت را به‌شدت آسیب‌پذیر کرده است. همچنین، تهدیدات ناشی از زیرساخت‌های مالی غرب، تنها مختص ایران و روسیه نیست و اکنون به اقتصاد کشورهای دیگر نیز گسترش یافته است. فرزین تاکید کرد با اراده سیاسی قوی در گروه بریکس و سرمایه‌گذاری‌های لازم در زمینه‌های فنی و زیرساختی، می‌توان به سمت ایجاد سیستم‌های مالی مخصوص بریکس و تسهیل پرداخت‌های فرامرزی پیشرفت کرد. این اقدام به افزایش سرعت، کاهش هزینه‌ها، و بهبود دسترسی به نظام پرداخت بین‌المللی منجر خواهد شد و فضای رقابتی‌تری ایجاد خواهد کرد.
رئیس‌کل بانک مرکزی همچنین در رابطه با کانال امنیت اطلاعات سریع اعضای بریکس گفت: خوشبختانه بانک مرکزی ایران تجربیات خوبی در زمینه امنیت اطلاعات در حوزه مالی دارد. او افزود: با توجه به رشد سریع تهدیدها و مخاطرات سایبری و نیاز به افزایش دانش و به‌کارگیری تجربیات کشورهای عضو بریکس در مقابله با این چالش‌ها، بستری برای تبادل تجربیات در مورد حملات سایبری، تهدیدات و اقدامات متقابل موثر توسط اعضای بریکس ایجاد شود. این پلتفرم به همه متخصصان مربوطه اجازه می‌دهد از آخرین و رایج‌ترین تکنیک‌های هک مطلع شوند.
