رسید بانکی گران‌تر از ضایعات
مرد جوانی که به جمع‌آوری رسیدهای خودپردازهای بانک و حتی رسید خرید دستگاه‌های کارتخوان مشغول است، در گفت‌وگو با «تجارت‌نیوز» عنوان می‌کند که هر کیلوگرم از این کاغذها را پنج هزار و ۵۰۰ تومان می‌فروشد. او می‌گوید: «تعداد این کاغذها کم است و معمولا پراکنده می‌شوند، اما اگر حجم خوبی جمع کنیم، گاهی مراکز ضایعاتی با قیمت بهتری نسبت به مابقی ضایعات از ما می‌خرند. البته فقط بعضی مراکز. برای بعضی مراکز هم فرقی ندارد و مثل بقیه ضایعات بازیافتی با آن برخورد می‌کنند.»
سال گذشته چقدر رسید بانکی تولید شده؟
ماجرا درباره کاغذ حساس حرارتی یا همان کاغذ رول حرارتی است که مردم معمولا آن را به نام «کاغذ رسید تراکنش» می‌شناسند. کاغذی که نظام بانکی و پرداخت کشور از آن در دستگاه‌های خودپرداز، دستگاه‌های کارتخوان فروشگاهی و شعب، دستگاه‌های خودپرداز غیرنقد و برخی دیگر از دستگاه‌های الکترونیکی جهت چاپ رسید استفاده می‌کنند و با شیوع کرونا پرمصرف‌تر شده‌اند. پراستفاده‌ترین موارد استفاده از این کاغذها به‌ترتیب دستگاه‌های کارتخوان و خودپردازها هستند. طبق گزارش شاپرک، ۱۶۰ میلیارد تراکنش بانکی در سال ۹۹ انجام شده که احتمالا علت افزایش آن، گسترش بانکداری الکترونیک و البته استفاده کمتر از پول نقد در شرایط شیوع کرونا است. با فرض لحاظ همان ۱۶۰ میلیارد تراکنش در سال ۹۹، با توجه به اینکه میانگین طول رول‌های کاغذ دستگاه کارتخوان ۱۸ متر است، با این پیش‌فرض که طول رسیدها به‌طور میانگین هشت سانتی‌متر بوده و تنها خریدار رسید تراکنش خود را دریافت کرده باشد، این طول رول کاغذ، جوابگوی نزدیک به ۲۲۴عدد تراکنش خرید است. در نتیجه با یک ضرب و تقسیم ساده متوجه می‌شویم که در سال ۹۹ صنعت پرداخت بیش از ۷۱۴ میلیون رول کاغذ مصرف کرده است! البته این جدا از کاغذی است که برای استفاده از خودپردازها مصرف می‌شود.
سرنوشت این همه کاغذ چیست و چرا خرید و فروش آن رونق گرفته است؟
حسین ابراهیمی فردوئی، رئیس سابق سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا، در پاسخ به این سوال می‌گوید: کاغذهای رسید بانکی قابل بازیافت هستند، اما نه برای تبدیل شدن به کاغذ کرافت (کاغد و مقوای ساخت کارتن). با این حال به گفته او، این کاغذهای بانکی برای شرکت‌هایی که از ضایعات و کاغذهای سفید، مثلا برای ساخت شانه تخم‌مرغ یا ظروفی برای گرم‌نگه داشتن غذا استفاده می‌کنند، کاربرد دارد. او می‌افزاید: البته کاغذهای رسید حجم بسیار کمی دارند و در میان حجم ضایعاتی که برای این کار مصرف می‌شود، بسیار ناچیز است. مثلا در گذشته، روزی ۱۰۰ تن مواد ضایعاتی را تبدیل می‌کردیم، حجم رسیدهای جمع‌آوری‌شده در این ۱۰۰هزار کیلوگرم بسیار ناچیز و گم است. ابراهیمی با بیان اینکه در بازیافت ضایعات کاغذهای سفید جدا می‌شوند و سایر کاغذها و مقواهایی را که رنگدانه‌های سفید روشن ندارند، برای کاغذهایی کرافت استفاده می‌کنند، توضیح می‌دهد که قیمت فروش ضایعات کاغذ با سایر ضایعات متفاوت است. به همین دلیل، گاهی فروش آن به‌صرفه است. این پیشکسوت صنعت کاغذ ادامه می‌دهد: اگر کاغذهای رسید به شرکت‌هایی که کاغذ سفید بازیافت می‌کنند برسند، می‌توان آنها را با قیمت خوبی فروخت. چون این کاغذها چاپ لیزری و توسط جوهرافشان دارند و جوهری مثل چاپ‌های قدیم ندارند که لازم باشد در فرآیند پاک‌سازی کاغذ و گرفتن رنگدانه‌ها اذیت کنند. پس این کاغذها از کاغذهای نوشته‌دار راحتتر بازیافت می‌شوند و کیفیت خوبی هم دارند. همین موجب می‌شود با قیمت بالاتری فروخته شوند. آن‌طور که از گفته‌های جمع‌آوری‌کنندگان ضایعات برمی‌آید، ظاهرا همین‌طور هم هست و این نوع کاغذ در حال حاضر با قیمت بالاتری در حال خرید و فروش است.
