تجربه موفق ۳کشور کره‌جنوبی،آلمان و ایتالیا بررسی شد
کلید قطع زنجیره شیوع کرونا
بررسی تجربه کشورهای موفق از جمله کره‌جنوبی، آلمان و ایتالیا عوامل مختلفی را برای قطع زنجیره کرونا نشان میدهد. انجام نمونه‌گیری گسترده، حمایت از سیستم درمان کشور، تعطیلی مدارس، شفافیت در ارائه آمار و اطلاعات، ردیابی دایره ارتباطی افراد مبتلا، عدم وضع مقررات منع رفت و آمد، وضع جریمه در مورد ناقضان قوانین، پرداخت یارانه به خانوارها، اعتمادسازی میان مردم و دولت، تغییر در سبک زندگی و بسته شدن مرزها و مکان‌های پرتجمع از جمله این موارد است.
اوج‌گیری کرونا در ابتدای پاییز
بررسی آخرین آمار و اطلاعات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان از افزایش روزانه تعداد فوتی‌ها و ثبت بیشترین رکورد مربوط به مبتلایان کرونا در روز سه‌شنبه ۱۵ مهر دارد. بررسی داده‌ها نشان میدهد روز سه‌شنبه ثبت رکورد ۴ هزار و ۱۵۱ نفر مبتلای روزانه و ۲۲۷ فوتی کرونایی، از وخیم‌تر شدن اوضاع حکایت دارد. بررسی داده‌های گذشته نشان میدهد روز ۱۴ مهر و ۷ مرداد ۹۹ با ثبت رکورد ۲۳۵ نفر فوتی روزانه، از حیث تعداد فوت روزانه رکوردار بوده‌اند. با وجود این روز گذشته در میان روزهایی با بالاترین تعداد فوتی از ابتدای شیوع کرونا در ایران قرار دارد.
همچنین نسبت مبتلایان به آزمایش‌های روزانه روند صعودی به خود گرفته است و در روز ۱۵ مهر، عدد ۸۸/ ۱۴ درصد را به خود اختصاص داده است. تعداد آزمایش‌های انجام‌شده در ۲۴ ساعت اخیر رقم ۲۷ هزار و ۸۹۳ تست را ثبت کرد که بعد از روزهای ۹، ۱۰، ۱۳ و ۱۴ مهر بیشترین عدد تست روزانه را به خود اختصاص داده است. خیز مجدد تعداد مبتلایان و کشته‌شدگان در ابتدای پاییز با توجه به سرد شدن هوا و شیوع آنفلوآنزای فصلی در ادامه می‌تواند فصلی فاجعه‌بار در کشور رقم بزند. بررسی‌ها نشان میدهد اگر تدابیر لازم درخصوص کنترل کرونا با استفاده از تجارب کشورهای موفق در زمینه کنترل و مهار کرونا اتخاذ نشود، خسارات جبران‌ناپذیری به لحاظ اجتماعی و اقتصادی به کشور وارد خواهد شد که تبعات آن بسیار بیشتر از تعطیلی کسب‌وکارها خواهد بود.
در نتیجه نیاز است تجدید نظری جدی در مورد فعالیت کسب‌وکارها، حضور در اماکن پرخطر و رعایت شدید مقررات رفت و آمد به‌منظور قطع زنجیره شیوع این ویروس شود. از سوی دیگر با توجه به تجارب کشورهای موفق تسهیل در دسترسی به ماسک از سوی سیاست‌گذار از طریق ثبات در قیمت و متعاقبا الزامی کردن استفاده از ماسک در مکان‌های عمومی یکی از دیگر کلیدهای قطع زنجیره کرونا می‌تواند باشد.
بررسی عملکرد کشورها از آغاز پاندمی کرونا به خوبی نشان میدهد کدام کشورها در کنترل این ویروس عملکرد موفقی داشته‌اند؛ درس‌هایی که سیاست‌گذاران کشور را می‌تواند در فصل پیش‌رو برای مقابله با این ویروس قدرتمند‌تر سازد. در این گزارش به بررسی تجارب سه کشور موفق در زمینه کنترل این بیماری پرداخته شده است؛ کره‌جنوبی، آلمان و ایتالیا.
