علی سرزعیم

انتخابات اتاق بازرگانی با همه حرف و حدیث‌ها نهایتا به پایان رسید و نتیجه آن مشخص شد. نتیجه حاصله ترکیبی از سه گروه مطرح و رقیب است که البته حضور نمایندگان دولت می‌تواند نقش قاطعی در شکل‌گیری تصمیمات آینده داشته باشد. نکته جالب توجه این است که نتیجه انتخابات اتاق بازرگانی همسان با نتیجه انتخابات شورای شهر در استان تهران و تا حدودی کل کشور است. هیچ‌کس اکثریت مطلق نیاورده است! این امر نشان‌دهنده قوت رقبای موجود هم در عرصه سیاسی و هم در عرصه تجاری است که خبر از وجود تنوع گریزناپذیر در متن جامعه ایران می‌دهد.

تا کنون در برهه‌های مختلف گروه‌های سیاسی و تجاری سعی کردند تا هیمنه خود را بر این مناصب تحکیم کنند اما وجود این تنوع واقعی و انکارناپذیر در متن جامعه ایران مانع از شکل‌گیری طولانی‌مدت این حاکمیت‌ها گردیده است. دیگر نمی‌توان انکار کرد که بخش‌های سنتی و مدرن در جامعه ایران با اندازه‌های قابل توجه وجود دارند و هر کدام نمایندگان خود را در عرصه‌های مختلف چه انتخابات‌های سیاسی و چه انتخابات‌های تجاری و صنفی به عنوان پیروز به منصه تصمیم‌گیری ارسال می‌کنند.

اگر واقعیت جامعه ایران چنین است، طبیعی است که باید به این اختلاف تن داد و آن را به رسمیت شمرد و بیش از این سودای حذف دیگری را در سر نپروراند. تجربه کشور نشان داده که هیچ گروهی عملا نمی‌تواند دیگری را نادیده گیرد لذا بهتر است که برای این مقصود تلاشی هم انجام نشود.

بهتر است به جای صرف بیهوده انرژی در جهت حذف یکدیگر به دنبال یافتن راه تعامل باشیم. این تنها راه موجود برای به سامان رسیدن امور چه در عرصه سیاسی و چه در عرصه‌های صنفی است. البته گزینه دیگری هم وجود دارد و آن کشاکش بی‌معنا و تلاش برای کارشکنی در کاریکدیگر است. طبیعتا نتیجه حاصله چیزی شبیه شورای شهر اول تهران خواهد شد که قطعا مطلوب هیچ کس نیست. اینک شورای شهر آتی تهران و اتاق‌های بازرگانی در معرض یک آزمون قرار دارند که به نوعی سرنوشت کشور را نیز پیشگویی می‌کند.توانایی یا ناتوانی نخبگان کشور در این دو نهاد در کار گروهی و همکاری در عین تفاوت و رقابت متغیری است که وضعیت آینده کشور را ترسیم می‌کند. همگان چشم امید داریم که این آزمون با موفقیت سپری شود و آینده کشور ایران که مملو از تنوع‌های قومی، نژادی، مذهبی، سیاسی و غیره است با همکاری ساخته شود. ترکیب حاصله در شورای شهر و اتاق بازرگانی به نحوی است که هر بخش دارای حق وتو خواهد شد. این امر نه تنها بد نیست بلکه از جهاتی مثبت نیز هست. فراموش نکنیم که اندیشمندان حوزه انتخاب عمومی‌همواره تصمیم‌گیری جمعی براساس اجماع را بر تصمیم‌گیری براساس رای اکثریت برتر دانسته‌اند چرا که در اجماع این تضمین وجود خواهد داشت که تصمیمی‌که متضمن نفی منافع بخشی از جامعه باشد اتخاذ نخواهد شد در حالیکه در رای اکثریت همواره دغدغه نفی حقوق بازندگان انتخابات وجود دارد. ترکیبی شدن شوراهای شهر و اتاق‌های بازرگانی نوید این را خواهد داد که منافع هیچ بخش جامعه نادیده گرفته نخواهد شد و پیشنهادها آنقدر تعدیل می‌شوند تا خواست همگان را برآورده سازد. البته تنها عیب این روش زمان‌بری آن است. تصمیم‌گیری براساس اجماع همواره طولانی‌تر از تصمیم‌گیری براساس رای اکثریت است. هنر بازیگران این است که این زمانبری را کاهش دهند و به کارایی بیشتر چنین نهادهایی یاری رسانند. هنر توسعه یافتن در عین تنوع جامعه چیزی نیست که بی‌سابقه باشد بلکه کشورهای شرق آسیا نظیر مالزی با تنوع‌های شدیدتر توانستند به پیشرفت وتوسعه دست یابند. لذا توفیق نهادهای کوچکتری چون شورای شهر و اتاق‌های بازرگانی امری بعید و دور از دست نخواهد بود. انتظار می‌رود موفقیت در این دو نهاد در آینده الگویی برای نهادهای بزرگ‌تر و مهم‌تر گردد. به امید آن روز.