چرا زنان بیش از مردان دچار فرسودگی شغلی میشوند؟
اطلاعات اخیر در مورد فرسودگی شغلی زنان نگرانکننده است. بنا بر پژوهشی در میان ۵هزار کاربر آمریکایی در لینکدین، در مقایسه با ۶۱درصد از کارکنان مرد که در این پژوهش شرکت کرده بودند، ۷۴درصد از زنان خیلی یا تاحدودی در مورد مسائل کاری خود استرس داشتند.
در تحقیق جداگانهای که مرکز مشاوره محیطهای کاری «گریت پلیس تو وورک» و مرکز سلامت شغلی «ماوین» انجام دادند دریافتند که مادران شاغل ۲۳درصد بیش از پدران شاغل دچار فرسودگی شغلی میشوند. این تحقیق نشان میدهد که به طور تقریبی ۲میلیون و ۳۵۰هزار مادر شاغل در ایالات متحده آمریکا از زمان شروع همهگیری دچار فرسودگی شغلی شدهاند، بهویژه به دلیل تقاضاهای نابرابر در خانه و محل کار. کارشناسان به اتفاق بر این باورند که یک عامل مشخص برای فرسودگی شغلی زنان وجود ندارد بلکه تلاقی ساختارهای اجتماعی و هنجارهای جنسیتی نقش مهمی در این فرسودگی دارد. برای مثال نابرابری در محیطهای کاری به طور آشکاری به نقشهای سنتی جنسیتی مربوط است.
در ایالات متحده آمریکا زنان هنوز به طور متوسط در برابر هر دلاری که مردان دریافت میکنند فقط ۸۲ سنت دریافت میکنند و شکاف میان دستمزد زنان و مردان در اروپا نیز بر همین قیاس است.
پژوهشها نشان میدهد دستمزد کمتر باعث استرس بیشتر و به طور کلی آسیب به سلامت روانی میشود. تحقیقات متعددی به طور مشخص نشان داده است که فرسودگی شغلی در میان زنان به دلیل تفاوت در شرایط کاری و تاثیر جنسیت در ارتقای شغلی بیشتر است. در سال ۲۰۱۸، پژوهشگران دانشگاه مونترآل نتیجه پژوهشی را منتشر کردند که بر ۲۰۲۶ نفر از کارکنان به مدت ۴سال انجام شده بود. این پژوهشگران دریافتند که زنان در برابر فرسودگی شغلی آسیبپذیرتر از مردان هستند چون زنان کمتر از مردان ارتقای شغلی پیدا میکنند در نتیجه بیشتر احتمال دارد در موقعیتهای با صلاحیت و نفوذ کمتر قرار گیرند که منجر به استرس و دلسردی میشود. آنها همچنین دریافتند که زنان بیشتر سرپرست خانوادههای تکوالدی هستند و بار مشکلات فرزندان هم بر دوش آنهاست و ناچار باید زمان زیادی صرف امور خانگی کنند و خودباوری کمتری دارند؛ همه اینها عواملی هستند که باعث تشدید فرسودگی شغلی میشود. برایان کروپ، مدیر مرکز تحقیقات منابع انسانی گارتنر، شرکت مشاوره و تحقیق جهانی واقع در کنِتیکت آمریکا، معتقد است بسیاری از عواملی که باعث فرسودگی شغلی زنان میشود پیش از همهگیری هم وجود داشته است اما کووید-۱۹ بهطور آشکاری این عوامل را تشدید کرده است به طوری که روال زندگی و کار افراد بعد از همهگیری نیاز به بازسازی اساسی پیدا کرده است.
سازمانها و موسسههای حمایت از والدین و کودکان تعطیل شدند و در بیشتر موارد بار این تعطیلی بر دوش زنان افتاد. در تحقیقی که پژوهشگران دانشگاه هاروارد، مدرسه بازرگانی هاروارد و مدرسه بازرگانی لندن انجام دادند در نظرسنجی از ۳۰هزار نفر در سراسر جهان دریافتند که زنان، بهویژه مادران به طور بارزی در همهگیری کووید-۱۹ نسبت به دوران پیش از آن وظایف و مسوولیتهای بیشتری در مورد فرزندان بر عهده داشتند؛ این موضوع بهطور مستقیم بر سلامت آنها اثر گذاشته است. دادهها نشان میدهد که این نگرانی معقولی است. آماری که سیانبیسی و موسسه نظرسنجی سورویمانکی ابتدای امسال منتشر کردند نشان میدهد تعداد زنانی که خود را نسبت به موقعیتهای شغلی بسیار بلندپرواز توصیف کردهاند به طور آشکاری در دوران همهگیری کاهش پیدا کرده است. آمار اداره سرشماری ایالات متحده آمریکا هم نشان میدهد در۱۲ هفته آغاز همهگیریدرصد مادران بین ۲۵ تا ۴۴ سال که به دلیل مسائل مربوط به کووید-۱۹ و نگهداری از فرزندان در خانه نتوانستند کار کنند ۸/ ۴ درصد افزایش پیدا کرده است در حالی که در همین گروه سنی از مردان تغییری مشاهده نمیشود. همچنین نگرانیهایی در مورد روشهای جدید دورکاری یا دوگانهکاری و اثر آن بر نابرابریهای جنسی وجود دارد. پژوهشها نشان میدهد در جهان پس از همهگیری، زنان بیش از مردان از خانه کار میکنند؛ اما شواهد نشان میدهد کسانی که از خانه کار میکنند کمتر از کسانی که رودررو با مدیران و رؤسا هستند، ارتقای شغلی دریافت میکنند.
کروپ میگوید: «زنان به همان اندازه و به همان شدت دیگران کار میکنند اما چون از خانه کار میکنند به موقعیتهای شغلی بالاتری دست نمییابند، این بسیار دلسردکننده است.» استیو هتفیلد، مدیر موسسه حسابرسی آمریکایی دیلویت اشاره میکند که مادران بهویژه در موقعیتهای بالای حرفهای الگوهای مهمی هستند. او میگوید: «پیامدهای چندگانه آنچه زنان در حال حاضر تجربه میکنند، میتواند اثر عمیقی بر کارمندان جدیدتر بگذارد پس بستگی به سازمانها دارد که ثابت کنند میتوانند نیازهای همه کارکنان را برآورده کنند.»
هفزی پمبرتون، موسس اکوالیتی کروپ، مرکز مشاورهای که بر گوناگونی و جامعیت در سرمایهگذاری و فناوری متمرکز است، تاکید میکند که «نیاز به مدیرانی داریم که به طور رسمی آموزش ببینند و قدم اول برای ایجاد محیط کاری مناسب را کارفرما باید بردارد نه کارکنان، برای پیشگیری از فرسودگی شغلی این بسیار مهم است.»
یک زن ۳۸ ساله اهل منتهن که در آستانه رها کردن شغل خود است تاکید میکند که لازم است علاوه بر محیطهای کاری در خانهها هم تغییرات اساسی ایجاد شود. او میگوید: «آنچه در همهگیری برای من روشن شد این بود که وقتی نقشهای کلیشهای جنسیتی را کورکورانه پیروی و ادامه دهیم، همه ما در ایجاد نابرابریها و عدمتعادلهای موجود نقش داریم. بله، درست است که گاهی طبیعی است که زن نقش خانهدار و مراقبت از اهل خانه را برعهده بگیرد یا مدتی از کار بیرون دست بکشد اما باید قدر و ارزش آن را بدانیم. در سال ۲۰۲۱ هستیم، در حالی که من گاهی حس میکنم هنوز در دهه ۱۹۵۰ هستیم.»