ساختار درمانی کره برای کنترل کرونا
کره‌جنوبی، یکی از کشورهایی بود که بسیار زود با این بیماری روبه‌رو شد و واکنش مناسبی در مقابل با این پاندمی از خود نشان داد. این کشور به‌دلیل داشتن تجربه رویارویی با ویروس مرس در سال ۲۰۱۵، اقدام به اصلاحات اساسی در سیستم درمانی خود کرد. در جریان اقدامات این کشور انجام گسترده تست و تسریع در فرآیند نمونه‌گیری در دستور کار قرار گرفت. حمایت از کارخانه‌های داروسازی و آزمایشگاه‌‌ها، بهره‌گیری از سیستم بهداشت عمومی و کادر درمان، تعطیلی مدارس و تعلیق تمام پروازها به خارج از کشور، توزیع ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده، جریمه احتکارکنندگان و شفافیت در ارائه آمار مبتلایان از دیگر اقدامات دولت کره‌جنوبی در جهت قطع زنجیره انتقال شیوع این بیماری بود. ماهیت نظام درمانی این کشور به‌دلیل بیمه عمومی سلامت همگانی و پایین بودن هزینه درمان سبب شده است تا در این کشور تشخیص و درمان زودهنگام و انجام تست‌های آزمایشگاهی و سی‌تی‌اسکن در مقیاس وسیع انجام شود.
استمداد کشورها از کره
روش موفقیت‌آمیز این کشور برای کنترل و قطع زنجیره انتقال کرونا سبب شد تا کشورهای دیگر از آن کشور برای کنترل این ویروس به‌ویژه در دریافت کیت آزمایشی و روش تست وسیع کرونا کمک بگیرند.
با انجام موارد فوق‌الذکر کره‌جنوبی موفق شد تا خیلی زود شمار زیادی از مبتلایان را ردیابی کند و با شناسایی دایره اشخاصی که با فرد مبتلا در ارتباط بوده‌اند، آنها را به موقع برای جلوگیری از انتشار بیشتر این ویروس قرنطینه کند. از سوی دیگر در کره‌جنوبی، اپلیکیشن‌هایی برای گوشی‌های هوشمند طراحی شده است که نشان میدهد افراد آلوده در چه نقاطی رفت و آمد داشته‌اند. به این ترتیب ساکنان این مناطق از این موضوع که می‌توانند به‌طور بالقوه به این ویروس آلوده شده باشند، مطلع می‌شوند. جالب اینجا است که کره‌جنوبی تاکنون مقررات منع رفت و آمد در هیچ نقطه‌ای از کشور وضع نکرده است. ابتکار عمل دیگر کره‌جنوبی، تاسیس ۵۰ ایستگاه «درایو-این» در نقاط مختلف این کشور است. شهروندان این کشور می‌توانند با توقف در این ایستگاه‌ها به‌طور رایگان تست بدهند. همچنین اگر کسی که تست کرونای او تایید شده قرنطینه را ترک کند، جریمه سنگینی در انتظارش خواهد بود. کره‌جنوبی توانست با انجام تست‌های گسترده افراد ناقل بدون علائم را شناسایی کند. این کشور زمانی پوشیدن ماسک را برای شهروندان خود در مکان‌های عمومی اجباری کرد که سازمان بهداشت جهانی، زدن ماسک را برای شهروندان عادی لازم نمی‌دانست. از سوی دیگر، شرکت‌های کره‌ای موفق به عرضه تست‌هایی در بازار شدند که در مدت زمانی کوتاهی شخص را قادر به انجام و اطلاع از نتیجه می‌کند. تشخیص زودهنگام باعث شد که بیماران از افراد سالم جدا شوند و احتمال بیماری افراد سالم کاهش یابد. علاوه بر این موارد، در این کشور روحیه جمعی برای مبارزه با این بیماری شکل گرفته است. در نتیجه اکثر افراد در مقابله با این بیماری، مسوولیت‌پذیر هستند و این روحیه جمعی ایجاد شده باعث شد که مردم این کشور در مقابله با مشکلات با یکدیگر همکاری کنند. به این ترتیب، کره‌جنوبی توانست با انجام اقدامات هوشمندانه و گسترده، موفقیت قابل توجهی برای مهار کرونا و قطع زنجیره انتقال آن برای خود ثبت کند.
