معاون فناوریهای بانکی بیان کرد
۵ مزیت رمزارز ایرانی
دوم اینکه در بحث انتقال این رمز پول، واسطه‌‌‌ای در کار نیست، به عبارت دیگر همان اسکناسی است که بین مردم بدون حضور شخص سوم مبادله می‌شود، با این تفاوت که بر روی بستر دیجیتال و در لحظه رخ می‌دهد. سوم اینکه رمزریال در واقع یک انتخاب جدید به امکان‌‌‌های شهروندان برای نگهداری دارایی اضافه می‌کند و مردم می‌توانند بخشی از پول خود را به صورت رمزریال نگهداری کنند و هر فرد می‌تواند با مراجعه به بانک، رمزریال در کیف پول الکترونیکی خود دریافت کند. دیگر اینکه در بحث نظارتی ردیابی وجوه نیز به طور دقیق قابل انجام است و حتی در صورت سرقت اطلاعات رمزریال و هک گوشی تلفن هوشمند توسط سارقین و هکرها امکان ردیابی وجود دارد. در نهایت اینکه هدف از طراحی رمزریال در بانک مرکزی تبدیل اسکناس به یک موجودیت قابل برنامه‌‌‌ریزی و برنامه‌‌‌نویسی است. به عنوان مثال هنگامی که فرد تسهیلاتی را به صورت رمزریال دریافت کند، این امکان را برای بانک و تسهیلات‌‌‌دهنده فراهم می‌کند که مبلغ موردنظر دقیقا در جایی سرمایه‌گذاری شود که هدف‌گذاری شده است. شنیده‌های رسمی حاکی از آن است که برای نخستین بار قرار است اجرای آزمایشی این طرح در کیش اجرا شود.
فلسفه وجودی رمزارزها
مهران محرمیان، معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی روز گذشته در برنامه تلویزیونی«صبح بخیر ایران» صدا و سیما به تشریح جزئیات رمزپول ملی پرداخت. او در ابتدای صحبت‌ها خود به تاریخچه پیدایش و فلسفه اصلی رمزارزها پرداخت. این مقام مسوول در این خصوص تصریح کرد: «در حدود ۱۲،۱۳ سال است که گرایش جدیدی در حوزه پولی دنیا با نام رمزارزها به وجود آمده، البته این روزها باتوجه به اینکه جنبه‌‌‌های جدیدی از مرزارزها نمود بیشتری یافته، بنابراین آنها تحت عنوان رمزدارایی‌‌‌ها شناخته می‌‌‌شوند. فلسفه اصلی رمزارزها مبتنی بر تمرکززدایی است، به این معناکه فضایی نوین را در حوزه پولی و سایر حوزه‌‌‌ها تصویر می‌کند که به جای آنکه یک مرکز مبدا اعتماد مردم مانند نهادهایی همچون بانک‌های مرکزی داشته باشیم، جایگزین آن و بر مبنای آنچه مردم به آن اقبال دارند، ارزشی ارائه شود.»
نقش بانک مرکزی در اعتبار واحدهای مبادله
محرمیان در بخش دیگری از صحبت‌های خود به نقش بانک مرکزی در اعتبار پول مبادلاتی بین افراد پرداخت. به گفته معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی، در صورتی که بانک‌های مرکزی نباشند، تمام اسکناس‌‌‌های رایج، سکه‌‌‌ها و سایر موارد مرتبط از ارزش ساقط می‌‌‌شوند. او در ادامه خاطرنشان کرد: «در مقابل در حال حاضر فضایی شکل گرفته است که از آن تمرکززدایی شده است. یعنی بانک مرکزی هیچ کشوری از آن ارزها پشتیبانی نمی‌‌‌کند و ارزش فیزیکی و پشتوانه‌‌‌ای ندارد. طبیعتا در چنین فضایی بانک‌های مرکزی طی چند سال در مقابل رمزارزها، مواجهه منفی داشتند و البته در همان حال این موضوع را بررسی می‌کردند. چراکه موضوع حاکمیت پولی در هر کشوری جز خطر قرمزهای آن کشور به حساب می‌‌‌آید.» افزون بر این، این مقام مسوول بانک مرکزی در توضیح راهکارهای فناورانه بانک‌های مرکزی در مواجهه با رمزارزها تصریح کرد: «اما پس از چندی رویکردی در بانک‌های مرکزی شکل گرفته است و بانک‌های مرکزی از این فناوری و برخی ویژگی‌های آن که به حاکمیت پولی لطمه‌‌‌ای وارد نمی‌‌‌کند، استفاده و مفهوم جدیدی ارائه می‌کنند. براین اساس در صورتی که پول‌های سنتی را یک سر طیف و سمت دیگر آن را رمزارزها در نظر بگیریم، رمزپول بانک مرکزی (Central Bank Digital Currency) در میانه این دو طیف قرار دارد.»
