حذف ویزا برای گردشگران ۳۳ کشور به تقویت توریسم می‌انجامد؟
راهنمای جذب توریست
اگرچه لغو مجوز ورود گردشگران از ۳۳ کشور به ایران می‌تواند زمینه ورود گردشگران را تسهیل کند و گامی مثبت در جهت جذب هرچه بیشتر توریست‌های خارجی به ایران باشد، اما برای رسیدن به این هدف، راهی طولانی برای رونق توریسم در پیش است که «دنیای اقتصاد» به بررسی راه و بیراهه آن پرداخته است.
در جلسه دیروز هیات دولت، لغو «مجوز ورود گردشگران ۳۳ کشور به ایران» به تایید دولت رسید و عزت‌الله ضرغامی، وزیر گردشگری، این اقدام را راهی برای باز شدن درهای توریسم ایران به روی دنیا معرفی کرد که می‌تواند به رونق توریسم ایران و کاهش ایران‌هراسی منجر شود. اگرچه با نگاهی به لیست ۲۰کشور مبدا ورودی به ایران، دو‌سوم کشورها در فهرست مبادی بدون نیاز ویزا به ایران قرار دارند، اما با توجه به جایگاه ایران در توریسم بین‌المللی و داشتن سهم «یک‌نهصدم» از کل گردشگران جهان، باید گفت لغو روادید یک‌طرفه با ۳۳کشور برای ورود گردشگران اگرچه گامی لازم و مهم محسوب می‌شود، اما راه اصلی و تکمیلی نیست و نیازمند سیاستگذاری، سرمایه‌گذاری و همکاری و هماهنگی تمامی بخش‌های دولتی و خصوصی و فعالان گردشگری است، تا ورود گردشگران خارجی را به آنچه شایسته جاذبه‌های توریستی ایران است، برساند.
با نگاهی به موقعیت و ظرفیت بازار گردشگری ایران باید گفت که تا پیش از اضافه شدن گزینه لغو روادید به‌عنوان راهکاری جهت جذب گردشگران خارجی، از دو ظرفیت استراتژیک مهم برخوردار بودیم که با توجه به اهمیت این دو پتانسیل مهم، موفقیت چندانی در جذب گردشگر نداشته‌ایم. نخستین و اصلی‌ترین ظرفیتی که ایران در طی همه دوران از آن برخوردار بوده، میراث غنی فرهنگی و طبیعی است و ایران توانسته جزو ۱۰ میراث‌دار برتر جهان قرار گیرد و بناهای تاریخی و فرهنگی و طبیعت چهار فصل خود را در سایت گردشگری جهان به ثبت برساند. در کنار این پتانسیل اصلی، پایین بودن هزینه سفر به ایران به دلیل سقوط ارزش پول ملی کشور، می‌توانست منجر به جذب گردشگران بسیار بیشتری به ایران شود، همانند آنچه در ترکیه اتفاق افتاد. اما با وجود برخورداری از این دو موقعیت خاص، سهم چندانی در گردشگری و اقتصاد ناشی از آن به دست نیاوردیم. بنابراین لغو یک‌طرفه ویزا نمی‌تواند به‌یک‌باره صنعت گردشگری کشور را متحول کند.
بنابراین، بیش از هر چیزی، ضمن آسیب‌شناسی این بازار مهم که می‌تواند جایگزین مهمی برای درآمدهای نفتی باشد، باید شاخصه‌های اصلی جذب گردشگر، همچون اعتمادسازی، امنیت، سرمایه‌گذاری، زیرسازی عمیق، تبلیغات براساس جدیدترین متدهای روز و گسترش هرچه بیشتر فناوری و دیجیتالی‌سازی بازار گردشگری را در نظر گرفت و پس از آمادگی لازم و گذر از مرحله نخست، وارد مراحل بعدی که همان گسترش روابط دیپلماسی و لغو ویزاست، شد.
در واقع شرایط بازار گردشگری ایران باید از هر حیث و نه فقط هزینه، ویزا یا جاذبه طبیعی و فرهنگی مناسب، مساعد، جذاب و رقابتی باشد تا به بیراهه نرود. یکی از راهکارهای مهمی که می‌تواند شرایط را برای ورود گردشگران خارجی به ایران مساعد و مناسب کند، دادن اختیارات لازم به بخش خصوصی و فعالان گردشگری برای بازاریابی و تبلیغات در کشورهای دیگر است و دولت خود یکه‌تاز بازار توریسم در همه زمینه‌ها نباشد و بیشتر نقش ناظر و سیاستگذار (البته با همکاری بخش خصوصی) را ایفا کند تا راه را برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی برای تقویت و ایجاد زیرساخت‌های لازم باز کند.
براساس آمارهای منتشر‌شده از سوی سرپرست دفتر بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی، میزان گردشگران ورودی در هفت ماه نخست امسال حدود ۱.۸میلیون نفر بوده است که نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته رشد ۳۱درصدی را نشان می‌دهد و توانست سهم بیشتری از گردشگران بحرین، کویت، عربستان و عراق را به دست آورد. اگرچه این رشد گردشگری در مقایسه با کاهش چشمگیر آن از سال ۹۹، روند رو به بهبودی را نشان می‌دهد، اما باید به این موضوع توجه کرد که بازار توریسم بین‌المللی در سراسر جهان توانست به سطح پیشاکرونا نزدیک شود و براساس آخرین آمار سازمان جهانی گردشگری، تنها ۱۰درصد تا رسیدن به سطح ۲۰۱۹ باقی مانده است و در حدود یک‌میلیارد گردشگر خارجی به بخش توریسم بین المللی بازگشتند.
این در حالی است که براساس آمارهای ارائه‌شده از ایران، تا نزدیک شدن به سطح ۲۰۱۹، راه درازی باقی مانده است. یکی از مهم‌ترین اقداماتی که لازمه رشد گردشگری کشور است، بالا بردن سطح تاب‌آوری این صنعت منعطف است که حتی از کوچک‌ترین رویدادهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی متاثر می‌شود. این تاثیرپذیری آنچنان گسترده شده که با رویدادی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در قاره‌ای دیگر، بازار گردشگری ایران متحول می‌شود و بخش زیادی از توریست‌های خود را از دست می‌دهد.