مزیت آلمان در نظام سیاست‌گذاری و درمانی
آلمان از دیگر کشورهای موفق در زمینه کنترل شیوع ویروس کرونا است. عملکرد آلمان نه به‌دلیل موفقیت در جلوگیری از بیماری بلکه به‌دلیل واکنش به این بیماری بسیار قابل توجه است. این کشور با انجام آزمایش‌های متعدد و ردیابی زنجیره‌های عفونت این ویروس، توانست با ایجاد فهرستی از افراد پرخطر به کاهش نرخ مرگ و میر افراد کمک کند.
عملکرد دولت آلمان در بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا، سبب شده تا این کشور به پرچمدار کنترل همه‌جانبه این بیماری تبدیل شود. آلمان تنها کشوری بود که توانست از ابتدا، سیاست‌های کارآمدتری را در اتحادیه اروپا اجرا کند. این عملکرد ناشی از اعتماد بالای مردم آلمان به دولت، توانمندی مالی به‌عنوان بزرگ‌ترین قدرت اقتصادی در اروپا و بهره‌مندی و به کارگیری ابزارهای بهداشتی به شکل گسترده و سخاوتمندانه بود. یکی از عوامل موفقیت این کشور در کنترل این بیماری، همبستگی بین مردم و دولت است که سبب می‌شود مردم به دستورالعمل‌های مقامات این کشور پایبند باشند. همچنین در این کشور به‌دلیل توجه دولت این کشور به تامین نیازهای اقتصادی مردم، طول دوره قرنطینه می‌توانست افزایش پیدا کند.
نظام درمانی یکپارچه و کارآمد آلمان هم به‌سبب میزان مرگ و میر نسبتا پایین آلمان از اعتبار و آوازه خاصی برخوردار است. به‌طور مثال می‌توان به آمار بیش از ۲۸ هزار تخت مراقبت‌های ویژه، مجهز به دستگاه تنفس مصنوعی، در بیمارستان‌های این کشور اشاره کرد که این رقم بیشتر از هر کشور دیگری در دنیا است. با این همه دولت آلمان تلاش دارد این ظرفیت را افزایش دهد تا آمادگی لازم را در برابر آنچه که ممکن است ویروس کرونا به بار آورد داشته باشد.
مسوولان آلمان برای متقاعد کردن مردم به‌منظور انجام مقررات فاصله‌گذاری اجتماعی، قرنطینه خانگی و عدم ترک خانه‌هایشان به جز در موارد اضطراری، قوانین سخت‌گیرانه‌ای را در پیش گرفته‌اند. به‌طوری که در صورت عدم رعایت این قوانین، شهروندان این کشور ملزم به پرداخت جریمه‌های سنگین از سوی دولت می‌شوند. این قوانین در کنار هشدارهای جدی دولت سبب شد که مردم آلمان به این قوانین پایبند باشند.
