محمود صدری

ورود ایران به مرحله صنعتی غنی‌سازی اورانیوم که رییس‌جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی ایران دو روز پیش خبر آن را دادند، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را شگفت‌زده نکرد، زیرا این سازمان از قبل می‌دانست که ایران به این مرحله رسیده است. اما این خبر برای کنشگران روابط بین‌الملل سرآغاز یک تحول است. زیرا ایران پیش از این برای رسیدن به این مرحله تلاش می‌کرد اما اکنون می‌خواهد این وضع را تثبیت و برای مراحل آتی برنامه‌ریزی کند. تفاوت مرحله پیشین و مرحله کنونی از نظر ایران این است که اکنون مذاکره‌کنندگان ایرانی با اعتماد به نفس بیشتر و در عین حال حزم و احتیاط بیشتری با همتایان بین‌المللی خود روبه‌رو می‌شوند.

علت افزایش اعتماد به نفس این است که موضوع مذاکره و منظر مذاکره‌کنندگان تغییر کرده است.

ایران پیش از این می‌خواست به درخواست‌هایی برای توقف برنامه هسته‌ای پاسخ دهد اما اکنون با درخواست‌هایی برای تثبیت وضع کنونی روبه‌رو می‌شود. این به خودی خود موجب افزایش اعتماد به نفس است. اما پا به پای این افزایش منزلت، ایران وارد دوره‌ای شده است که احتیاط و مسوولیت بین‌المللی از لوازم آن به شمار می‌رود.

ایران اکنون به عنوان کشوری که به مرحله غنی‌سازی صنعتی وارد شده بیش از گذشته در معرض اتهام انحراف از برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز قرار دارد و لاجرم می‌بایست برای اعتماد سازی بین‌المللی تلاش بیشتری بکند. افزون بر این هرچه به توانایی هسته‌ای ایران افزوده می‌شود، عیار محافظه‌کاری در گفتار و رفتار دولتمردان آن ضرورت بیشتری می‌یابد. زیرا به صورت طبیعی و به عنوان قاعده‌ای رایج در جهان کشورهایی که دانش و توانایی هسته‌ای بیشتری دارند می‌بایست برای جلوگیری از نشت اطلاعات علمی و انتقال تکنولوژی هسته‌ای به دیگر کشورها وسواس بیشتری به خرج دهند. فقره اخیر به صورت اجتناب ناپذیری ایران را به دارندگان دانش و تکنولوژی هسته‌ای نزدیک‌تر می‌کند. زیرا مسوولیت مشترک برای جلوگیری از اشاعه دانش هسته‌ای - به مثابه مقدمه تولید سلاح هسته‌ای - لاجرم ایران و دیگر دارندگان دانش هسته‌ای را زیر سقف خانه مشترکی تحت عنوان مسوولیت بین‌المللی قرار می‌دهد.

این می‌تواند مقدمه قابل اعتنایی برای مذاکرات ایران و غرب از این به بعد باشد.