برنامه بانک مرکزی برای رمزارزها
این مقام بانکی در ارتباط با راهکار بانک مرکزی در مواجهه با رمزارزها از سوی بانک مرکزی یادآور شد: «این امر حاکی از آن است که چنین روندی در دنیا وجود دارد و ما نیز در ایران از چند سال گذشته بررسی‌‌‌ها در این حوزه را آغاز و از سال ۱۳۹۹ به حوزه مقررات‌گذاری ورود کرده‌ایم. نکته جالب توجه آنکه، رمزپول تنها دارای بعد فنی نیست بلکه دارای ابعاد نظارتی، اقتصادی، ارزی، ریالی و به‌خصوص حقوقی است که تمام این موارد مورد ارزیابی قرار گرفته و نهایتا پس از جلسات مداوم تخصصی، مقررات رمزپول بانک مرکزی دو هفته پیش در شورای پول و اعتبار به تصویب رسید.» محرمیان درخصوص نحوه اجرای رمزپول بانک مرکزی عنوان کرد: «از زمان تصویب مقررات به دلیل آنکه در زمان تصویب تغییراتی در مقررات رخ می‌دهد، فرصت زمانی برای اعمال آن در امور فنی لازم است و بانک‌های مشارکت‌‌‌کننده نیز تغییرات را اعمال می‌کنند و امیدواریم که ظرف مدت چند ماه رمزپول بانک مرکزی را به صورت آزمایشی، عملیاتی و عرضه کنیم و آن را در اختیار مردم قرار دهیم.»
تفاوت رمزریال و رمزارز
محرمیان در توضیح تمایز میان رمزریال و رمزارزهای رایج بیان کرد: «در بسیاری از موارد زمانی که مردم عنوان رمزریال بانک مرکزی (رمزپول) به گوششان می‌‌‌خورد، تصوری مانند رمزارز برای آنها ایجاد می‌شود. لازم به توضیح است که رمزریال یک رمزارز جهان‌روا مانند بیت‌کوین و بیپشتوانه و نیازمند استخراج نیست. کمااینکه تمام رمزارزهای جهان‌روا نیز قابل استخراج نیستند، اما بیت‌کوین به عنوان مشهورترین رمزارز قابلیت استخراج دارد. البته انتشار رمزریال مانند ریال در انحصار بانک مرکزی است. بسیاری این تصور را دارند که رمزریال، مانند سایر رمزارزها (coin) است که قابلیت سرمایه‌گذاری دارد، اما باید تاکید کنم که اینگونه نیست چراکه هیچ فردی بر روی پول سرمایه‌گذاری نمی‌‌‌کند. به بیان بهتر رمزریال همچون اسکناس ابزار مبادله، دارای قوه ابراء و یک ابزار پرداخت است.»
نحوه کارکرد رمزریال
معاون فناوریهای نوین در توضیح چگونگی کارکرد رمزریال عنوان کرد: «زمانی که اسکناسی میان مردم مبادله می‌شود، شخص سومی وجود ندارد. برای مثال شما در شهر دیگری هستید و در قبال خرید یک کالا نیاز به انتقال پول به واسطه یک روش از یک حساب به حساب دیگر دارید و برای این کار واسطه‌هایی نیاز است. زمانی که از رمزریال سخن می‌‌‌گوییم، واسطه‌‌‌ای در کار نیست.»