حمایت اقتصادی دولت آلمان
دولت آلمان برای جلوگیری از فروپاشی اقتصاد خود به‌دلیل تعطیلی و محدودیت‌های برخی کسب‌وکارها، اقدامات گسترده‌ای انجام داده است. از جمله این تلاش‌ها، اختصاص برنامه بزرگ اعتباری و یارانه‌ای دولت در حدود بیش از ۷۵۰ میلیارد یورو برای افراد شاغل و کارفرمایان کوچک و شرکت‌های بزرگ آسیب‌دیده از این تهدید است. همچنین برای کمک به کارمندان به‌منظور پرداخت اجاره خانه و حفظ مزایایشان، این دولت برنامه‌های ویژه‌ای در نظر گرفته است. این کشور درحال‌حاضر برای جلوگیری از موج بیکاری، از سیستم «زمان کوتاه» استفاده می‌کند؛ طرحی که در طول بحران مالی جهانی در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ موفقیت‌آمیز بود. این سیستم به شرکت‌ها اجازه میدهد تا به‌طور موقت اشتغال کارگران خود را متوقف کند. در این صورت کارگران ۶۷ درصد دستمزد خود را که توسط سازمان دولتی بیکاری پرداخت می‌شود، دریافت می‌کنند و پس از پایان این بحران، این کارگران حق دارند با حقوق سابقشان به مشاغل قدیمی خود بازگردند. همچنین نظام سلامت همگانی این کشور افراد شاغل و افراد اخراج شده را تحت پوشش خود قرار میدهد. نظام تامین‌اجتماعی آلمان نیز به‌رغم کاهش شدید بودجه خود، کمک هزینه منظم ماهانه‌ای را برای جلوگیری از گرسنگی یا بی‌خانمان شدن پرداخت می‌کند. جدا از پرداخت وجوه تامینی و حمایتی دولت به مردم برای حفظ تعادل زندگی آنها در شریط قرنطینه، پژوهش‌های علمی و کاربردی نیز با شدت و جدیت در این کشور درحال انجام است. یافته‌های این آزمایش‌ها می‌تواند به سیاست‌گذاران در اتخاذ تصمیم‌های سیاستی کمک و آنها را از نتایج و پیامدهای این تصمیمات به‌منظور دستیابی به بهترین و در عین حال کم‌هزینه‌ترین تصمیم برای کنترل و مهار کرونا آگاه کند.
ایتالیا؛ سبک زندگی مشابه با ایران
با توجه به برخی شباهت‌های رفتاری و فرهنگی مردم ایران با مردم ایتالیا، بررسی رفتار دولت و مردم این کشور می‌تواند تا حدودی الگوی مناسبی برای رفتار دولتمردان و مردم ایران به‌وجود بیاورد. کشور ایتالیا در مواجهه با ویروس کرونا روزهای سختی را گذراند و پس از ثبت آمارهای بالا در فوتی‌ها و مبتلایان روزانه، توانست موج افزایشی این شیوع را کنترل و آمار مبتلایان را کاهشی کند.
یکی از عواملی که باعث بالا رفتن آمار مبتلایان و فوتی‌ها در ایتالیا شد، شیوه زندگی اجتماعی مردمان این کشور است، به‌طوری‌که سبب شده است چند نسل در مدت زمانی طولانی در کنار هم زندگی کنند. مردم ایتالیا علاقه خاصی به تشکیل اجتماعات و برگزاری مجالس دورهمی دارند که از این حیث می‌توان گفت تشابه رفتاری با مردم ایران دارند. از طرفی این کشور دارای یکی از پیرترین جمعیت‌های جهان است و احتمال مبتلا شدن و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در این گروه سنی بیشتر است. دولت ایتالیا با اتخاذ شدیدترین تدابیر پیشگیرانه در اروپا، توانست روند پرشتاب شیوع این بیماری را کاهشی کند. از جمله محدودیت‌های اعمال شده در ایتالیا نظیر ممنوعیت برگزاری تجمعات و توقف تمامی رویدادهای فرهنگی و ورزشی بود و همچنین مقررات منع رفت و آمد در ایتالیا بسیار سختگیرانه بود. دولت این کشور با استفاده از راهکارهایی نظیر استفاده شهروندان از کارت‌های اعتباری برای خرید، فاصله‌گذاری اجتماعی، محدودیت ورود افراد به فروشگاه‌ها برای خرید، درخواست از هنرمندان و چهره‌های