میثم هاشم‌خانی

اکنون دیگر با قاطعیت نسبی می‌توان ادعا کرد که اصلاحات اخیر در سیاست‌های ارزی کشور، سیگنال مثبتی از جانب سرمایه‌گذاران ارزیابی شده و با امیدوار ساختن آنها نسبت به علمی‌تر و منطقی‌تر شدن سیاست‌های اقتصاد کلان کشور، باعث شده است که ... ... در هفته ابتدایی مهرماه شاهد روانه شدن حجم انبوهی از سرمایه‌ها به سمت خرید سهام در بورس باشیم. نتیجه آنکه بورس تهران، پاییز امسال را با ثبت رکوردی تاریخی آغاز کرد: دستیابی شاخص بورس به رکورد ۲۸۰۰۰ واحدی، بازدهی ۱/۶ درصدی بورس در هفته نخست پاییز و به ویژه ثبت رشد حدودا ۱۰۰۰ واحدی شاخص کل در طول دو روز (سه‌شنبه و چهارشنبه هفته جاری)؛ وضعیتی که حتی خوش‌بین‌ترین کارشناسان بازار سهام هم انتظار آن را نداشتند.

این رکوردشکنی خیره‌کننده، زمانی قابل تامل‌تر می‌شود که توجه کنیم مجموعه عوامل اقتصادی و نیز سیاسی موجود، باعث شده بودند که بازار سهام کشور در شش‌ماهه نخست امسال یکی از کم‌رونق‌ترین دوره‌های خود را سپری کند؛ به نحوی ‌که میانگین بازدهی سرمایه‌گذاری در سهام در شش‌ماهه نخست امسال فقط اندکی بیشتر از دو درصد بود (معادل رشد شاخص کل بورس).

بدون تردید، اگر روند رشد قیمت سهام به خوبی مدیریت شده و با روندی آهسته و پیوسته و به دور از شکل‌گیری حباب قیمتی ادامه یابد، بازار بورس کشور خواهد توانست بخشی از نقدینگی سرگردان موجود در بازارهایی مانند طلا و ارز را به سمت خود جذب کرده و از تلاطم قیمتی در این بازارها بکاهد. از طرف دیگر، در صورت استمرار روند صعودی شاخص بورس، می‌توان به مساعد شدن فضا برای افزایش «عرضه اولیه» (IPO) سهام شرکت‌های جدید در نیمه دوم سال امیدوار بود. به این ترتیب چه بسا برخی از شرکت‌های خصوصی مختلفی که مدت‌هاست در صف ورود به بورس هستند، بتوانند در نیمه دوم امسال سهام خود را به بازار عرضه کنند. علاوه بر این، چه بسا سازمان خصوصی‌سازی هم بتواند بخشی از سهام شرکت‌های دولتی را که در صف واگذاری به بخش خصوصی هستند، در نیمه دوم سال به فروش رسانده و در نتیجه بتوان امیدواری بیشتری داشت تا درآمد پیش‌بینی‌شده در بودجه دولت از بابت خصوصی‌سازی تحقق یابد.

اما در کنار همه اینها، به نظر می‌رسد که اگر خواهان استمرار این روند صعودی در بورس سهام باشیم، لازم است ریشه‌های صعود غیرمنتظره شاخص بورس در هفته ابتدایی مهرماه را بررسی کنیم:

به نظر می‌رسد که کلیدی‌ترین عامل رشد شاخص بورس در هفته اخیر، به سیاست هوشمندانه اتخاذشده با هدف حرکت به سمت بازار ارز تک‌نرخی و جمع کردن بساط انبوه ثروت‌های بادآورده ناشی از وجود شکاف قیمتی ۱۲۰۰ تومانی بین قیمت دولتی و قیمت بازار آزاد دلار مربوط می‌شود.

بدون تردید حرکت به سمت به رسمیت شناختن قیمت ارز در چارچوب عرضه و تقاضای شفاف، در کنار تشریفاتی شدن تدریجی نرخ ارز مرجع و منحصر کردن آن به برخی کالاهای بسیار خاص و کم‌تعداد، منجر به افزایش توجیه اقتصادی برای تولید و صادرات بسیاری از کالاها خواهد شد؛ مساله‌ای که واکنش فوری سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران بورس را به دنبال داشته و منجر به شکل‌گیری صف خرید برای سهام بسیاری از شرکت‌های بورسی شده است.

علاوه بر این، اتخاذ سیاست اخیر در زمینه به رسمیت شناختن قیمت بازار آزاد ارز، سیگنال مثبتی در زمینه اصلاحات قریب‌الوقوع علمی و منطقی در مدیریت اقتصادی کلان کشور به شمار می‌رود؛ وضعیتی که به سرعت باعث شد بسیاری از سرمایه‌گذاران خوش‌بینی مناسبی نسبت به چشم‌انداز رونق مدیریت خردمندانه در اقتصاد کشور به دست آورند و تصمیم بگیرند سرمایه‌های خود را به سمت خرید سهام شرکت‌های تولیدی مختلف روانه کنند. اما در کنار اینها، نباید از تاثیر محسوس تحولات دیپلماتیک بر شاخص بورس سهام غافل شد. سال‌هاست تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران بورس سهام تهران، نیمی از هوش و حواس خود را به تحولات حوزه سیاست خارجی اختصاص داده‌اند. به این ترتیب طبیعی‌ است که مواضع اخیر محمود احمدی‌نژاد در نیویورک، به مثابه سیگنال مثبتی در عرصه دیپلماتیک ارزیابی شده و خوش‌بینی بیشتر سرمایه‌گذاران بورس سهام را به دنبال داشته باشد.

سخن آخر آنکه نگارنده امیدوار است با رونق بیشتر سیاست‌های خردمندانه در اقتصاد کلان کشور و اتخاذ تصمیمات هوشمندانه‌تر در عرصه سیاست خارجی، شاهد استمرار رونق در بازار سهام باشیم؛ بازاری که در کلیه اقتصادهای مهم دنیا، نقشی استراتژیک در هدایت سرمایه‌های سرگردان به سمت فعالیت‌های مولد اقتصادی بازی می‌کند.