او با بیان مثالی در توضیح کارکرد رمزریال بانک مرکزی تصریح کرد: «کارت بانکی که در دسترس ماست خودش به مثابه پول نیست و در واقع ابزار دسترسی ما به پول در حساب به صورت الکترونیکی است. هر اتفاقی برای بانک رخ دهد، پول فرد به صورت سپرده در بانک است. ولی در رمزریالی که در داخل گوشی ماست، بانک به عنوان شخص سوم و واسط که امکان انتقال وجه را فراهم می‌کند، حذف می‌شود و عین پول و اسکناسی که در جیب داریم به صورت الکترونیک منتقل می‌شود. به عبارت دیگر با این کار واسطه حقیقی و حقوقی حذف می‌شود.» محرمیان در ادامه تصریح کرد: «شهروندان مختارند پول و درآمد خود را در شکل‌های مختلف نگهداری کنند و عموما افراد ترجیح می‌دهند که ترکیبی از اشکال مختلف دارایی (اسکناس، طلا، حساب بانکی و... ) را برای این منظور به کار ببرند. رمزریال در واقع یک انتخاب جدید به امکان‌‌‌های شهروندان برای نگهداری دارایی اضافه می‌کند و مردم می‌تواند بخشی از پول خود را به صورت رمزریال نگهداری کنند و هر فرد می‌تواند با مراجعه به بانک، رمزریال در کیف پول الکترونیکی خود دریافت کند. همچنین میزان رمزریال نگهداری شده در کیف پول بسته به نوع کیف پول (کیف پول تجاری یا شخصی) متفاوت خواهد بود.»
نحوه نظارت بر رمزریال
معاون فناوریهای نوین در خصوص مباحث نظارتی مرتبط با رمزریال‌ها عنوان کرد: «بحث نظارتی و ردیابی وجوه درخصوص رمزارزها و به‌ویژه رمزریال بانک مرکزی به دقت موردتوجه قرار گرفته است. در واقع طراحی به صورتی است که ردیابی وجوه به طور دقیق قابل انجام است و حتی در صورت سرقت اطلاعات رمز ریال و هک گوشی تلفن هوشمند توسط سارقین و هکرها امکان ردیابی وجود دارد و در نتیجه بالاترین سطح امنیت را می‌توان برای رمزریال در مقایسه با اسکناس و حتی انتقال وجوه الکترونیک متصور بود.» محرمیان در قسمت پایانی صحبت‌های خود در خصوص هدف از طراحی رمزریال تاکید کرد: «هدف از طراحی رمزریال در بانک مرکزی تبدیل اسکناس به یک موجودیت قابل برنامه‌‌‌ریزی و برنامه‌‌‌نویسی است و ما برای آن اصطلاح پول باز (open money) را به کار می‌‌‌بریم. با این فرآیند پول دارای موجودیت هوشمند خواهد شد. به عنوان مثال هنگامی که فرد تسهیلاتی را به صورت رمزریال دریافت کند، این امکان را برای بانک و تسهیلات‌‌‌دهنده فراهم می‌کند که مبلغ موردنظر دقیقا در جایی سرمایه‌گذاری شود که هدف‌گذاری شده است. این در حالی است که در مورد اسکناس و سایر روش‌های انتقال وجوه امکان این ردیابی هوشمند برای تسهیلات‌‌‌دهنده و سیاستگذار وجود ندارد. در حقیقت این رمزپول به لحاظ حقوقی خیلی از چالش‌ها را حل خواهد کرد. به بیان بهتر رمزپول‌ها فضای نوآورانه‌‌‌ای در عرصه پولی ایجاد خواهند کرد و بانک‌های مرکزی دنیا به سمت استفاده از ظرفیت‌های نوآورانه آن در حال حرکت هستند.»