مشهور و محبوب برای یادآوری توصیه‌های وزارت بهداشت به مردم از طریق شبکه‌های تلویزیونی، جلوگیری از افزایش قیمت موادغذایی، تشویق مردم به خواندن سرود ملی کشور در ساعتی معین برای بالا بردن روحیه، انعکاس واقعیات جامعه، ارائه آمار صحیح و اطلاعات درست، افزایش سطح آگاهی توانست اعتماد عمومی مردم این کشور را به خود بالا برد واز این طریق آمار مبتلایان را کاهشی کند. با اینکه ایتالیا در سال ۲۰۱۸ رتبه ۶ گردشگری دنیا را به خود اختصاص داده بود و درآمد زیادی از این طریق دارد، وزیر فرهنگ و گردشگری ایتالیا، از بسته بودن مرزهای این کشور تا پایان سال ۲۰۲۰ به‌منظور قطع زنجیره شیوع این ویروس خبر داد. همچنین این قانون شامل موزه‌ها و اماکن تاریخی در سراسر ایتالیا است. دولت ایتالیا اقدامات گوناگونی برای مقابله با شیوع این ویروس در پیش گرفته است. از جمله مهم‌ترین این اقدامات، قرنطینه کردن ۱۱ شهر کوچک در دو استان لمباردی و ونتو است. پلیس ایتالیا پس از کشته شدن ۱۱ نفر در این نقاط مسوول برقراری قرنطینه در این شهرها شده است. از دیگر اقدامات انجام شده توسط دولتمردان ایتالیا، هشدار دادن و آگاه‌سازی مردم نسبت به ماندن در خانه و عدم ترک منزل در صورت داشتن علائم شبیه بیماری سرماخوردگی به مدت ۱۴ روز است. اقدامات مربوط به ماندن در خانه توسط مقامات اجرایی این کشور الزام‌آور است.
آموزه‌های کشورهای موفق
بررسی‌های تطبیقی در بین کشورهای موفق در زمینه کنترل پاندمی کرونا نشان میدهد که عوامل مختلفی در کاهش مبتلایان و آمار فوتی‌های مربوط به آنها موثر است. قسمتی از این عوامل مربوط به دولت و دستگاه‌های نظارتی و قسمتی دیگر مربوط به مردم است و اگر همت و تلاش جمعی در این کار گماشته نشود، نمی‌توان به کنترل و مهار این ویروس تا زمان رسیدن به واکسن، امیدوار بود. تجربه کشورهای موفق در زمینه کنترل این ویروس، راهکارهایی مانند ارائه آمار دقیق و شفاف در مورد مبتلایان و فوتی‌ها، اعلام آخرین خبرها و اطلاعیه‌های آگاه‌سازی کرونایی به مردم و افزایش ظرفیت نمونه‌گیری موارد مشکوک به بیماری کرونا را پیش‌روی سیاست‌گذاران قرار میدهد. آنچه آمارهای رسمی نشان می‌دهند، تعداد تست‌های روزانه با توجه به افزایش موارد مبتلا و پراکندگی و وسعت جمعیتی کشور ما کافی نیست. از دیگر موارد مهم در این زمینه، ردیابی بیماران مبتلا تا بهبود کامل و همچنین رصد افرادی است که با فرد مبتلا ارتباط دارند. کمک‌های یارانه‌ای و معیشتی به خانوارها و بیمه کارکنان و افراد متضرر شده از این بیماری، در نظر گرفتن جریمه‌های سخت برای ناقضان پروتکل‌های بهداشتی، سختگیری در قوانین و مقررات رفت و آمد به‌خصوص در روزهای تعطیل، توزیع ماسک و الکل بهداشتی در نقاط محروم و برای طبقات کم درآمد و همچنین کنترل قیمت این مواد و جلوگیری از سوءاستفاده دلالان در این حوزه، از دیگر موارد قابل توجه برای کنترل این پاندمی به‌منظور جلوگیری از انتشار زنجیره این بیماری است. همچنین مردم باید در سبک رفتاری خود تجدیدنظر کنند و از تجمع‌های بزرگ به هر دلیل و فرصتی که پیش می‌آید جلوگیری کنند. باید به این نکته توجه کرد که فقط با یک اهتمام دسته جمعی و تغییر در سبک رفتاری عمومی می‌توان کشور را از این فاجعه و پیامدهای آن نجات داد و اگر این اهتمام و رعایت دسته‌جمعی مردم نباشد، اقدامات دولت به تنهایی در زمینه کنترل و قطع زنجیره انتقال کرونا، کفایت نمی‌کند.
