محمود صدری

آزادی ملوانان یا نظامیان انگلیسی توسط ایران، با هر انگیزه و تحت هر شرایطی رخ داده باشد، تصمیمی شجاعانه و در جهت منافع ملی ایران و صلح جهانی و واکنش انگلیسی‌ها به آن رفتار ناشایست و خلاف مصالح دو کشور بود. پخش اظهارات ملوانان انگلیسی و ادعای آنها مبنی بر تحمل بدرفتاری در طول بازداشت در ایران از جمله خطاهای استراتژیک دولت انگلیس و ضربه‌ای به فرآیند اعتمادسازی بین تهران و لندن به شمار می‌رود، زیرا این کار (ادعای بدرفتاری ایران با ملوانان انگلیسی)، دولت ایران را بر آن می‌دارد که برای دفاع از حیثیت بین‌المللی خود، از روش مداراجویانه فاصله بگیرد.

انگلیسی‌ها با تجربه چندصدساله در سیاست خارجی و آشنایی با حساسیت‌های فرهنگی ایرانیان از جمله ملاحظات دولت‌ها در برابر افکارعمومی می‌بایست به این نکته می‌اندیشیدند که تجربه حل فوری و مسالمت‌آمیز بحران ملوانان، می‌توانست در سایر مسائل سیاست خارجی ایران نیز به کار آید. اکنون انگلیسی‌ها این فرصت را از دست داده‌اند و احتمال دارد که دولت ایران در بررسی هزینه و فایده تصمیم خود برای آزادی ملوانان انگلیسی احساس غبن کند و این احساس بر رفتارهای آتی آن در برخورد با انگلستان و دیگر کشورهای غربی تاثیر منفی بگذارد.

به ویژه آنکه از زمان اشغال عراق، سطح تماس جغرافیایی ایران و انگلیس افزایش یافته و افراد و نیروهای دو کشور به صورت قهری در دسترس یکدیگر قرار گرفته‌اند.

انگلیسی‌ها که اکنون می‌کوشند رهبری اروپا را در زمینه پرونده هسته‌ای ایران به دست بگیرند، پس از حل بحران ملوانان در موقعیت سیاسی و اخلاقی مناسبی قرار گرفته بودند و می‌توانستند با افزایش سطح تماس‌های سیاسی با ایران، پرونده را به مسیر مطلوب هدایت کنند.

اما اکنون آن نیرو می‌بایست ماه‌های متمادی صرف ترمیم رنجش ایران از ناحیه اظهارات ملوانان انگلیسی پس از آزادی شود.

چنین الزامی که اکنون گریبان سیاست خارجی انگلیسی را گرفته برطرف نمی‌شود، مگر آنکه رهبران لندن در دور آینده مذاکرات هسته‌ای در پی دلجویی از ایران برآیند تا آثار خطای استراتژیک آنها در بحران ملوانان تا حدودی ترمیم شود.