آخرین ابزارهای فناورانه نهادهای اجرایی معرفی شدند
نمایشگاه سامانه‌های الکترونیکی
عقد ۶۵ هزار قرارداد در بستر الکترونیک
نشستی به میزبانی سازمان امور مالیاتی کشور با موضوع ارائه عملکرد، برنامه‌ها و پروژه‌های وزارت امور اقتصادی و دارایی و دستگاه‌های تابعه در حوزه فناوری اطلاعات در روز گذشته برگزار شد. در این نشست علی عبداللهی رئیس مرکز مدیریت فناوری اطلاعات و توسعه اقتصاد هوشمند وزارت اقتصاد؛ سید‌قاسم نعمتی، رئیس مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛ هایده باقری‌پور، سرپرست اداره کل دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات گمرک جمهوری اسلامی ایران؛ حمید حسن‌آبادی، مدیریت فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار و روح‌الله دهقان، مدیر شرکت فناوری اطلاعات بورس و اوراق بهادار به بیان نظرات خود پرداختند. رئیس مرکز مدیریت فناوری اطلاعات و توسعه اقتصاد هوشمند وزارت اقتصاد در این نشست گفت که در راستای هوشمندسازی از طریق بستر الکترونیکی که برای اعطای تسهیلات کرونا فراهم کردیم، بیش از ۶۵ هزار قرارداد با سفته الکترونیک ایجاد شد و سامانه نهایی سفته الکترونیک نیز در سال آینده رونمایی می‌شود که گام اول این سامانه مربوط به تسهیلات و گام بعدی برای تمامی ذی‌نفعان است.
صنعت بیمه در مسیر هوشمندسازی
رئیس مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران هم با توجه به اینکه یکی از اولویت‌های بیمه مرکزی، فراهم‌سازی شرایط ورود کسب‌وکارها به صنعت بیمه است؛ از ضرورت فراهم‌سازی زیرساخت‌های لازم برای فراهم‌آوردن سامانه‌های فناورمحور به‌منظور تسهیل در انجام فرآیندها و تحول در صنعت بیمه صحبت کرد. این مقام مسوول افزود صنعت بیمه به جهت آنکه داده‌محور است به بانک‌های اطلاعاتی نیاز دارد و دسترسی به این پایگاه‌های داده، سبب تسهیل در ارائه خدمت‌رسانی به مشتریان می‌شود. نعمتی با بیان اینکه بیمه مرکزی در ۳ دوره، رتبه اول در شاخص‌های ارزیابی دولت الکترونیک کسب کرده است به اقدامات بیمه مرکزی در حوزه فناوری اطلاعات پرداخت. او بیان کرد که امسال دو پروژه سامانه یکپارچه‌سازی نظارت بر بیمه شخص ثالث، حمل‌و‌نقل، آتش‌سوزی و زندگی را تا پایان سال به اتمام می‌رسانیم. در سال آینده نیز پروژه سامانه یکپارچه نظارت بر بیمه بدنه که مقدمات آن انجام شده و پیشرفت ۸۰ درصدی داشته است، به اتمام خواهد رسید. اقدام دیگری که از سوی نعمتی معرفی شد، الزام حذف کاغذ از بیمه شخص ثالث است که این اقدام در حال اجرا است. علاوه‌بر این، مراودات اطلاعاتی با سازمان‌های بالادستی و سایر سازمان‌ها از طریق سامانه GSP، دیگر اقدام بیمه مرکزی در راستای هوشمندسازی فرآیندهای سازمانی است. در نهایت او افزود که در سال‌جاری تفاهم‌نامه‌ای با معاونت فناوری ریاست‌جمهوری داشتیم تا از آن طریق، امکان حضور و فعالیت استارت‌آپ‌ها در صنعت بیمه تسهیل شود.
۳ پروژه هوشمندسازی در گمرک
هایده باقری‌پور، سرپرست اداره کل دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات گمرک جمهوری اسلامی ایران نیز یکی دیگر از سخرانان این نشست بود. او با اشاره با اینکه اقدامات هوشمندسازی در گمرک از سال ۹۱ شروع شده، افزود که در اجرای نقشه‌راه هوشمندسازی دو پروژه مهم در دهه فجر افتتاح شد. نخست، پروژه هوشمندسازی در ارزش‌گذاری کالا و مسیریابی کانتینرهای مربوط به آن است. مورد بعدی، پروژه نظارت و کنترل نامحسوس کالا با استفاده از تجهیزات پیشرفته است. از آنجا که ارزش‌گذاری کالا یکی از مهم‌ترین وظایف گمرک است؛ هوشمندسازی در این مقوله اهمیت بالایی پیدا می‌کند. در سامانه جدید گمرک، با استفاده از سوابق ترخیص و بدون دخالت نیروی انسانی، حد بالا و پایینی به ارزش‌گذاری کالا داده می‌شود. این روش که به ارزش‌گذاری پویا کالا معروف است؛ امکان خطای نیروی انسانی و اعمال سلیقه شخصی را حذف می‌کند. همچنین قابلیت دیگر این پروژه در هوشمندسازی مسیریابی کانتینرهای حمل کالا است که بر اساس شناسایی درجه ریسک محموله به صورت خودکار این فرآیند را انجام می‌دهد. پروژه دوم، نظارت نامحسوس بر ترخیص کالا است که به وسیله داده‌کاوی صورت گرفته و برای حداقل‌کردن توقف در گردش کالا تعریف شده است. او در پایان صحبت‌های خود به پروژه پلمب الکترونیک اشاره کرد. در این پروژه، محموله‌های کالا پس از انجام اقدامات تشریفات کالا، به‌صورت الکترونیکی پلمب می‌شوند. سابقا این امر به‌صورت مکانیکی صورت می‌گرفت ولی در حال‌حاضر داده‌های مرتبط با کالا در تراشه‌ای ذخیره شده و این تراشه در اختیار نیروی انتظامی و سایر مسوولان نظارتی برای پایش نامحسوس قرار می‌گیرد. این روش به‌منظور اطمینان از اینکه محصول در طول حرکت از مبدا به مقصد دستکاری نشده باشد، استفاده می‌شود. در روش مذکور دو کد کنترلی QR و همچنین کد ساختاری به محصول داده می‌شود و این کد به وسیله بارکدخوان و بدون اعمال دخالت نیروی انسانی به سامانه جامع امور گمرکی متصل می‌شود. اقدامات صورت گرفته در گمرک به‌منظور حذف نیروی انسانی در ۳ حوزه ارزش‌گذاری، ارزیابی و کنترل کالا است.
