استان‌های قرمز تورم

مرکز آمار ایران، تحولات شاخص قیمت مصرف‌‌کننده به تفکیک استان‌های کشور را منتشر کرده است. تورم ماهانه از تیر تا مرداد با کاهش ۹/ ۲ درصدی همراه شد. شاخص قیمت مصرف‌‌کننده که در اولین ماه تابستان ۴/ ۶ درصد رشد را تجربه کرده بود، در ماه گذشته به نوسان ۵/ ۳ درصدی در جهت مثبت اکتفا کرد. با این حال، برخی استان‌ها در گرداب تورم بالا باقی ماندند، به‌طور مشخص، تورم ماهانه در سه استان ۵ درصد و بالاتر ثبت شد: «مرکزی»، «لرستان» و «یزد». علاوه بر این، در پنج استان دیگر نیز نرخ تورم ماهانه، در سطح ۵/ ۴ تا ۵ درصد باقی ماند. این استان‌ها شامل «سیستان و بلوچستان»، «کهگیلویه و بویراحمد»، «هرمزگان»، «کرمان» و «خراسان جنوبی» می‌شود؛ استان‌هایی که عمدتا جزو استان‌های کمتر برخوردار کشور محسوب می‌شوند. می‌توان این گروه را به‌عنوان گروه قرمز تورمی مرداد ماه در نظر گرفت.

با وجود ثبت دو تورم بالا در تابستان در این استان‌ها، تورم نقطه‌ای غالب آنها همچنان از تورم میانگین کل کشور پایین‌تر است. تورم نقطه‌ای کل کشور در مرداد ماه به ۴/ ۳۰ درصد رسیده است، با این حال، تمام استان‌هایی که تورم ماهانه بالایی را در مرداد تجربه کرده‌اند، از تورم نقطه‌ای کل کشور عقب هستند. بالاترین تورم ماهانه در مرداد مربوط به استان لرستان با نرخ ۵/ ۵ درصد است، با وجود این نرخ تورم نقطه‌ای در این استان به ۱/ ۲۸ درصد رسیده؛ به این معنی که اهالی استان لرستان برای تهیه یک سبد مشخص از کالاها و خدمات، در مرداد ۹۹ در حدود ۲۸ درصد هزینه بیشتری را در قیاس با مرداد ۹۸ پرداخت کرده‌اند. البته این عدد هنوز از میانگین کشوری پایین‌تر است. این قضیه برای استان یزد نیز حاکم است، اهالی این استان نیز با اینکه در مرداد تورم ۴/ ۵ درصدی را تجربه کردند، در قیاس با مرداد ۹۸، نسبت به میانگین کشور، گرانی کمتری سراغشان آمد.

بالاترین تورم نقطه‌ای در پایان مرداد، مربوط به استان‌های تهران و هرمزگان است. در این دو استان سطح قیمت کالاها و خدمات نسبت به مرداد پارسال، بیش از ۳۴ درصد رشد کرده است. اما علت اصلی تورم در این دو استان متفاوت بوده است؛ در پایتخت تورم بالای کالاهای غیرخوراکی و خدمات موجب شدت تورم شده، درحالی‌که در هرمزگان تورم بالای خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و دخانیات. تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها در هرمزگان به بیش از ۴۰ درصد رسیده است. بیشینه تورم نقطه‌ای غیرخوراکی‌ها و خدمات نیز در استان تهران و معادل ۷/ ۳۷ درصد بوده است.

مناطق سفید تورمی

تورم ماهانه مرداد ماه در هیچ استانی کمتر از ۳/ ۲ درصد نبوده است. اهالی استان‌های «قم» و «مازندران» از این حیث بهترین وضعیت را گذرانده‌اند و کمترین افزایش قیمت کالاها و خدمات را متحمل شدند. در استان قم، تورم خوراکی‌ها تنها یک درصد بوده است. در واقع کمترین نوسان قیمتی خوراکی‌ها در ماه گذشته در استان قم ثبت شده است. در استان مازندران، هم تورم خوراکی‌ها و هم تورم غیرخوراکی‌ها در سطح معقولی قرار داشته و از تورم میانگین، پایین‌تر بوده است. تورم ماهانه در استان‌های آذربایجان غربی، خراسان رضوی، ایلام، بوشهر و اردبیل هم زیر ۳درصد بوده است. به تعبیری هر چه در نقشه به سمت غرب حرکت کنیم، وضعیت تورم تسکین می‌یابد، البته این در مورد خراسان رضوی صدق نمی‌کند که تورم ۸/ ۲ درصدی را ثبت کرده است. اما در جنوب کشور، این فرضیه صادق است و تورم ماهانه با دور شدن از شرق کشور، کاهش یافته است. تمرکز تورم بالا در استان‌های جنوب شرقی کشور بوده است.  از آن طرف در نگاه سالانه، ساکنان استان‌های مازندران، آذربایجان غربی، گیلان و ایلام کمتر از ساکنان دیگر استان‌ها، افزایش قیمت را چشیده‌اند. کمترین تورم نقطه‌ای در پایان مردادماه در استان آذربایجان غربی و معادل ۸/ ۲۴ درصد گزارش شده که ۶/ ۵ درصد از تورم نقطه‌ای کل کشور پایین‌تر بوده است.

شکاف تورمی در گروه‌های کالایی و خدماتی

مرکز آمار تورم نقطه‌ به نقطه‌ را برای گروه‌های کالایی و خدماتی در تمام استان‌ها اعلام کرده است. در برخی گروه‌ها، تورم نقطه‌ به نقطه، فاصله قابل‌توجهی بین استان‌ها انداخته است. مثلا داده‌های ارائه‌شده در مورد شاخص دخانیات نشان می‌دهد که قیمت این گروه کالایی در مرداد ۹۹ نسبت به مرداد ۹۸، بین ۱۳ تا ۴۳ درصد تغییر کرده است؛ بالاترین تورم نقطه‌ای دخانیات در استان آذربایجان شرقی با نرخ ۴۳ درصد گزارش شده است و کمترین آن با نرخ ۱۳ درصد در استان سیستان و بلوچستان. در نتیجه مصرف‌کنندگان دخانیات در استان سیستان، آسایش بیشتری را نسبت به سایر نقاط کشور تجربه کردند چرا که میانگین تورم نقطه‌ای دخانیات در کل کشور نیز ۴/ ۳۱ درصد بوده است. اختلاف قابل‌توجه تقریبا در تمامی گروه‌های کالایی وجود دارد(جدول). این مساله نشان می‌دهد هنگام اوج‌گیری تورم، فاصله داده‌ها از میانگین بیشتر می‌شود و این مساله، خودبه‌خود درک مردم از تورم را متفاوت می‌کند و باور به آمار رسمی را کاهش می‌دهد.