مهدی سرمست، کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، در یک نشست کارشناسی، یکی از مشکلات در حوزه مالیات بر ثروت را نبود تعریف واحد از آن در بین کارشناسان دانست و افزود: در ادبیات مالیاتی، تنها مواردی ذیل مالیات بر ثروت جای می‌گیرد که بر افزایش دارایی اعمال شود. مالیات بر ارث، مالیات سالانه املاک، مالیات بر خانه‌های خالی و مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر خالص ثروت، پایه‌های مالیاتی هستند که ذیل مالیات بر دارایی مطرح می‌شوند.

او پرداختن به مساله کاهش نابرابری از طریق اعمال پایه‌های مالیاتی را مساله روز اقتصاد جهان دانست و افزود: در ۶۰ سال اخیر نظریات اقتصادی عمدتا یا روی رشد اقتصادی تمرکز داشته‌اند یا روی تورم و در ۳۰ سال اخیر بحث تورم نیز تقریبا حل شده و عموم نظریات روی مساله رشد اقتصادی متمرکز بوده است. اما در سال‌های اخیر مسائل جدیدی در حوزه نابرابری اقتصادی نیز مطرح شده است و افرادی مثل پیکتی و بلانچارد در این حوزه‌ها نظریه‌پردازی کرده‌اند. راهکار اصلی این اقتصاددانان برای رفع نابرابری وضع مالیات بر ثروت است؛ چراکه مالیات بر درآمد نمی‌تواند مشکل اصلی را در نابرابری رفع کند و معافیت‌های مالیاتی در مالیات بر درآمد نیز عمدتا به افراد با درآمد بالا اصابت می‌کند.

سرمست مواردی همچون بهبود نابرابری ثروت و افزایش درآمد دولت را از مزایای وضع مالیات بر ثروت دانست و افزود: هرچند در کشورهای عضو OECD سهم مالیات از کل درآمدهای مالیاتی حدود ۵ تا ۶درصد است؛ اما این پایه‌ها سهمی بالای ۹۰درصد در درآمد دولت‌های محلی یعنی شهرداری‌ها دارند. علاوه بر این، این پایه‌های مالیاتی اثرگذاری مثبتی در حوزه تنظیم‌گری در اقتصاد دارند و به طور مثال مالیات بر زمین از خالی ماندن و بلااستفاده ماندن آن جلوگیری می‌کند و بهره‌وری را افزایش می‌دهد. او افزود: در‌حال‌حاضر مالیات بر ارث و مالیات نقل‌و‌انتقال سهم اصلی را در مالیات بر ثروت در اقتصاد ایران دارند و درآمد وصولی در این بخش نوسان زیادی در سال‌های مختلف داشته است. این درحالی است که لازم است پایه‌های مالیاتی دیگر نیز در این بخش به طور جدی مورد توجه قرار بگیرد.

او ضمن تاکید بر اینکه تمام اهداف نظام مالیاتی را نمی‌توان با اعمال یک پایه مالیاتی محقق کرد، افزود: تلاش برای چنین کاری به پیچیده شدن یک پایه مالیاتی منجر می‌شود و در اجرا مشکلاتی را ایجاد می‌کند. در بخش املاک نیز مالیات سالانه املاک به عنوان مالیات بر ثروت مطرح است که اجرای آن نیز با چالش‌هایی همچون نحوه محاسبه ارزش املاک مواجه است. درخصوص مالیات بر اراضی بایر و خانه‌های لوکس این امکان وجود دارد که از ظرفیت شهرداری‌ها استفاده شود. طرحی در مجلس به نام تنظیم‌گری در بازار اجاره در دست بررسی کمیسیون عمران است که در آن این مالیات‌ها ضمن اصلاح نرخ، به شهرداری‌ها واگذار می‌شود؛ ولی در زمینه مالیات بر خانه‌های خالی شرایط متفاوت است و باید از روش‌های دیگر برای اجرای آن استفاده شود.

اخبار مرتبط