اعداد دل‌بخواهی در نرخ باروری ایران؟

مهر : پس از انتشار آخرین گزارش دفتر جمعیت سازمان ملل در موضوع نرخ باروری در کشورهای مختلف، شبکه کانون‌های تفکر ایران در نامه‌ای به رئیس سازمان برنامه، به بررسی آماری گزارش فوق پرداخت. در بخشی از نامه شبکه کانون‌های تفکر ایران (ایتان) به محمدباقر نوبخت ضمن اشاره به تعریف و روش‌های متعدد برای محاسبه نرخ باروری، به تفاوت‌های فاحش در دو گزارش اخیر دفتر جمعیت سازمان ملل متحد اشاره شده است.

در این نامه عنوان شده در حالی این دفتر در گزارش سال ۲۰۱۷ نرخ باروری ایران در بازه ۲۰۱۵-۲۰۱۰ و ۲۰۲۰- ۲۰۱۵ را ۷/ ۱ و ۸۷/ ۱ فرزند به ازای هر زن اعلام کرده که در گزارش سال ۲۰۱۹ خود این نرخ‌ها را به ۹۱/ ۱ و ۱۵/ ۲ تغییر داده است. این ارقام حتی با گزارش سازمان جهانی دیگر همچون بانک جهانی که نرخ باروری ایران در سال ۲۰۱۷ و ۲۰۲۰ را ۶۴/ ۱ و ۵۴/ ۱ فرزند اعلام کرده است، تفاوت فاحشی دارد.این شبکه با ارائه آمارهایی درباره نتایج روش‌های متعدد محاسبه باروری به بررسی چرایی تغییر محسوس نرخ باروری ایران در برخی گزارش‌ها پرداخته و اعلام کرده «تغییرات زمان باروری»(Tempo) یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در محاسبه‌ نرخ باروری کل است. به این معنا که در صورت تعویق فرزندآوری، نرخ باروری محاسبه‌شده کمتر از نرخ واقعی و در صورت تعجیل در فرزندآوری نرخ باروری محاسبه‌شده بیشتر از نرخ واقعی محاسبه می‌شود؛ کاهش میانگین سن اولین فرزندآوری در دو سال اخیر سبب شده تا نرخ باروری محاسبه‌شده بیشتر از نرخ واقعی (تعدیل‌شده) باشد. شبکه کانون‌های تفکر ایران در پایان تاکید کرده است که در هر وضعیتی از محاسبه نرخ باروری بر مبنای داده‌های ثبتی رویدادهای حیاتی و همچنین داده‌های سرشماری (با تعدیل و بی‌تعدیل)، نرخ باروری به میزانی که از سوی سازمان ملل اعلام شده قابل افزایش نیست و دفتر جمعیت این سازمان، گویا اعدادی دلبخواه و اتفاقی را به‌عنوان نرخ باروری در ایران اعلام کرده است.