به گزارش «ایبِنا» بازار متشکل ارزی، بازاری است که در بسیاری از کشورهای جهان در حال فعالیت است و در ایران نیز مدل بومی‌سازی شده آن تا پایان اردیبهشت‌ماه راه‌اندازی می‌شود. هدف نهایی این بازار این است که معاملات در یک اتاق شیشه‌ای قرار گیرد تا نرخ‌ها برای همه مشخص باشد و همچنین امنیت مبادلات و نقل و انتقال وجوه را تضمین کند و نظارت بانک مرکزی از طریق سیستم‌ها قابل اعمال باشد. ساماندهی بازیگران بازار اسکناس ارز از دیگر اهداف راه‌اندازی بازار متشکل ارزی است. به گفته مسوولان، این بازار برای حذف هیچ بازیگری ایجاد نشده و صرافی‌های مجاز، صرافی‌های بانکی و بانک‌ها در این بازار به‌صورت قانون‌مند فعالیت خواهند کرد.

بازار متشکل ارزی مخصوص مبادلات عمده اسکناس ارز بین صرافی‌ها و بانک‌ها است و خرده‌فروشی ارز همچون گذشته توسط صرافی‌ها انجام خواهد شد هر چند که موفقیت این سیستم می‌تواند دریچه‌ای را به سمت راه‌اندازی بازاری مشابه برای خرده‌فروشی آنلاین ارز توسط خود صرافی‌ها بگشاید. یکی از مهم‌ترین اهداف راه‌اندازی بازار متشکل ارزی تبدیل شدن آن به مرجعی برای کشف نرخ و نرخ‌گذاری است و سیاست‌گذاران امیدوارند که این بازار نگاه‌ها را از دبی، هرات و سلیمانیه به سمت تهران بازگرداند و ساختمان بانک مرکزی در خیابان فردوسی تهران مرجع تعیین نرخ ارز در کشور شود. به این صورت که اولین معامله‌ای که هر روز صبح در بازار متشکل ارزی انجام می‌شود، نرخ ارز را تعیین کند. به این ترتیب نرخ ارز براساس عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد و امکان مداخله در نرخ‌گذاری وجود نخواهد داشت.

نرخ‌گذاری در این بازار به این صورت است که سیستم، پیشنهادهای عرضه از سوی فروشندگان را از پایین‌ترین قیمت به بالاترین و پیشنهادهای خرید را از بالاترین قیمت به پایین‌ترین مرتب می‌کند، این پیشنهادها توسط سیستم به هم متصل می‌شود و با اولین معامله، قیمت افتتاحیه روز کشف می‌شود و در ادامه روز فروشندگان و خریداران پیشنهادهای خود را با این نرخ تنظیم می‌کنند. تمامی صرافی‌ها و بازیگران این بازار موظف هستند یک حساب ریالی و یک حساب ارزی مبتنی‌بر اسکناس معرفی کنند که شرکت بازار متشکل ارزی به این حساب‌ها دسترسی خواهد داشت، به محض ارائه پیشنهاد، مبلغ عنوان شده در حساب آنها مسدود می‌شود؛ بنابراین پیشنهادهای اعلامی مبتنی‌بر موجودی حساب خواهد بود و معاملات به‌صورت کاملا شفاف و واقعی انجام خواهد شد.

دست‌اندرکاران این بازار معتقدند که جذابیت‌های حضور در آن به اندازه‌ای است که می‌تواند به مرور زمان همه صرافی‌ها را به ورود به این بازار ترغیب کند و حتی افزایش عمق بازار متشکل ارزی در آینده موجب خواهد شد تا دلالان ارز نیز برای ورود به بازار با یکدیگر مجتمع شوند و پیش‌بینی می‌کنند در آینده نزدیک شاهد هجمه‌ای از درخواست‌ها به بانک مرکزی برای گشایش صرافی‌های جدید باشیم. طبق گفته مسوولان انتظار می‌رود جذابیت بازار متشکل ارزی، بخش عمده‌ای از صادرکنندگان را تشویق به عرضه ارز حاصل از صادرات در این بازار کند و در آینده رقابت در این بازار در جهت کاهش نرخ ارز باشد، یعنی به مرور زمان نرخ ارز در بازار متشکل ارزی به نرخ ارز در سامانه نیما نزدیک شود و شکاف قیمتی بین این دو نرخ از بین برود یا به کمترین میزان برسد.

همچنین بازار از طرف بانک مرکزی مکلف می‌شود که مانند بورس تابلویی داشته باشد که نرخ را به‌صورت لحظه به لحظه و آنلاین نمایش دهد.

در مورد تعیین نرخ نیز بازار موظف است آیین‌نامه معاملاتی مورد تایید بانک مرکزی را تدوین کند که بر اساس آن نرخ کلوزینگ هر روز با نوسان ۵ تا ۱۰ درصد تعیین‌کننده اعلام نرخ روز آینده خواهد بود، البته در شرایط خاصی که اتفاق ویژه‌ای رخ دهد مدیر بازار با کسب مجوز از هیات‌مدیره و با اطلاع بانک مرکزی دامنه نوسان را تغییر می‌دهد. کف و سقف تقاضا نیز تعیین خواهد شد که به مرور زمان سقف تقاضا در این بازار افزایش خواهد یافت. بازار متشکل ارزی اکنون در مرحله دریافت مدارک از صرافان متقاضی ورود به بازار است و همزمان با آن معاملاتی به‌صورت پایلوت و آزمایشی در سامانه این بازار در حال انجام است تا طبق وعده بانک مرکزی در اردیبهشت‌ماه اجرایی شود.