محمدهادی مهدویان صاحب‌نظر پولی و بانکی و معاون پیشین بانک مرکزی در نشست «چالش‌ها و فرصت‌های تحریم‌های اقتصادی تحریم» به تشریح روند تحریم علیه جمهوری اسلامی ایران قبل و بعد از سال ۱۳۸۴ پرداخت و اظهار کرد: از سال‌های گذشته نظام بانکی فراگیر و نظام حمل و نقل بین‌المللی کالاهای تجاری و نفت خام در ایران وجود داشت که ستون اقتصاد ملی کشور محسوب می‌شوند.

این صاحب‌نظر پولی و ارزی تاکید کرد: کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با وجود تحریم‌های ناجوانمردانه هنوز سرپا است و اگر این موارد را زمین‌گیر کنند دچار مشکلات بزرگی می‌شویم. این صاحب‌نظر پولی و بانکی ادامه داد: مدیریت و تدبیر متکی بر سه محور دانش، فلسفه مدیریت و برنامه‌ریزی است. اگر هر کدام از این سه پایه در مدیریت کشور را از دست بدهیم هزینه‌های سنگین بر اقتصاد کشور وارد می‌کنیم و وضعیتی ایجاد می‌شود که برگشت به گذشته امکان‌ناپذیر می‌شود. مهدویان یادآور شد: قبل از سال ۸۴ اشخاص آمریکایی با اشخاص ایرانی حقیقی و حقوقی نباید مبادله می‌کردند، شرکت‌های آمریکایی نباید در بازار ایران ورود می‌کردند، همچنین انتقال فناوری از آمریکا به ایران نباید انجام می‌شد.

وی خاطرنشان کرد: تحریم ثانویه در آن دوران مطرح نبود و در زمان دولت اصلاحات و تا سال ۸۴ امتیازات ویژه‌ای به دلایل متعدد داشتیم و برخوردار بودیم. تا سال ۸۴ تحریم‌ها به بزرگی امروز نبود بلکه کوچک و قابل مدیریت بود. این صاحب‌نظر پولی و بانکی در مورد دور دوم تحریم‌ها که از سال ۸۴ شروع شد، یادآور شد: پس از سال ۸۴ تحریم‌ها شکل جدیدی پیدا کرد. اتفاق عمده‌ای که بعد از آن سال رخ داد، جدایی اتحادیه اروپا و آمریکا از بین رفت و اتحادیه اروپا با سیاست‌های آمریکا علیه ایران همراه شد. معاون پیشین بانک مرکزی گفت: در فاز دوم، تحریم‌های ایران شکل جهانی گرفت و وارد سازمان ملل و منجر به صدور قطعنامه‌های این سازمان شد. در فاز سوم همه ساله یک یا دو قطعنامه علیه ایران توسط سازمان ملل به‌عنوان تهدید صلح جهانی منتشر می‌شد.

مهدویان ادامه داد: تحریم‌ها سپس به تحریم‌های بیمه، ‌بانک مرکزی و انواع فعالیت‌های بانکی گسترش پیدا کرد. ویژگی فاز سوم تحریم این بود که آمریکایی‌ها نهادسازی کردند و با برنامه‌های سازمان ملل همه جای دنیا می‌رفتند و از کشورها خواستار اجرایی شدن قطعنامه‌های این سازمان می‌شدند.

وی خاطرنشان کرد: کشورهایی که اجرا نمی‌کردند با ایران روابط ویژه و خاص داشتند چرا که از نفت ما انتفاع می‌بردند. فاز چهارم تحریم‌ها به دوره‌ای باز می‌گردد که تحریم‌ها ابتدا پشت پرده و بعد مقابل پرده و عیان و همچنین منتج به سال ۹۴ و امضای برجام شد. این صاحبنظر پولی و بانکی اظهار کرد: به‌طور مستمر با اروپایی‌ها جلسه برگزار می‌کردیم و آنها اطمینان می‌دادند که اجرای قوانین کشور آمریکا در مورد ایران را نمی‌پذیرفتند و بزرگ‌ترین مزیت دوران ۸۴ عدم پذیرش قانون شمولیت آمریکایی‌ها توسط اتحادیه اروپا بود. معاون ارزی پیشین بانک مرکزی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: چند ده میلیارد دلار احکام توسط آمریکا علیه ایران صادر شده بود و منتظر این بودند که هر جایی دارایی‌های ایران را مسدود کنند.