ارتقای زیرساخت‌های فناوری در بورس
در بخش دیگری از نشست حمید حسن‌آبادی درباره اقدامات این سازمان در ارتباط با هوشمندسازی بیان کرد: از آنجا در تمام دنیا صنایع مالی به تکنولوژی وابسته هستند، سازمان بورس نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این سازمان نزدیک به ۵ هزار نفر در بخش تکنولوژی مشغول به فعالیت هستند. از ۲ سال گذشته در حوزه هوشمندسازی و فناوری اطلاعات به تعداد ۲۴ پروژه در سازمان بورس تعریف شده به‌طوری که ۲۱ پروژه از این پروژه‌ها تکمیل شده و به مرحله بهره‌برداری رسیده است و بقیه آنها نیز در ماه‌های آتی به بهره‌برداری خواهند رسید. مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد که در سال جدید به‌وسیله آزادسازی سهام عدالت حدود ۴۵ میلیون نفر سهامدار جدید از طریق ثبت‌نام در سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) به کدهای مشتریان این سازمان اضافه شد که رقم قابل توجهی است. تا پایان سال گذشته، تعداد کدهای بورسی حدود ۱۱ میلیون بود که در سال ۹۸ تعداد ۲۷ میلیون کد بورسی صادر شد و رشد ۱۵۰ درصدی را در این قسمت نشان می‌دهد. حسن‌آبادی ادامه داد که در حال حاضر برای ۳۷ میلیون نفر سجامی وجود دارد که از این میزان حدود ۳۰ میلیون نفر احراز هویت شده‌اند. در نتیجه پایگاه‌های اطلاعاتی سازمان بورس به یکی از بزرگ‌ترین پایگاه‌های جامع اطلاعاتی مبدل شده‌اند. علاوه‌بر این حسن‌آبادی به نوآوری دیگری از این سازمان در راستای هوشمندسازی اشاره کرد. او توضیح داد که سامانه معاملاتی که در قسمت هسته معاملات توسط یک شرکت فرانسوی تهیه شده بود در حال حاضر و با اعمال تحریم‌ها علیه ایران توسط متخصصان داخلی در بسیاری از قسمت‌ها بومی‌سازی شده و دیگر نمی‌توان گفت که این سامانه فرانسوی است. همچنین در حوزه سامانه‌های پس از معاملات نیز اتفاقات خوبی در زمینه بومی‌سازی صورت گرفته است که در اوایل سال آتی از آن رونمایی می‌شود. شیوه بهره‌برداری از این دو سامانه به‌صورت جزئی خواهد بود به این معنا که روی تعدادی از شرکت‌های عضو بورس این سامانه‌ها پیاده‌سازی خواهد شد. در نهایت این مدیر بورسی اشاره کرد که سامانه برگزاری مجامع و توزیع سود الکترونیک از جمله اقدامات صورت گرفته در راستای هوشمندسازی است.
از این طریق بیش از ۵۰ شرکت استانی، مجامع سالانه خود را برگزار و به فرآیند توزیع سود مشتریان خود به‌صورت الکترونیکی اقدام کردند. به نحوی که تا اول اسفند ماه سال‌جاری طبق آمارهای رسمی ۱۱۴ شرکت توزیع سود خود را به‌صورت الکترونیک انجام دادند و همچنین بیش از ۸ میلیون تماس با مرکز تماس بازار سرمایه گرفته شده که از این میزان به بیش از ۸۰ درصد آن از طریق سامانه‌های هوش مصنوعی پاسخ داده شده است. با توجه به بزرگ شدن اندازه مشتریان بورسی و شیوع پاندمی کرونا، ورود به هوشمندسازی در تمامی مراحل امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. اما موضوعی که اهمیت دارد این است که این سامانه‌ها باید در عمل نیز کارآیی خود را نشان دهند و صرفا در موضوع هوشمندسازی به حرف اکتفا نشود. در این نشست روح‌الله دهقان، مدیریت شرکت فناوری اطلاعات بورس نیز در مورد سامانه بیدار یا بستر یکپارچه دسترسی به اطلاعات راهبردی که اقدامی در راستای هوشمندسازی معاملات در اوراق بورس بهادار است، توضیح داد که این سامانه با تجمیع اطلاعات پس از معاملات و همچنین دارایی افراد سعی می‌کند هشدارهای لازم را به ناظر بازار بدهد. سامانه مذکور از عمر ۱۰ ساله برخوردار است و علت کندی در فرآیند نظارت به علت بالا بودن حجم معاملات بوده و نه ایراد نرم‌افزاری. همچنین او اشاره کرد که قرار است در سال آینده برای شناسایی تخلف‌های معاملاتی از سامانه هوش مصنوعی استفاده شود.
